At present called the Palace ot Culture of Zagan has been built at the place of the former Piast castle from the turnover of 13th and 14th century. At present called the Palace ot Culture of Zagan (4 Szprotawska street) is situated on the south-east-erly edge ot the city in the place of the medieval castle which was founded about 3 metres below pa³ace. In 1627 the duchy of Zagan was purchased by the commander of the Austnan troops duke Albrecht Wallenstein. About 1630 he initiated the construction of a palace replacing the castle. The palace was designed by Vincentio Boccacci as Renaissance type of a fortified residence. The tragic death of the duke delayed the construction work for a long time. It was resumed by duke Wac³aw Lobkowic who purchased the duchy in 1646. The construction work was continued in 1670 according to the design of an Italian architect Antonio della Porta, The erected structure clearly resembles the palace in Roudnice, the home town of Lobkowic, The slow pace of the construction changed when in 1786 the duchy was bought by Piotr Biron, duke of Kurland. In the years 1792-1796 the interiors were rebuilt and thoroughly renovated by an architect Chrystian Schultze. In 1802 the wooden bridges were replaced by bridges built of stone and brick. In 1842 Dorota Talleyrand- Perigord became the owner of the duchy. Then the manor of Zagan became one of the best known in Europe. A great deal of modernization work was carried out in the years 1845-55. Its present architectural style is baroque.

Вже підходячи до будівлі, відвідувачі можуть сповна насолодитися дивовижною архітектурою. Палацовий комплекс можна умовно розділити на три частини: центральну і дві бічні. Чудова обробка, безліч ліпних елементів, різні декоративні деталі - все кричить про розкіш і багатство. Архітектор вдало розмістив будівля: воно знаходиться на узвишші, а під'їзд до нього двосторонній. У палаці є безліч експонатів, що представляють величезний інтерес для публіки. Тут і листи знаменитостей, у тому числі найвідоміших німецьких поетів Гете і Шиллера, безліч кореспонденції, авторство якої належить Доротеї Саган. У палаці також зберігається листування багатьох німецьких аристократів і просто знаменитих особистостей. Серед них, мабуть, варто виділити, листи Наполеона до Жозефіни. Також в Жаганской резиденції зберігається безцінна партитура «Чарівної флейти» (В. А. Моцарт). Окремо варто згадати особистий кабінет Валленштейна, де збережена старовинна обстановка. У цьому приміщенні практично всі стіни обвішані портретами, на яких зображені родичі колишнього власника. Втім, в палаці є ціла картинна галерея, на деяких зображеннях відображені найважливіші історичні події, що відбувалися в Європі. Важко перелічити всі предмети, що представляють інтерес: тут і безліч речей, що представляють художню цінність, деякі будуть цікаві для ознайомлення історикам. Звичайно, палац не раз піддавався грабежам і багато просто не вціліло, але і того що є, достатньо, щоб витратити на відвідування палацу майже цілий день.

Początki Pałacu sięgają końca XIII wieku, gdy był siedzibą książąt żagańskich. W roku 1299 Konrad II podarował wzniesiony przez brata budynek zakonowi reguły św. Augustyna, a sam rozpoczął budowę nowej siedziby w miejscu dziś istniejącej. Pierwotny kształt Pałac uzyskał w 1495r., kiedy to Jerzy Saksoński kazał odbudować strawioną pożarem budowlę. Już wtedy budowla miała formę czworokąta z wewnętrznym dziedzińcem i wieżą. Gdy w 1628r. cesarz Ferdynand II przekazał Żagań czeskiemu księciu Albrechtowi von Wallenstein, ten postanowił, że w miejscu zamku stanie ogromna manierystyczna rezydencja typu palazzo in fortezza z fosą. Do sporządzenia planów Wallenstein zatrudnił włoskiego architekta Vicenzo Boccaciego, prace budowlane jednak przerwała tragiczna śmierć Wallensteina w lutym 1634r. W 1791 roku, po zakupie księstwa w 1786 roku przez księcia Kurlandii i