Kasteel Nemerlaer is een 14e-eeuws kasteel, gelegen in Haaren, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant.

Het kasteel is vernoemd naar het riviertje de Amer (later Nemer) en Laer (open plek in het bos). Het wordt voor het eerst genoemd in 1303, als woning van ridder Geerlinck van den Bossche. Kasteel Nemerlaer werd in 1718 gerestaureerd en gedeeltelijk verbouwd. In 1751 overleed hier de baron Isaac Cronström, deze was tussen 1744-47 generaal der infanterie over de Nederlanden.

In 1852 werd het kasteel eigendom van jonkheer Donatus Alberic van den Bogaerde van Terbrugge. In 1880 volgde een verbouwing van het kasteel met een uitbreiding aan de achterzijde met serres en een middenpaviljoen. De rest van het gebouw werd van een beklamping voorzien.
In een berucht geworden testament bepaalde de jonkheer wegens onmin met zijn familie dat het huis bijna 70 jaar onbewoond moest blijven.

Toen deze termijn was verstreken kocht stichting Het Brabants Landschap in januari 1964 het landgoed. Het vervallen kasteel kreeg men er voor één gulden bij.
Aanvankelijk wilde Het Brabants Landschap het kasteel laten vervallen tot 'vogeltjesruïne'. Op initiatief van de echtgenote van de toenmalige voorzitter van Brabants Landschap werd op 16 februari 1967 de Stichting Kasteel Nemerlaer opgericht met als doel de wederopbouw en het behoud van het kasteel. Medeoprichter Anton van Oirschot (journalist, historicus, Brabant- en kastelenkenner) trok met zijn gezin in het vervallen gebouw en knapte het helemaal op. Hij besteedde hier onder andere een erfenis aan.

In 1969 ontstond brand op een zolderverdieping waarna het kasteel grotendeels uitbrandde. Hierna werd het stukje bij beetje weer gerestaureerd door de inzet van vrijwilligers, en Van Oirschot en zijn vrouw, de kinderboekenschrijfster Carole Vos (pseudoniem voor Truusje van Oirschot-Sparla). Velen droegen door giften aan de restauratie bij.

het kasteel wordt nog steeds bewoond. Daarnaast vinden er culturele en publieke activiteiten plaats, zoals exposities en concerten. Na het overlijden van Anton van Oirschot in 2004, bewaakt Carole Vos de doelstelling van Stichting Kasteel Nemerlaer (kunst, cultuur en educatie) en daarmee Kasteel Nemerlaer.

Kasteel Nemerlaer

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

Kasteel Zwijnsbergen is een kasteel en landgoed gelegen aan de waterloop Zandleij in Helvoirt in de Nederlandse provincie Noord-Brabant.

Geschiedenis

Oorspronkelijk lag op deze plaats een leengoed (mansus Zwensberch), dat een versterkte hoeve bezat. De eerste bezitter was waarschijnlijk de familie De Sweensbergh. Tussen 1382 en 1387 was er sprake van Katharina en van Johannes Sweensberch. In 1428 was er sprake van Jan van Zwijnsbergen (Johannes de Zweensberge). Deze bezat in 1432 een hof in Helvoirt bij de brug, wat op Zwijnsbergen betrekking moet hebben gehad. Deze begon waarschijnlijk met de bouw van het versterkte kasteel. In 1444 verkocht hij het goed aan Willem Aerts van Heirn.

Deze bouwde in 1446 het huis verder uit en na zijn dood kwam Zwijnsbergen aan zijn neef, Herman Aerts van Heirn. Daarna wordt nog ene Jan Wouter Olyslegers als eigenaar genoemd.

In 1542 kwam het kasteel voor de helft in handen van de Zusters Clarissen uit 's-Hertogenbosch. De andere helft was in bezit van Lambert Joost Roelofs, gehuwd met Maria Olyslegers.

In 1551 werd Walraven Draeck de nieuwe eigenaar, gehuwd met Maria Goyarts de Jeger. In 1559 verkochten de erven Draeck het huis aan Hendrik Bloeyman, die in 1560 de heerlijke rechten van Helvoirt verwierf. Het betrof toen een groot stenen huys, steenen putte, brauwehuys, backhuys, torffhuys, verckenskoeye, hoff, bogaert, ledige plaetse, tsamen omgraven zijnde. Na Hendriks dood in 1584 volgde zijn zoon Jan Bloeyman hem op. Er was toen sprake van een magnifique, goet en sterck casteel rondsom in zijn gragten. Jan overleed echter reeds in 1593.

