Kasteel Wisch
Oude IJsselstreek Gelderland Netherlands
manor, mansion
Kasteel Wisch
Oude IJsselstreek Gelderland Netherlands
manor, mansion
Wisch Castle is an imposing building with a striking L shape which particularly reflects its history of division and reunification
Kasteel Wisch is een particulier bewoond kasteel in Terborg, gemeente Oude IJsselstreek (voorheen: de gemeente Wisch) in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland
Previous names
Kasteel Wisch, Kasteel Wisch
Description
Wisch Castle is an imposing building with a striking L shape which particularly reflects its history of division and reunification. The castle was home to the Wisch family, who were part of the most powerful nobility in the county. It is still privately owned and was recently completely restored.
Old Wisch
The lords of Wisch belonged to the four bannerets, the most powerful nobility in the County of Zutphen. The predecessor of Wisch Castle probably dates from the 11th century and was built three kilometres away on the other side of the Old IJssel river. All traces of that castle have disappeared.
In the 13th century, Dirk I of Wisch built a new castle on the current site. The area around the castle was called Hof ter Borg (courtyard near the castle) and it was here that the small town of Terborg emerged. Johan, Dirk’s youngest son, moved into the castle around 1285.
Two castles of Wisch
Two cousins inheritedthe estate around 1400. They each had their own house, separated by a canal. It was not until 1644 that the houses were reunited. That probably explains the castle’s elongated L shape. The oldest part of the castle is the round tower dating from the 15th century. This is also the transition point between the main 16th-century building and the elongated service wing from the 17th century. There is still a square tower at the end of the service wing.
Destruction and rebuilding
During the Second World War the allies suspected that the German General Von Rundstedt had his headquarters in the castle. It was bombed twice in October 1944, causing immense damage. Restoration work on the house began after the war. The main building and the two towers were leased to Geldersche Kasteelen so that they could also be restored. Wisch Castle and the estate are still privately owned and therefore not open to the public.
https://excitinghistory.com/de-middeleeuwen/terborg-kasteel-wisch
Kasteel Wisch is een particulier bewoond kasteel in Terborg, gemeente Oude IJsselstreek (voorheen: de gemeente Wisch) in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het is ook bekend als Huis Wisch. De vroegst bekende vermelding van een "Castrum Wische" is afkomstig van een oorkonde uit het jaar 1285; volgens sommigen heeft dat jaartal betrekking op het nieuwe huis Wisch, volgens anderen op het oude huis Wisch. Kasteel Wisch vormde sinds de veertiende eeuw het centrum van de heerlijkheid Wisch, een van de vier bannerijen die vielen onder het graafschap Zutphen. Kasteel Wisch behield tot 1813 zijn heerlijke rechten.
Geschiedenis
Kasteel Wisch omvat een lange geschiedenis van acht eeuwen. De Heren van Wisch komen al iets na 1150 in de Achterhoek voor en worden reeds in 1207 in geschriften genoemd. Zij behoorden tot de machtigsten van hun gewest. In 1285 wordt het kasteel al vermeld als castrum Wische (vermoedelijk is hier het oude huis Wisch mee bedoeld, dat aan de ander oever van de Oude IJssel lag). De heerlijkheid Wisch besloeg aanvankelijk slechts een klein grondgebied: aanvankelijk een marke bij de De Heuven, een gedeelte van de parochie Etten. In 1315 ontving Hendrik van Wisch de gerichten van Silvolde en Varsseveld in leen. In 1316 stierf Hendriks oom, Herman van Lohn II, de laatste Graaf van Lohn zonder erfgenamen na te laten. De Heer van Heinsberg gaf de gerichten en villae Varsseveld en Silvolde datzelfde jaar in leen aan Hendrik van Wisch. Door de belening van voormalige Lohns gebied werd de heerlijkheid Wisch flink uitgebreid.
Oud-Wisch
Oud-Wisch lag aan de westelijke oever van de Oude IJssel, drie kilometer stroomafwaarts bij Heuven, of De Hoven (een buurtschap tussen Etten en Wijnbergen/Doetinchem). Het wordt ook wel aangeduid met kasteel De Heuven. De datering van de stichting is niet bekend, maar al in 1178 worden Sweder en Berend van Wisch vermeld. Zij werden begraven in het klooster Bethlehem te Gaanderen. Het is onbekend wanneer dit stamslot van de heren van Wisch is verdwenen. Mogelijk is het in 1531 verwoest door de Gelderse veldheer Maarten van Rossum tijdens de belegering van Terborg.
