Zamek w Świebodzinie został zbudowany u schyłku XIII lub na początku XIV stulecia przez nieznanego fundatora, którym prawdopodobnie był jeden z książąt śląskich. Z roku 1329 pochodzi pierwsza wzmianka o warowni wymieniająca civitas ad castrum Swibzin jako własność księcia żagańskiego Henryka IV. W XIV wieku, gdy księstwo żagańskie należało do władców Głogowa, na zamku zamieszkiwały wdowy książęce, służył on także jako centrum administracyjne dla obszaru wschodniej Brandenburgii z jej majątkami ziemskimi i prawami. W XV stuleciu na krótko przeszedł w zastaw zakonu joannitów z Łagowa i przypuszczalnie w tym czasie został nieznacznie rozbudowany.

Na przełomie XV i XVI stulecia na zamku zasiedli komendanci i starości okręgu, wśród których do najbardziej zasłużonych dla miasta należeli przedstawiciele rodziny von Knobelsdorff, kolejno: Sebastian, Johan Georg, Caspar Sigismund i Maksymilian, inicjator przebudowy gotyckiego dotąd obiektu na renesansową rezydencję. Starostowie uważani byli za namiestników królewskich, zaś ich prerogatywy równoważne były do kasztelańskich. Przez pewien czas posiadali oni władzę zwierzchnią nie tylko nad świebodzińskim magistratem, ale też nad ławą sądowniczą i cechami rzemieślników. Po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej Caspar Sigismund Knobelsdorff przebudował warownię, którą w roku 1699 przejęły w ramach zastawu cysterki z podwrocławskiej Trzebnicy. Od tego wydarzenia zamek zaczął stopniowo tracić swój obronny charakter stając się centrum administracyjnym latyfundiów cysterskich.

Kolejne zmiany własnościowe warowni, również jej funkcji i formy, nastąpiły w wieku XIX. Najpierw najstarsza, gotycka część zamku przeszła w ręce Gustawa Kramma, właściciela firmy budującej linię kolejową z Marchii do Wielkopolski. Następnie, w 1868 roku, miasto kupiło od niego obiekt, by w roku 1896 przekazać go siostrom boromeuszkom, które urządziły w nim szpital, szkołę katolicką oraz przedszkole. Dla potrzeb nowych oddziałów w latach 30. XX wieku dostawiono nowe skrzydła szpitalne i połączono je łącznikiem ze starymi murami, nieodwracalnie zacierając tym samym historyczny układ założenia. Po zakończeniu 2. wojny światowej w dawnym zamku przez krótki okres funcjonował Caritas, a od 1946 swoją siedzibę miał tutaj ośrodek sanatoryjny. W tym czasie część zespołu obejmująca mieszkania personelu oraz kaplicę została opuszczona i popadła w ruinę. Rozpoczęte w 1984 roku prace remontowe przerwano wraz z upadkiem starego systemu w roku 1989.

Nie rozpoczęto nigdy badań, które pozwoliłyby bardziej szczegółowo określić wygląd i rozplanowanie zamku w Świebodzinie. Przypuszcza się, że pierwotnie składał się on z jednego lub dwóch skrzydeł mieszkalnych i cylindrycznej wieży w części pd.wsch. założenia. Od miasta warownia odgrodzona była nawodnionym przekopem połączonym z okalającą mur miejski fosą, a wjazd do niej wiódł od strony północnej przez bramę ze zwodzonym mostem i ufortyfikowane przedzamcze. Zapewne w XVI wieku zamek rozbudowano o kolejne skrzydło mieszkalne, które wraz z istniejącymi utworzyło kształt podkowy, co doskonale widoczne jest na zachowanych panoramach: XVII-wiecznej autorstwa G. Brauna i młodszej o około 150 lat rycinie wykonanej przez F. Wernhera. Zachowane do dziś w dobrym stanie zdobienia elewacji w formie krzyżów loterańskich ułożonych z wmurowanych w ściany kul armatnich pochodzą prawdopodobnie właśnie z tego okresu. Dawniej zamek posiadał dwutraktowy układ wnętrz, który został zatarty podczas ostatniej przebudowy, prowadzonej w latach 30. XX stulecia.

Zamek przetrwał do czasów nam współczesnych, choć jego forma uległa na przestrzeni wieków poważnym modyfikacjom. Relikty średniowiecznego założenia znajdują się w południowo-wschodnim skrzydle zabudowań, wkomponowanych w bezstylową współczesną architekturę gmachu Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego wzniesionego w latach 30-ych ubiegłego stulecia. Historyczna część zespołu od wielu lat pozostaje wyłączona z eksploatacji i niszczeje, bez większych nadziei, że stan ów wkrótce ulegnie zmianie na lepsze. Jego właścicielem jest bowiem wspomniany Ośrodek, co przy dobrze nam znanych kłopotach finansowych służby zdrowia nie napawa optymizmem w kwestii ewentualnego remontu. Kilka lat temu gmach został wystawiony na sprzedaż (2012).