Kasteel Kruikenburg
Vlaams-Brabant Vlaams Gewest Belgium
manor, mansion
Kasteel Kruikenburg
Vlaams-Brabant Vlaams Gewest Belgium
manor, mansion
Kasteel Kruikenburg
Vlaams-Brabant Vlaams Gewest Belgium
manor, mansion
Cruykenbourg en néerlandais Kruikenburg (aussi Cruyckenbourgh ou Cruykenburg) était une seigneurie puis un comté du Brabant
Cruykenbourg en néerlandais Kruikenburg (aussi Cruyckenbourgh ou Cruykenburg) était une seigneurie puis un comté du Brabant
De Kruikenburg was vroeger een heerlijkheid en later een graafschap in Brabant
Previous names
Kasteel Kruikenburg, Kasteel Kruikenburg, Kasteel Kruikenburg
Description
Cruykenbourg en néerlandais Kruikenburg (aussi Cruyckenbourgh ou Cruykenburg) était une seigneurie puis un comté du Brabant. Cette seigneurie se composait de la municipalité actuelle de Ternat, avec les hameaux de Wambeek et Lombeek-Sainte-Catherine. Maintenant cela désigne le château siège de la seigneurie, à Ternat à l'ouest de Bruxelles, dans la province du Brabant Flamand. Le nom Cruykenbourg vient des cruches, kruiken en néerlandais, Cruyken en ancien néerlandais, qui se trouvaient sur les différentes tours du château. Ces cruches avaient été sculptées dans la pierre brute. Sur le dessus se trouvait une girouette. Il y a quelques années, le château a été équipé d'une nouvelle cruche. Sur le dessus de la tour d'entrée est là comme référence aux vieilles cruches, une cruches dorées servant de girouette. Le château a, comme beaucoup d'autres châteaux médiévaux, une forme de "U". Celui-ci est formé par trois ailes autour d'une cour. Sur les coins se trouvent des tours cylindrique. Seule la tour d'entrée est carré. Histoire Au début du xiie siècle, les seigneurs de Wezemael essayérent, que ce soit ou non au nom du duc de Louvain, de saisir des forêts et des terrains de Wambeek. Au détriment de l'abbaye de Nivelles, ils ont construit leur tour de guet dans le nord de Wambeek, à savoir à Ternat, qui était à l'époque un hameau de Wambeek. Près de la frontière du comté de Flandre ce renforcement avait une importance stratégique pour le duché de Brabant. Le château a été, selon certaines sources, entouré de petites fortifications à Steenvoorde et Lombeek-Sainte-Catherine. Au xive siècle, Cruykenbourg a été habité par chevalier et échevins de la ville de Bruxelles Éverard t'Serclaes (1320-1388). Il a réussi en 1356 à expluser la garnison flamande du comte Louis de Mâle de Bruxelles. Selon certains historiens, ce qui fait que le duché de Brabant est resté indépendant, et que l'annexion à la Flandre a pu être évitée. Éverard t'Serclaes acheté la seigneurie de Cruykenbourg et converti celui-ci en un chateau d'habitation. Avec ces travaux, il a également construit une glacière sur le site à la jonction entre le Sterrelaan et le Statiestraat. Le sous-sol a aujourd'hui été supprimée. C'était probablement Éverard t'Serclaes aussi le commanditaire du passage entre le château et l'église Sainte-Gertrude. Celui-ci est maintenant fermé et sert de cave à vin. Des années plus tard, t'Serclaes est entré en conflit avec un protégé de la duchesse Jeanne de Brabant, le seigneur de Gaesbeek: Sweder d'Abcoude. À la grande colère des Bruxellois, il va faire tué t'Serclaes. Selon Jan van Boendale, t'Serclaes a été enterré dans l'église face au château. Du xvie au xixe siècle, c’est la famille de Fourneau qui vivait à Cruykenbourg. Ils ont transformé le château et pour arriver à ce qu'il est actuellement au xviiie siècle, et ainsi terminer la conversion à château d'habitation. Sur les traces de ses anciens renforts, on peut cependant encore clairement voir à côté de la porte d'entrée les crochets de l'ancien pont-levis. En 1662 sous la famille de Fourneau, Cruykenbourg a été élevé au rang de comté. Les Français ont supprimé le comté de Cruykenbourg, mais le château lui n'a pas été détruit. Dans le début du xxe siècle, le château a été habité par la famille de Lichtervelde. Actuellement, il est la propriété des Frères des Écoles Chrétiennes, qui y ont établi une partie de l'école primaire de 'De Brug'. Cruykenbourg est un monument protégé. Le parc autour du château est aujourd'hui propriété de la commune de Ternat et, par conséquent, librement accessible au public. Lien avec Ternat Les couleurs de la commune de Ternat avant la fusion étaient le blanc et rouge. C'est une référence au blason du comte de t'Serclaes qui consistait en de Gueules un lion d'argent. Lors de la fusion des communes de Ternat, Lombeek-Sainte-Catherine, et Wambeek, en 1976, l'ancien entité du comté de Cruykenbourg ou de la paroisse de Wambeek a été ramené à la vie mais sous le nom de Ternat. Le blason de la commune de Ternat issu de la fusion est le blason de la famille de Fourneau aux pieds de la Sait patronne de la commune : Sainte-Gertrude. Le seigneur de Cruykenbourg était, après tout, en principe, un vassal de l'abbesse de Nivelles, qui, à son tour était sous la tutelle des ducs de Brabant.
