Kasteel Stein ligt ingeklemd tussen het dorp Stein en het Julianakanaal
Kasteel Stein ligt ingeklemd tussen het dorp Stein en het Julianakanaal. Het is een omgracht complex dat bestaat uit een ruïne van een oude hoofdburcht met voorburcht, een noordvleugel met toegangspoort, een westvleugel met koetshuis en een oostvleugel.
Bouwgeschiedenis
De hoofdburcht of "Bovenste Slot" omvat een mottekasteel op een natuurlijke verhoging met een forse mergelstenen donjon uit ca. 1200, "Witte Toren" genaamd. In de 13e eeuw werd een veelhoekige ringmuur om een binnenplein aangelegd. Van een tegen de ringmuur gebouwde grote zaal met woonvertrekken zijn alleen nog de tongewelfde kelders aanwezig. Van een eveneens 13e-eeuwse vierkante poorttoren aan de noordzijde van de burcht zijn slechts enkele restanten over. De zogenaamde "Rode Toren" en de puttoren welke ernaast ligt, zijn gebouwd door Jan van Heinsberg en stammen uit ca. 1450.
De voorburcht of "Benedenste Slot" is lager gelegen dan de hoofdburcht. Een tussengelegen gracht werd rond 1840 gedempt. Van de voorburcht zijn slechts de mergelstenen funderingen overgebleven. De torenvormige toegangspoort in de noordvleugel is 16e-eeuws. Het mansardehelmdak op de poort stamt uit ca. 1730 toen de poort tevens werd verhoogd.
De oostvleugel is een neoclassicistisch gepleisterd landhuis uit twee lagen en dateert uit 1840. De westvleugel uit ca. 1850 omvat een eveneens neoclassicistisch koetshuis met uitspringende hoekdelen. Zowel oost- als westvleugel zijn gebouwd in opdracht van de Luikse familie Grissard. Buiten de omgrachting is een park aangelegd.
De gracht rond de burcht werd oorspronkelijk gevoed door de Putbeek die gevoed werd door de Zonput. Toen de Zonput droogviel schakelde men over op kanaalwater om de gracht te voeden. Tot het landgoed van het kasteel behoorde vroeger ook een windmolen en een watermolen.
Woongeschiedenis
Eerste bewoners
De oorsprong van het kasteel is een waterburcht. De eerste gedocumenteerde bewoner was Herman van Elsloo, die (zoals het verhaal wordt verteld) na een ruzie met zijn broer Arnold de burcht Elsloo verlaat en op een steenworp afstand van Elsloo deze burcht betrekt. Deze Herman werd bekend door zijn kruistocht naar het Heilige Land van 1218 tot 1220. Zijn zoon Arnold noemt zich de eerste heer van Stein.
4 geslachten in de 14e en 15e Eeuw
In 1390 sterft het oorspronkelijke geslacht van de heren van Stein uit, de titel gaat over naar Daniël VI van Merwede dijkgraaf van de Groote Waard in Zuid-Holland, zij het dat deze titel nog wordt betwist door andere familieleden van de vorige heren van Stein. Na Daniël komt zijn schoonzoon Willem van Brederode in bezit van het kasteel en vervolgens Jan van Heinsberg.
Bronckhorst Batenburg
in 1465 komt het kasteel door verkoop toe aan Herman van Bronckhorst-Batenburg (Anholt)
Merode
in 1624 gaat het bezit over aan Floris Van Merode (1598-1638) vanwege het huwelijk met Anna Maria Sidonia van Bronckhorst-Batenburg-Steyn. De "Witte Poort van Stein" wordt in het Partagetraktaat van 1661 als Valkenburgs buitenleen onder Staatse soevereiniteit geplaatst.
Kinsky
Een honderdtal jaren later gaat het bezit over aan het Boheemse geslacht Kinsky. Tijdens de Franse Revolutie eindigt het bewind van de Kinsky's en wordt het bezit over een aantal erfgenamen verdeeld. De nieuwe eigenaar wordt dan voor een groot deel de baron Van der Marck.
Latere jaren
Als tussen 1795 en 1815 een gravin Von Wickenburg genaamd alle aandelen van Stein opkoopt, wordt zij de nieuwe eigenaresse, maar haar zoon verkoopt het weer in 1828 aan de Luikse arts Joseph Dejaer. De volgende eigenaar wordt een Luikse rentenier, Edward Wauters. Hij verkoopt het landgoed in 1910 aan de barones De Villenfagne de Sorinnes.
In 1917 wordt het kasteel en het park opgekocht door een houtspeculant, die nadat een kapverbod werd afgekondigd voor het terrein, het complex verkoopt aan de Congregatie van de Missionarissen van het Heilig Hart. Vanaf die tijd breekt een periode van rust en vrede aan voor het kasteel. Het kasteel wordt in de volksmond meer en meer bekend onder de naam "Missiehuis".
4.50 EUR
0 - 12 years: free
10+ PER: 4.50 EUR
- Informative tables
- Guided tours for groups
info-aanmelden@stichtingerfgoedstein.nl
- Ruins of the castle
- Open at certain time