In de weilanden in Heuven lag tot 1986 nog een lage afgeplatte heuvel. Om de heuvel was nog een oude grachtenloop te zien. Vlakbij werden in 1983 enkele zware steenbrokken, tufsteen, blokken zandsteen en zeer oude kantstenen gevonden (tufsteen duidt op ouderdom, omdat dit soort stenen voor opkomst van gebakken stenen wordt gebruikt). Deze spaarzame resten zijn in 1986 verdwenen bij egalisering van het terrein. In 2008 heeft de gemeente onderzoek laten uitvoeren naar de restanten van het oude kasteel bij Etten.
Het huidige kasteel Wisch
De heren van Wisch bouwden een nieuw kasteel op de oostelijke oever van de Oude IJssel, waar later het huidige Terborg is ontstaan. Het nieuwe huis lag op een gunstige plek, dicht bij de Oude IJssel en bij de handelsweg van Anholt naar Doetinchem en Doesburg. Het grondgebied liep in het westen tot aan het landgoed van Huis Bergh bij 's-Heerenberg, waarbij de Ziegenbeek (of: "Tweeherige beek") de grens vormde.
Gedeelde heerlijkheid
In 1317 nam Hendrik van Wisch het wapen met de twee rode leeuwen van zijn echtgenote Elisabeth van Hernen aan. In de 14e eeuw werd Wisch "tweeherig", het werd de heerlijkheid gedeeld tussen twee neven Van Wisch. Iedere tak beschikte over een eigen huis. De twee huizen stonden vlak naast elkaar op het terrein van het huidige huis en waren gescheiden door een gracht. De huidige 80 meter lange vleugel tussen de twee torens was in die tijd nog niet aanwezig.
Met de dood van Dirk IV op 7 december 1425 stierf de oudste tak van de heren van Wisch uit. Het kasteel ging voor de helft over in handen van het geslacht Van Homoet. In 1486 verkocht Hendrik II van Homoet zijn huis plus de halve heerlijkheid aan graaf Oswald I van den Bergh te 's-Heerenberg. Als gevolg hiervan werd het Huis Wisch steeds vaker aangeduid als het "Berghsche Huis", dit zeer tegen de zin van de andere halfheren van Wisch die ook aanspraken op het kasteel maakten.
In 1528 liepen de geschillen zo hoog op dat Joachim van Wisch de burcht te Terborg gewapenderhand innam. Vervolgens mengde de hertog van Gelre zich in de strijd, hetgeen erin resulteerde dat Maarten van Rossum op 20 mei 1531 Terborg en het huis Wisch veroverde. Het slot liep daarbij zware schade op. Joachim van Wisch vluchtte naar het buitenland, waarna de gemoederen weer wat bedaarden.
Na de verwoesting in 1531 restte van het "Berghse" huis niet meer dan een toren. De huizen werden pas in 1644 weer in één hand verenigd. In 1849 werd de familie Van Schuylenburch eigenaar; zij slaagde erin ook de gronden weer samen te voegen.
Franse tijd
In 1813, in de Franse tijd, verloor kasteel Wisch haar heerlijke rechten. Een jaar daarvoor was het grondgebied al in tweeën gesplitst in Terborg (inclusief Silvolde) en Varsseveld. In 1818 werden Terborg/Silvolde en Varsseveld weer samengevoegd tot het schoutambt Wisch, vanaf 1825: gemeente Wisch (vanaf 2005 opgegaan in gemeente Oude IJsselstreek).
De 20e eeuw
In de Tweede Wereldoorlog tijdens de Slag om Arnhem gebruikte de Duitse General Feld Marschall Walter Model het kasteel korte tijd als hoofdkwartier (17 september 1944 - 22 september 1944). Twee bombardementen (12 en 29 oktober) richtten in 1944 zware schade aan het huis aan. De familie Vegelin van Claerbergen begon na de oorlog met het herstel. In 1957 werd een oplossing gevonden voor het herstel van het hoofdgebouw. Dit deel met de ronde toren en de traptoren werd in eeuwigdurende erfpacht aan Geldersche Kasteelen overgedragen, waarna het in 1957-1961 kon worden gerestaureerd. Het betrof een ingrijpende restauratie, met wijzigingen aan de buiten- en binnenzijde van het hoofdgebouw. De rest van het complex en het omringende landgoed is in eigendom van de familie Vegelin gebleven.
Useful information
Free
Castle Garden
- Private property, closed for visitors
- Open only a few days a year
-
Nearby castles
Slangenburg
Doetinchem
4.8km
castle, chateau
Huis Landfort
Oude IJsselstreek
7.9km
fortress
Boetselaersborg
Montferland
9.2km
castle, chateau
Kasteel Huis Bergh
Montferland
9.3km
manor, mansion
Keppel Castle
Bronckhorst
12.3km
castle, chateau
Aerdt House
Zevenaar
17.9km
castle, chateau
Huis Kiefskamp
Bronckhorst
18.7km
castle, chateau