Castle in Bychawa
Powiat lubelski Lubelskie Poland
castle, chateau
Zamek w Bychawie
Powiat lubelski Lubelskie Poland
castle, chateau
The castle in Bychawa arose in the first half of the XVIth cant
Zamek wybudowano w I poł
Previous names
Castle in Bychawa, Замок в Бихаві, Zamek w Bychawie, Замок в Бихаве
Description
The castle in Bychawa arose in the first half of the XVIth cant. in the place of three manors belonging to the Bychawskis. It was built by Mikołaj Pilecki who repurchased the place from the Bychawskis before the year 1521. In 1537 received the civic rights, and 2 years later the construction of the castle began. In 1551 the castle changed hands – the family of the Myszkowskis from Pinczów became them. The subsequent owners over a span of the centuries repeatedly converted the castle transforming it into a magnificent palace, which ultimately deteriorated so much that in 1888 was abandoned. In the 30s of the XXth cent. the walls were partially disassembled and up to this day only the fragments of them have survived.
Zamek wybudowano w I poł. XVI wieku z inicjatywy Mikołaja Pileckiego. Wcześniej na jego miejscu stały bliżej nieznane dwory średniowieczne. 1326 r. – w spisach świętopietrza wymieniona zostaje po raz pierwszy parafia w Bychawie. Ruiny pomijanego często zamku bychawskiego leżą w północno - zachodniej części miasta zwanej Podzamczem. Zbudowano go na miejscu trzech wcześniejszych dworów należących do rodziny Bychawskich. Zamek położony był na półwyspie otoczonym z trzech stron stawami i dodatkowo od strony północnej odciętym fosą od lądu – i prawdopodobnie połączonym z podzamczem zwodzonym mostem. Za fosą znajdowało się gospodarcze podzamcze, również umocnione. - koniec XIV w. - Bychawa stała się własnością rodu Bychawskich - XV w. – budowa pierwotnej siedziby Bychawskich - koniec XV w. - wzmiankowane są już trzy dwory, w tym jeden "stary", przy którym znajdował się folwark - 1519 r. – w drodze zastawu siedziba w Bychawie przechodzi na spowinowaconego z Bychawskimi Mikołaja Firleja, hetmana wielkiego koronnego - przed 1521 r. - Bychawę kupił od niego Mikołaj Pilecki - 1537 r. – wraz z nadaniem Bychawie praw miejskich, miasto otoczono wałem z ostrokołem i drewnianymi bramami - 1539 r. – Mikołaj Pilecki otrzymał od Zygmunta Starego zezwolenie na budowę zamku. Po tej dacie następuje budowa nowej rezydencji, zapewne z wykorzystaniem starszych fragmentów - 1551/2 r. – dobra bychawskie przejmują Myszkowscy z Pińczowa – w tym czasie Bychawa staje się żywym ośrodkiem kalwinizmu – odbywają się tu m.in. liczne synody różnowiercze - ok. 1730 r. – rozbudowa i przebudowa zamku dla Dominika Stoińskiego, sędziego ziemskiego - po 1802 r. - przebudowa dla Karola Scipio del Campo (zapewne w niewielkim zakresie – być może dodano wtedy kolumnowy portyk od północy) - 1888 r. – podupadły pałac został opuszczony przez ostatnich właścicieli - Duniewskich, którzy przenieśli się do pobliskiego dworu - 1928 r. - ogołocono park pałacowy, wycinając piękny stary drzewostan - lata 1934 - 1935 – częściowa rozbiórka ruin Sam budynek mieszkalny, otoczony czworobocznymi umocnieniami, określany jako dom wieżowy, był wybudowany z cegły i białego kamienia, na planie prostokąta z alkierzem bocznym, podpiwniczony, o dwóch kondygnacjach, prawdopodobnie trójdzielny z sienią na osi. Z zamku tego pozostały prawdopodobnie mury przy południowo-zachodnim alkierzu. Na podzamczu znajdowały się w 1694 roku: folwark z wozownią, spichlerz, stodoła, kuchnia, browar i dom podstarościego. Po osiemnastowiecznej rozbudowie, wg projektów architekta Niemca (?) – budową kierował miejscowy murator Kłącz lub Kłacz – zamek został rozbudowany w kierunku wschodnim – uzyskał plan dużego, szerokiego prostokąta z czterema kwadratowymi alkierzami w narożach, z ryzalitem o zaokrąglonych narożnikach w elewacji południowej oraz wyższą częścią środkową (widoczną na rycinie Andriollego). Ponadto zmieniono w duchu późnego baroku wygląd elewacji – dodano podziały pilastrowe i ramowe oraz widoczne jeszcze obramienia okien. Być może wysoka środkowa część skrzydła północnego była pozostałością wcześniejszej wieży bramnej. Po osiemnastowiecznej przebudowie istniał jeszcze mur obwodowy zamku, biegnący skrajem zachowanej do dziś fosy, od strony podzamcza. Przebieg muru jest jeszcze widoczny w terenie. Do dzisiaj zachowały się spore fragmenty ścian pałacu – do wysokości gzymsu wieńczącego: ściana zachodnia z przyległymi do niej alkierzami i fragmentami ścian działowych, ściana południowa między alkierzem południowo-zachodnim a narożnikiem ryzalitu południowego oraz część alkierza południowo-wschodniego, w którym widoczne są ślady ośmiobocznego pomieszczenia w dolnej kondygnacji (to być może zamkowa kaplica). Ponadto zachowały się fundamenty portyku od strony północnej. W latach sześćdziesiątych, jak informuje Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, na ścianach alkierza północno-zachodniego widoczne były jeszcze pozostałości polichromii , prawdopodobnie z okresu przebudowy po 1802 roku. Dzisiaj nie widać już żadnych śladów malowideł. Zachował się także dziewiętnastowieczny dwór Duniewskich i zabudowania gospodarcze na północ od zamku, zapewne w rejonie dawnego podzamcza: trzy spichlerze (w tym najstarszy, klasycystyczny, w ruinie), czworaki i trzy obory (w tym jedna w ruinie) – wszystkie budynki z XIX wieku. Przy dziewiętnastowiecznym spichrzu znajduje się spory budynek o grubych ścianach, położony na skraju stromego zbocza – być może był to budynek przeznaczony do obrony wjazdu na podzamcze. Ciekawym zachowanym elementem zespołu zamkowego jest późnobarokowa kapliczka, pochodząca z poł. XVIII wieku, stojąca przy rozstajach dróg, w pewnym oddaleniu od zamku. Kapliczka ma ciekawy plan zbliżony do trójkąta o ściętych narożach, dwóch wklęsłych i jednym wypukłym boku. W wypukłym boku – od strony wschodniej znajduje się nisza, obecnie pusta, kiedyś zapewne stała w niej figura świętego. Proporcje i dynamiczna bryła kapliczki sugerują autorstwo dobrego architekta. Podobieństwo form artykulacji architektonicznej kapliczki do form pałacu może wskazywać, że autorem obu tych budowli był nieznany obecnie z nazwiska architekt niemieckiego pochodzenia.
Nearby castles