Cruykenbourg en néerlandais Kruikenburg (aussi Cruyckenbourgh ou Cruykenburg) était une seigneurie puis un comté du Brabant. Cette seigneurie se composait de la municipalité actuelle de Ternat, avec les hameaux de Wambeek et Lombeek-Sainte-Catherine. Maintenant cela désigne le château siège de la seigneurie, à Ternat à l'ouest de Bruxelles, dans la province du Brabant Flamand. Le nom Cruykenbourg vient des cruches, kruiken en néerlandais, Cruyken en ancien néerlandais, qui se trouvaient sur les différentes tours du château. Ces cruches avaient été sculptées dans la pierre brute. Sur le dessus se trouvait une girouette. Il y a quelques années, le château a été équipé d'une nouvelle cruche. Sur le dessus de la tour d'entrée est là comme référence aux vieilles cruches, une cruches dorées servant de girouette. Le château a, comme beaucoup d'autres châteaux médiévaux, une forme de "U". Celui-ci est formé par trois ailes autour d'une cour. Sur les coins se trouvent des tours cylindrique. Seule la tour d'entrée est carré. Histoire Au début du xiie siècle, les seigneurs de Wezemael essayérent, que ce soit ou non au nom du duc de Louvain, de saisir des forêts et des terrains de Wambeek. Au détriment de l'abbaye de Nivelles, ils ont construit leur tour de guet dans le nord de Wambeek, à savoir à Ternat, qui était à l'époque un hameau de Wambeek. Près de la frontière du comté de Flandre ce renforcement avait une importance stratégique pour le duché de Brabant. Le château a été, selon certaines sources, entouré de petites fortifications à Steenvoorde et Lombeek-Sainte-Catherine. Au xive siècle, Cruykenbourg a été habité par chevalier et échevins de la ville de Bruxelles Éverard t'Serclaes (1320-1388). Il a réussi en 1356 à expluser la garnison flamande du comte Louis de Mâle de Bruxelles. Selon certains historiens, ce qui fait que le duché de Brabant est resté indépendant, et que l'annexion à la Flandre a pu être évitée. Éverard t'Serclaes acheté la seigneurie de Cruykenbourg et converti celui-ci en un chateau d'habitation. Avec ces travaux, il a également construit une glacière sur le site à la jonction entre le Sterrelaan et le Statiestraat. Le sous-sol a aujourd'hui été supprimée. C'était probablement Éverard t'Serclaes aussi le commanditaire du passage entre le château et l'église Sainte-Gertrude. Celui-ci est maintenant fermé et sert de cave à vin. Des années plus tard, t'Serclaes est entré en conflit avec un protégé de la duchesse Jeanne de Brabant, le seigneur de Gaesbeek: Sweder d'Abcoude. À la grande colère des Bruxellois, il va faire tué t'Serclaes. Selon Jan van Boendale, t'Serclaes a été enterré dans l'église face au château. Du xvie au xixe siècle, c’est la famille de Fourneau qui vivait à Cruykenbourg. Ils ont transformé le château et pour arriver à ce qu'il est actuellement au xviiie siècle, et ainsi terminer la conversion à château d'habitation. Sur les traces de ses anciens renforts, on peut cependant encore clairement voir à côté de la porte d'entrée les crochets de l'ancien pont-levis. En 1662 sous la famille de Fourneau, Cruykenbourg a été élevé au rang de comté. Les Français ont supprimé le comté de Cruykenbourg, mais le château lui n'a pas été détruit. Dans le début du xxe siècle, le château a été habité par la famille de Lichtervelde. Actuellement, il est la propriété des Frères des Écoles Chrétiennes, qui y ont établi une partie de l'école primaire de 'De Brug'. Cruykenbourg est un monument protégé. Le parc autour du château est aujourd'hui