The oldest part of the Castle Complex in Szamotuły is a Gothic Halszka's Tower (Baszta Halszki) from the XV century. At the beginning, it had a typically defensive function, and in the 16th century it was readapted into living quarters. Halszka, the princess of Ostróg, who was also called Black Princess, was living there for 14 years. Ages ago, the high tower was integrated with defensive walls and defended the access to the caste gate. Currently, there is an exhibition of the museum on the four storeys of this very well preserved lofty building. It presents the history of Szamotuły and its surroundings from the times which are known only from the excavations until 1945.The main building of the castle is only slightly younger than the tower. Originally, it was built in the Gothic style and then rebuilt in the spirit of the Renaissance period. It was being modernized and was gradually losing its original defensive character in the next centuries. The last renovation from the second half of the 20th century restored a little the Gothic form of the monument. Today, the fittings of a noble residence are presented in its interiors. Authentic furniture from distant periods, rich fabric, carpets, Chinese and West-European porcelain as well as other monuments can be seen there. In the entrance hall there is a genealogical tree of Szamotulski and Górka family and a foundation plaque from 1518.The Orthodox art is the speciality of the permanent exhibition in Szamotuły. About 490 items connected with it, including 200 icons, were collected here. Apart from this, the museum has nearly 11.000 valuable objects of different kind. The castle also serves as a cultural centre. Different temporary exhibitions and other events like concerts, lectures or popular poetry meetings are organised here. A small Inn "Sanguszko", which offers three double rooms as well as a bar and restaurant, is situated next to the museum.

Замок з готичною вежею вибудував Анджей з Шамотулах (+1511 Andrzej z Szamotuł), герба Наленч (Nałęcz), воєвода (граф) Познанський, син Петра Świdwy Szamotulski. Анджей зіграв важливу роль в вступі на престол трьох Ягеллонів - Яна Ольбрехт, Олександра і Сигізмунда Старого. - був королівським комісаром в суперечці Гданська з Ельблонгом про висленском косі. - в 1502 році був одним з членів комісії з карбування монет в Польщі, - був одним з творців привілеїв Mielnicki, які віддали владу в Польщі в руки олігархії, - в 1510 році був одним з депутатів в переговорах з лицарями Тевтонського ордена в Познані. Як говорить легенда, Ельжбета Острозька (Elżbieta Ostrogska), або, як її ще називали Чорна Гальшка (Czarna Halszka), була дочкою волинського князя Іллі Острозького, онукою легендарного Костянтина Острозького (переможця в битві під Оршею). Ельжбета була небачено красива і після смерті батька виявилася ще найбагатшою нареченою в Речі Посполитої. Безліч польських і русинських панів намагалися отримати її руки. Один навіть спробував захопити силою. З цього долю дівчини вирішив сам король, віддавши її за познанського воєводу Лукаша Гурка (Łukasz III Górka). Відразу після вінчання воєвода Лушаш відвіз до свого замку в Шамотулах і замкнув її в башті, наклавши на обличчя чорну, металеву маску. Єдино куди вона могла виходити - це підземний хід, який вів в загратовану нішу сусідній каплиці, де Ельжбета могла брати участь в месі. До сих пір дух красуні в чорному одязі і чорній масці з'являється під час вечірньої меси біля вежі.

