Castle Dukla
Powiat krośnieński Podkarpackie Poland
castle, chateau
Zamek w Dukli
Powiat krośnieński Podkarpackie Poland
castle, chateau
The original castle in Dukla was built around mid-16th century upon initiative of Jan Jordan
Zabytkowy zespół pałacowo-parkowy z II połowy XVIII wieku, w którym mieści się Muzeum Historyczne, jest najokazalszym obiektem w pejzażu architektonicznym Dukli
Previous names
Castle Dukla, Палац в Дуклі, Zamek w Dukli, Замок в Дукле
Description
The original castle in Dukla was built around mid-16th century upon initiative of Jan Jordan. It fell into ruin already in 1636. Therefore, a new palace was erected in this place around 1636-1638 by efforts of Franciszek Bernard Mniszech. It was a two-storey building on a square floor plan, with a front facing the south, set within fortifications and thus, representing a “palazzo in fortezza” type. After a fire in 1758 the palace was rebuilt upon initiative of Jerzy August Wandalin Mniszech and his wife, Maria Amalia nee Bruhl, in the years 1764-1765, making it an element of a Late Baroque “entre court et jardin” residence, probably to the design of a Dresden-based architect Jan Friedrich Knobl, under guidance of Leonard Andrys, a court builder of the Mniszech family. At that time, the palace gained an additional storey and was reoriented along the east-west axis, at the same time framing the front (west) façade by two outbuildings based on former casemate fortified towers. What is more, formal gardens equipped with garden buildings and landscape architecture (theatre, stone bridges, garden benches, fence and vases) were established. In 1779 the Ossoliński family took over property of the palace complex, followed by Stadnicki and Męciński families. The last pre-war owners of the complex were the Tarnowski family. The palace was destroyed by fires in 1810, 1821 and 1848. It was reconstructed in 1875 by efforts of Adam Męciński; at that time, internal partitions of the ground floor and décor of all façades were altered. As a result of World War I the palace was ruined; it remained uninhabited during the inter-war period and stood as a burned ruin without a roof and ceilings until 1962, when a renovation and partial reconstruction of the palace form began. Originally, the outbuildings served as apartments for servants, later also for owners. They were partially destroyed as a result of acts of war in the years 1941-1944 and subject to renovation in 1958. The park, established in 1758 in the style of a French formal garden, was transformed in the 19th century into a landscape park. A Gothic Revival chapel, probably built in 1875, and an ice house have survived in the park. Currently, the complex is used by the Dukla Palace Historical Museum.
Zabytkowy zespół pałacowo-parkowy z II połowy XVIII wieku, w którym mieści się Muzeum Historyczne, jest najokazalszym obiektem w pejzażu architektonicznym Dukli. W ciągu wieków budowla ta przechodziła trzy fazy gruntownej przebudowy, zmieniając kształt, styl i wielkość. Około połowy XVI wieku powstał tu zamek renesansowy, prawdopodobnie za sprawą ówczesnego dziedzica Dukli, Jana Jordana, herbu Trąby. W następnym stuleciu zamek popadł w ruinę. Dopiero w latach 1636 - 1638 staraniem nowego właściciela, Franciszka Bernarda Mniszcha, starosty sanockiego, kasztelana sądeckiego (brata carycy Maryny) został odbudowany w obrębie nowożytnej fortyfikacji bastionowej w typie włoskiego “palazzo in fortezza”. Pracami wykończeniowymi zajął się, między 1696 a 1709 r., jego wnuk Józef Wandalin Mniszech. Kolejny okres przebudowy wiąże się z ostatnim sukcesorem z linii dukielskiej Mniszchów - Jerzym Augustem Wandalinem, marszałkiem nadwornym koronnym, kasztelanem krakowskim i jego żoną Marią Amalią (Amelią) z Brühlów (córką Henryka Brühla, ministra skarbu na dworze Augusta III). Mniszchowie wzorując się na modzie francuskiej podjęli prace budowlane, przekształcające warownię w założenie pałacowo-parkowe. Rozbudowano wtedy pałac w kierunku zachodnim, podwyższono o jedną kondygnację i nakryto dachem mansardowym. Główną fasadę zwrócono ku zachodowi, przez co zmieniono oś założenia z południowej na zachodnią. Równocześnie po bokach pałacu stanęły - częściowo na dawnych bastionach - dwie trapezoidalne oficyny. Przed elewacją frontową urządzono półkolisty dziedziniec, a po przeciwnej stronie założenia ogród, wzorowany na symetrycznych zarysach ogrodów francuskich o układzie tarasowym z parterami wodnymi i kwiatowymi, ciągami alejowymi i układem osi widokowych. Nie zabrakło w nim wspaniale wkomponowanych rzeźb figuralnych, mostków na groblach i teatru. Park ten był jednym z piękniejszych w Polsce. Całość założenia otoczono ogrodzeniem murowanym z bramą wjazdową na osi pałacu. W ten sposób powstała późnobarokowa rezydencja magnacka w stylu francuskim, w typie “entre cour et jardin”. W latach 1764 - 1778 pałac należał do ważnych ośrodków życia kulturalnego, towarzyskiego i politycznego w ówczesnej Polsce. Duszą środowiska była utalentowana muzycznie i artystycznie, spokrewniona z arystokracją austriacką Amalia Mniszchowa. Po śmierci Jerzego i Amalii Mniszchów (spoczęli w krypcie kościoła pw. Marii Magdaleny w Dukli, którego byli fundatorami) ich córka Maria Józefa Szczęsnowa Potocka w 1779 r. sprzedała rodową rezydencję wojewodzie wołyńskiemu Józefowi Kantemu Ossolińskiemu. Na przełomie XVIII i XIX wieku Dukla była w posiadaniu Stadnickich. Helena Stadnicka wniosła w posagu majętność dukielską Wojciechowi Męcińskiemu - potomkowi XVII-wiecznych dziedziców Dukli. Kolejny właściciel pałacu - Cezar Męciński wraz z synem Adamem podjął w 1875 r. prace związane z przebudową pałacu. Wprowadzone wówczas zmiany w podziale pomieszczeń parteru, dodanie balkonów, galeryjki, ganku wspartego na filarach od strony wschodniej, obramowań okien w elewacji zachodniej i neogotyckich okien w elewacji wschodniej, spowodowały zatarcie oryginalnych cech budowli. Męcińscy, przez wprowadzenie elementów typowych dla ogrodów angielskich, także przeobrazili park nadając mu naturalistyczny wygląd. W 1925 r. pałac przeszedł na własność rodziny Tarnowskich. Pomimo, że w wyniku II wojny światowej obiekt uległ zniszczeniu, a wyposażenie rozproszeniu, to kompleks zachowuje swe walory historyczno-artystyczne i należy do cennych zabytków polskiej kultury narodowej. Źródło: http://www.muzeumdukla.pl/ (11.10.2009 r.)
Nearby castles