propriété de la commune de Ternat et, par conséquent, librement accessible au public. Lien avec Ternat Les couleurs de la commune de Ternat avant la fusion étaient le blanc et rouge. C'est une référence au blason du comte de t'Serclaes qui consistait en de Gueules un lion d'argent. Lors de la fusion des communes de Ternat, Lombeek-Sainte-Catherine, et Wambeek, en 1976, l'ancien entité du comté de Cruykenbourg ou de la paroisse de Wambeek a été ramené à la vie mais sous le nom de Ternat. Le blason de la commune de Ternat issu de la fusion est le blason de la famille de Fourneau aux pieds de la Sait patronne de la commune : Sainte-Gertrude. Le seigneur de Cruykenbourg était, après tout, en principe, un vassal de l'abbesse de Nivelles, qui, à son tour était sous la tutelle des ducs de Brabant.
De Kruikenburg was vroeger een heerlijkheid en later een graafschap in Brabant. Die heerlijkheid bestond uit de tegenwoordige gemeente Ternat samen met de deelgemeenten Wambeek en Lombeek. Nu verwijst de naam nog steeds naar een waterkasteel ten westen van Brussel, te Ternat in Vlaams-Brabant. De naam Kruikenburg komt van de kruiken die vroeger op verschillende torens van het kasteel stonden. Deze kruiken waren uitgehouwen in ruwe steen. Erbovenop stond een windwijzer. Enkele jaren geleden werd het kasteel voorzien van een nieuwe kruik. Op de toren boven de toegangspoort staat er als verwijzing naar de oude kruiken, een met goud vergulde kruik voorzien van een windwijzer. Het kasteel heeft net als vele andere middeleeuwse verdedigingsburchten een U-vorm. Deze U wordt gevormd door drie vleugels die om een binnenplaats staan. Op de hoeken staan ronde toren. Enkel de ingangstoren is vierkant. Geschiedenis In het begin van de 12e eeuw probeerden de heren van Wezemaal, al dan niet in opdracht van de hertog in Leuven, beslag te leggen op de bossen en gronden van Wambeek. Ten nadele van de abdij van Nijvel, bouwden zij hun wachttoren in het noorden van Wambeek, namelijk in Ternat. Dicht bij de grens van het graafschap Vlaanderen had deze versterking wellicht ook enig strategisch belang voor het hertogdom Brabant. Het kasteel werd volgens sommige bronnen omringd door kleinere versterkingen o.a. in Steenvoorde en Sint-Katharina-Lombeek. In de 14e eeuw werd Kruikenburg bewoond door ridder en schepen van de stad Brussel Everaard t'Serclaes (1320-1388). Hij slaagde er in 1356 in het Vlaamse garnizoen uit het door graaf Lodewijk van Male bezette Brussel te verdrijven. Volgens sommige historici zorgde dit ervoor dat de ontstaanskern van het hertogdom Brabant werkelijk Brabants bleef en een annexatie bij Vlaanderen werd afgewend. Everaard t'Serclaes kocht de heerlijkheid Kruikenburg en verbouwde de versterking tot een omwald woonkasteel. Bij deze verbouwingen liet hij ook een ijskelder aanleggen op de plaats waar nu de kruising is tussen de Sterrelaan en de Statiestraat. De kelder is nu echter verwijderd. Waarschijnlijk was t'Serclaes ook de opdrachtgever voor de bouw van de (geheime) gang tussen het kasteel en de Sint-Gertrudiskerk. Deze is nu gesloten en doet dienst als wijnkelder. Jaren later kwam t'Serclaes in conflict met een beschermeling van de hertogin Johanna van Brabant, de heer van Gaasbeek: Zweder van Abcoude. Tot grote woede van de Brusselaars liet hij t'Serclaes vermoorden. Volgens de Brabantsche Yeesten werd t'Serclaes in de kerk voor het kasteel begraven. Van de 16e tot de 19e eeuw verbleef de familie De Fourneau op Kruikenburg. Zij vergrootten de burcht en lieten ze