Zamek w Szamotułach – znajduje się w Szamotułach w województwie wielkopolskim. Założenie obejmuje odbudowany zamek wraz z Basztą Halszki i budynkami pomocniczymi (oficyny i bażanciarnia), położonymi w zabytkowym parku. Zachowały się także fundamenty gotyckich baszt z pocz. XVI w. Na zamku od 1551 działała pierwsza w historii wielkopolska drukarnia, która wydawała książki w języku polskim i czeskim. Pierwszy zamek w Szamotułach był zbudowany przez Szamotulskich i położony w południowej części miasta, ale został w 1675 rozebrany, a w tym miejscu wybudowano kościół i klasztor. Z zamku zachowały się fragmenty płyty kamiennej, wkomponowane w bramę przykościelną. Ród Szamotulskich, panujący w Szamotułach składał się z dwóch gałęzi. Przedstawiciel innej gałęzi, Dobrogost Świdwa-Szamotulski, zdecydował się wystawić swój zamek w północnej części miasta, w stylu gotyckim. Fosy i mur otaczały zespół składający się z budynku mieszkalnego, baszt oraz osobno położonej wieży. W 1511 właścicielem zamku po ślubie z Katarzyną Szamotulską stał się Łukasz II Górka. W 1518 przebudował zespół zamkowy w stylu renesansowym, a wieża zwana dziś Basztą Halszki została przebudowana na cele mieszkalne. Kolejna modernizacja miała miejsce w 1552, kiedy właścicielem zamku był późniejszy wojewoda, Łukasz III Górka. Po śmierci wojewody zamek przechodził w ręce rodzin szlacheckich i stopniowo podupadał. W 1720 część mieszkalną wyremontowano. W XIX wieku zamek był m.in. własnością Fryderyka Wilhelma IV Pruskiego, przyszłego króla i książąt Sachsen-Coburg-Gotha. W 1869 zrealizowano kapitalny remont, podczas którego usunięto część oryginalnych elementów. Rekonstrukcję w historycznym kształcie i z wykorzystaniem zachowanych gotyckich fragmentów przeprowadzono w latach 1976-1990 na podstawie szczegółowych badań. Budynek stał się siedzibą muzeum, w którym prezentuje się zabytkowe wnętrza, regionalne zbiory archeologiczne i etnograficzne oraz historię rodu Górków. Wcześniej rolę muzeum pełniła jedynie baszta. Centralną częścią założenia jest odbudowany zamek, na planie litery L. W otaczającym go zabytkowym parku zachowały się fragmenty fosy i wałów obronnych. Od zachodniej strony mieści się XVIII-wieczna oficyna i, w sąsiedztwie stawu, Baszta Halszki. Po przeciwnej stronie mieści się bażantarnia z XIX wieku, odtworzona w 1990 oficyna oraz fundamenty baszt z XVI w. Jedyna z zachowanych baszt jest znana jako Baszta Halszki. Zdrobniale Halszką nazywano księżniczkę Elżbietę Ostrogską, znaną z urody i bogactwa wnuczkę Zygmunta Starego, uwiecznioną m.in. na obrazie Jana Matejki. Halszka nie chciała przystać na zaaranżowane małżeństwo z Łukaszem III Górką, ale została siłą sprowadzona do Szamotuł i tam więziona przez 14 lat w baszcie, połączonej podobno podziemnym przejściem z kościołem. Elżbieta Ostrogska popadła w szaleństwo i zmarła niedługo po śmierci męża. Według legend duch Halszki powraca na basztę.

Замок с готической башней выстроил Анджей из Шамотул (+1511 Andrzej z Szamotuł), герба Наленч (Nałęcz), воевода (граф) познаньский, сын Петра Świdwy Szamotulski. Анджей сыграл важную роль в вступлении на престол трех Ягеллонов - Яна Ольбрехта, Александра и Сигизмунда Старого. - был королевским комиссаром в споре Гданьска с Эльблонгом о Висленской косе. - в 1502 году был одним из членов комиссии по чеканки монет в Польше, - был одним из создателей привилегий Mielnicki, которые отдали власть в Польше в руки олигархии, - в 1510 году был одним из депутатов в переговорах с рыцарями Тевтонского ордена в Познани. Как говорит легенда, Эльжбета Острожская (Elżbieta Ostrogska), или, как ее еще называли Черная Гальшка (Czarna Halszka), была дочерью волынского князя Ильи Острожского, внучкой легендарного Константина Острожского (победителя в битве под Оршей). Эльжбета была невиданно красива и после смерти отца оказалась еще самой богатой невестой в Речи Посполитой. Множество польских и русинских панов пытались получить ее руки. Один даже попытался захватить силой. По этому судьбу девушки решил сам король, отдав ее за познаньского воеводу Лукаша Гурка (Łukasz III Górka). Сразу после венчания воевода Лушаш отвез в свой замок в Шамотулах и запер её в башне, наложив на лицо черную, металлическую маску. Единственно куда она могла выходить - это подземный ход, который вел в зарешеченную нишу соседней часовни, где Эльжбета могла принимать участие в мессе. До сих пор дух красавицы в черных одеждах и черной маске появляется во время вечерней мессы около башни.