Kasteel Wijnandsrade is een kasteel gelegen in de kom van het gelijknamige dorp Wijnandsrade in de Limburgse gemeente Beekdaelen.

Het kasteel is een rijksmonument.

Beschrijving

Het huidige kasteel is een gedeeltelijk omgracht gebouw bestaande uit drie vleugels om een binnenplaats. Het oudste deel is de westvleugel, een oorspronkelijke verdedigbaar huis in de jaren 1554 tot 1563 gebouwd door de gebroeders Wilhelm en Werner von dem Bongart. In deze vleugel bevindt zich de oorspronkelijke ridderzaal met een 16e-eeuwse schouw. De zuidelijke vleugel en de oostelijke vleugel werden in opdracht van baron Joseph Clemens von dem Bongart gebouwd tussen 1717 en 1719. Omstreeks 1726 werd de toegangspoort verhoogd en voorzien van een koepeltorentje met lantaarn en in 1775. Boven de toegangspoort midden in de zuidgevel is het baroniewapen van Von dem Bongart aangebracht.

Naast het kasteel ligt een kasteelhoeve, de vroegere borchhof, bestaande uit drie vleugels rond een grote binnenplaats. De kasteelhoeve is jarenlang in gebruik geweest als proefboerderij voor de lössgronden, maar wordt sinds 2006 verhuurd aan verschillende bedrijven.

Achter het kasteel ligt de motte Wijnandsrade omgeven door de kasteelgracht. Op deze kunstmatige heuvel heeft het oorspronkelijke slot gestaan, waarschijnlijk een weertoren. Deze is opgericht in de 13e eeuw, maar moest worden verlaten toen haar verdedigingsfunctie door de uitvinding van het buskruit verloren was gegaan. Er zijn geen resten van deze bebouwing bewaard gebleven, maar de motte staat onder monumentale bescherming.

Vroege geschiedenis en naamgeving

De burcht van Wijnandsrade wordt voor het eerst vermeld in de 12e eeuw. De oudste burcht was een verdedigingsbouwwerk, waarschijnlijk een donjon, boven op een motteheuvel. Deze donjon was waarschijnlijk opgericht door Godfried II, zoon van Godfried I, heer van Schinnen en tevens de eerste heer van Rode-Wijnandsrade. De naam "Rode" is ontleend aan het gerooide en ontgonnen gebied, waarvan de gronden in cultuur werden gebracht. Sindsdien zijn deze lössgronden onafgebroken voor de landbouw in gebruik geweest. Een dochter van Winand II Godfriedszoon van Rode Elysabeth huwde met Johann van Maschereel Van Schoonvorst Kasteel Schonau te Richterich en droeg ook het wapen van Schonrode. Johann was een nakomeling van Heineman (Hendrik) van Haasdal (Schimmert) zoon van Goswinus. De ridders Maschereel van Rode wisten zich op het slagveld te onderscheiden en mede door huwelijken en vererving steeg het geslacht in aanzien. Diverse nakomelingen van Godfried van Rode hadden de voornaam Wijnand en na Johan, Jan van Rodes zoon Wijnand Maschereel van Rode, vanaf 1397 heer van Wijnandsrade. Ter onderscheiding van andere gebieden die "Rode" of "Rade" heetten, noemde men deze heerlijkheid aanvankelijk Herwinandsrode, later werd dit Wijnandsrade.

In de zestiende eeuw kwam een einde aan de dynastie Maschereel van Schonforst te Rode, toen in 1516 de erfdochter van Winand IV Maschereel, Maria, in het huwelijk trad met Willem van den Bongard, De familie van de Bongart woonde op het kasteel Haus Heide te Kohlscheid aan de beek de Amstel aangrenzend aan Kerkrade en anderzijds aan Richterich waar Johann Macharel te kasteel Schonau woonde.Zij waren van een oud Rijnlands geslacht met bezittingen in Paffendorf en Bergerhausen (Essen). Zij waren een ministeriaal geschlacht ten dienste van de Hertog/Graaf van Gullik en zetelden op Burg Wilhelmstein aan de overzijde van de Wurm. Hij was tevens later erfkamerheer van de hertogen van Gulik en ambtman van Düren en Nörvenich. Zijn schoonvader Wijnand IV Maschereel droeg in 1531 de heerschappij van de heerlijkheid aan hem over in ruil voor een jaarwedde. Daarmee kwam het kasteel en de heerlijkheid in handen van de familie Van den Bongard, die ook het nabij kasteel De Bongard in Bocholtz bezat.

Free

- Walking trails

- Castle Church

www.kasteelwijnandsrade.nl

- National monument

- Private property (restaurant)

- Visiting at certain time by prior arrangement

- Activities for visitors

http://www.kasteelwijnandsrade.nl/