Semigalii, Piotra Birona (1786 -1800), rozpoczęto prace zmierzające do adaptacji pomieszczeń pałacu do potrzeb rodziny książęcej. Nadzór nad pracami budowlanymi przekazano szwagrowi księcia Christophowi Johannowi Friedrichowi hrabiemu von Medem. Na początku lat 1790 - tych część pomieszczeń otrzymała klasycystyczny wystrój sztukatorski, częściowo zachowany do chwili obecnej. W skrzydle wschodnim urządzono salę koncertową i teatr, w którym wystawiano sztuki teatralne i opery z udziałem włoskich aktorów i śpiewaków. Opuszczając stolicę Kurlandii - Mitawę w 1795 roku, książę Piotr Biron zabrał ze sobą kolekcję obrazów, na którą składały się m. in. dzieła Caravaggia, Rembrandta, Canaletta, Brueghela, da Cortony, Watteau, Greuze a, Graffa, Darbćs a, Hackerta i Angeliki Kaufmann. Po osiedleniu się Bironów w Żaganiu zbiór został wzbogacony m. in. o portrety członków rodziny książęcej autorstwa Luigiego Remondiniego, Johanna Heinricha Wilhelma Tischbeina i Josefa Grassiego, który odwiedził żagańską rezydencję po raz pierwszy w 1797 roku. Okres panowania najmłodszej córki księcia kurlandzkiego i żagańskiego - Piotra Birona, Doroty de Talleyrand - Perigord, księżnej de Dino (1844 - 1862), to czas ponownego rozkwitu miejscowej rezydencji. Za czasów księżnej Doroty pałac w Żaganiu odwiedzali znamienici przedstawiciele ze świata polityki, nauki i kultury, wśród nich Alexander baron von Humboldt, Ferenz Liszt, książę - regent, późniejszy król pruski Wilhelm I (od 1871 roku cesarz Niemiec) z małżonką, arcybiskup wrocławski Melchior von Diepenbrock, Hermann książę von Puckler - Muskau. Szczególnie często bywał tu Fryderyk Wilhelm IV - przyjaciel księżnej żagańskiej jeszcze z lat dziecinnych, dla którego w południowej części zachodniego skrzydła pałacu, na piętrze, urządzono apartament. W liście z 24 kwietnia 1850 roku pruski monarcha zapewniał księżną Dino: Zawsze jestem gotów z pochyloną głową zgodzić się na wszystkie plany prowadzące do wspaniałego Żagania i pozwalające mi oglądać, co stworzyła Pani pięknego i dobroczynnego [..]. W latach 1920 - tych, za czasów ostatniego księcia żagańskiego, Howarda księcia de Talleyrand-Perigord, księcia de Valencay (1910 - 1929) sprzedano znaczną część pałacowych mebli, natomiast część obrazów przewieziono do francuskiej rezydencji Talleyrandów w Valencay, bądź przekazano w depozyt do muzeów. W 1935 roku władze III Rzeszy skonfiskowały pałac, a Bosona II księcia de Talleyrand - Perigord, księcia de Valencay, który po bezpotomnej, samobójczej śmierci bratanka Howarda bezprawnie przejął tytuł księcia żagańskiego, uznały za wroga państwa i pozbawiły obywatelstwa. Przed 1939 rokiem na piętrze żagańskiego pałacu mieściło się muzeum wnętrz, natomiast w okresie II wojny światowej w części pałacu zlokalizowano szpital wojskowy. Od 1945 roku budowla służyła jako spichlerz i magazyn dla wywożonych do Związku Radzieckiego zagrabionych Niemcom dóbr. W 1948 roku pałac wraz z parkiem przejęło Starostwo Powiatowe. W1965 roku na terenie obiektu podjęto prace budowlane. Cztery lata później rozpoczęto adaptację pomieszczeń zachodniego skrzydła dla potrzeb garnizonowego klubu oficerskiego, jednak wojsko zrezygnowało ostatecznie z ich przejęcia, Przełomowy okazał się rok 1972, kiedy to pałac żagański wpisano na listę obiektów o szczególnej wartości. Prace konserwatorskie zakończono w 1983 roku, wówczas powołano także Żagański Pałac Kultury. Piwnice skrzydła zachodniego przeznaczono na siedzibę Zakładu Techniki Obliczeniowej, na parterze ulokowano miejską bibliotekę, natomiast na piętrze - pałac ślubów. W skrzydle wschodnim powstała sala widowiskowa, jednak stworzenie odpowiedniego zaplecza scenicznego pociągnęło za sobą częściowe zniszczenie pierwotnego układu wnętrz. Nie odtworzono również dawnej kaplicy pałacowej w skrzydle wschodnim. "Żagań znany i nieznany" Katarzyna Adamek i Marian Ryszard Świątek Więcej na www.palac.zagan.pl