in de 18e eeuw ombouwen tot woonkasteel. Sporen van de vroegere versterking zijn echter nog duidelijk te zien o.a. aan de toegangspoort waar de haken van de vroegere ophaalbrug overgebleven zijn. In 1662 werd Kruikenburg onder de familie de Fourneau tot graafschap verheven. De Fransen hieven het graafschap Kruikenburg echter op, maar het kasteel bleef bestaan. In het begin van de 20e eeuw werd het kasteel bewoond door de familie de Lichtervelde. Momenteel is het eigendom van de Broeders van de Christelijke Scholen, die er een deel van de lagere school 'De Brug' in onderbrachten. Het waterkasteel Kruikenburg is een beschermd monument. Het park rond het kasteel is sinds kort eigendom van de gemeente Ternat en dus vrij toegankelijk voor het publiek. Architectuur Het kasteel werd gebouwd in de veertiende eeuw waardoor er veel onduidelijkheid is over wie de architect is. Het beroep architect was in die tijd onbekend dus is het onmogelijk om een architect te benoemen. De architectuur van het kasteel is geëvolueerd doorheen de jaren. In de zeventiende eeuw was het kasteel een burcht, die men gebruikte om zich te verdedigen tegen de vijand. De ramen waren eerder smal en klein en werden later groter en breder. Ook de buitenmuren werden in die tijd vernieuwd. Als men zich in het kasteel bevindt kan men nog altijd de originele buitenmuren zien. Op de binnenkoer van het kasteel heb je zicht op enkele rondbogen. Deze behoren tot de Romaanse architectuur. Op het einde van de twintigste eeuw werd een school naast het kasteel gebouwd. Hierdoor is veel van de natuur rond Kruikenburg verloren gegaan. Bij de bouw van de school naast het kasteel werden ook enkele extra gebouwen gebouwd, zoals een toilet en een opbergruimte. Deze gebouwen werden echter niet in dezelfde stijl gebouwd als het kasteel zelf. Recent werd een trappenhal gebouwd, omdat in het oude kasteel geen trappen voorzien waren. Men ging naar de tweede verdieping via een ladder, die men plaatste in een gat in het plafond. Ook de omgeving is veranderd, vroeger werd het kasteel volledig omringd door water. Dit is later drooggezet geweest. Nu vindt men daar een parking en speelplaats. De kruik De kruik op de toren verwijst naar de naam “Kruikenburg”. Er gaan verschillende verhalen de ronde over de naam van het kasteel. Deze verklaren waarom er een kruik op de top van de zuidelijke toren staat. In vele verhalen komt hetzelfde element terug, namelijk dat de inwoners van Ternat kruiken meenamen naar het kasteel wanneer ze moesten onderduiken. Ze namen deze mee omdat ze de exacte duur van hun verblijf in het kasteel niet op voorhand konden voorspellen. Uit andere verhalen blijkt dat het woord ‘kruik’ afgeleid is van het woord ‘kriek’. Men vermoedt dat de burcht in het verleden omringd was door een kriekenbos. Men heeft geen bewijzen om aan te tonen dat deze verhalen kloppen. Invloed op Ternat Het gemeentevaandel van Ternat voor de fusie was wit en rood. Dit verwees naar het wapen van graaf t'Serclaes waarop een zilveren leeuw op een rood veld stond afgebeeld. Door de fusie van de gemeenten Ternat, Sint-Katherina-Lombeek en Wambeek in 1976 werd de oude entiteit van het graafschap Ternat of Kruikenburg opnieuw tot leven gebracht. In het gemeentewapen van Ternat staat het wapen van de familie de Fourneau aan de voeten van de patroonheilige Sint-Gertrudis. De heer van Kruikenburg was immers in principe een leenman van de abdis van Nijvel, die op haar beurt onder de voogdij stond van de hertogen van Brabant.
Nearby castles