Via vererving kwam het kasteel vervolgens in handen van de familie Van Grevenbroek. Deze bezat onder meer ook de heerlijkheden Mierlo en Lierop. Er was sprake van Erasmus van Grevenbroek, getrouwd met ene Johanna, en daarna diens zoon, Cornelis van Grevenbroek, gehuwd met Anne van Eyck, dochter van de heer der Heerlijkheid Nuenen, Gerwen, Nederwetten en Tongelre. In 1657 werd de heerlijkheid Helvoirt echter ingelost door de Staten-Generaal van de Republiek van de Verenigde Nederlanden. Cornelis was nu feitelijk nog slechts kasteelheer van Zwijnsbergen. Hij stierf in 1669. Daarna werd hij mogelijk door zijn zoon Hans Hendrik opgevolgd, en na diens dood in 1683 door zoon Cornelis van Grevenbroek.

Na Cornelis' dood in 1718 werd Zwijnsbergen verkocht aan Anthony Martini, professor en predikant. Het betrof toen een adelijck Casteel, gemeenlyck genaamt Swijnsbergen, bestaende in eenen schoone en wel doortimmerde suffisante hysinghe, brouwhuys, enz. Anthony stierf in 1730. Joan Ernst Sloet werd de volgende eigenaar. Hij stierf in 1749 en daarna volgden tal van eigenaars. In 1817 werd het kasteel ingrijpend verbouwd. In 1820 werd het huis gekocht door François de Jonge, wiens zoon Marinus in 1825 in de adelstand werd verheven en de naam Van Zwijnsbergen toevoegde aan zijn naam De Jonge. Uiteindelijk moest hij het kasteel in 1905 verkopen, waarna het enige tijd leeg stond en in verval raakte. Het werd gerestaureerd en in 1914 werd Frans Johan van Lanschot, gehuwd met Maria van Meeuwen, de bezitter van Zwijnsbergen. Hij bleef er na het neerleggen van zijn burgemeestersambt van 's-Hertogenbosch tot aan zijn dood in 1949 wonen. De familie Van Lanschot is nog steeds in het bezit van Zwijnsbergen.

Gebouw

De kelders, met rib- en tongewelven, stammen uit de 15e eeuw. De zeskantige toren is 16e-eeuws (omstreeks 1552). Ze bevat vijf torenkamers. Het hoofdgebouw in de huidige vorm met trapgevels stamt uit de 17e eeuw, maar de grondslag hiervoor werd in de 15e eeuw gelegd. In 1817 vond een ingrijpende verbouwing plaats waarbij het versterkte karakter van het kasteel is verdwenen. Wel werden er stucplafonds en fraai bewerkte schoorstenen aangebracht. Ook werd toen de tuin aangelegd door Jan David Zocher. De portierswoning werd in 1847 gebouwd en de stallingen in 1847.

Het kasteel door Monumentenzorg aangewezen als 'Historische Buitenplaats'. In maart 2001 is door een brand het hoofdgebouw en de traptoren aanzienlijke schade aangebracht. Het kasteel is weer in zijn oude staat herbouwd na de brand, waarbij schilderijen model hebben gestaan.

Het kasteel is in particulier bezit bij de familie Van Lanschot en niet toegankelijk voor bezichtiging.

Kasteel Zwijnsbergen

Het Kasteel Stapelen in Boxtel, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, is bekend als klooster en hoofdvestiging van de Nederlandse assumptionisten.

De paters Assumptionisten hebben op 1 september 2018 het kasteel verkocht en inmiddels overgedragen aan de Eindhovense vastgoedbeheerders Xander van Mierlo. Wat voor functie het kasteel krijgt is nog niet duidelijk. De paters verkochten na 104 jaar het kasteel Stapelen welke al die jaren in gebruik is geweest als klooster. Op dit moment verblijven er nog ongeveer veertien paters Assumptionisten in Nederland. De congregatie van de Assumptionisten houdt zich in Nederland en het buitenland bezig met zielzorg, katholiek geïnspireerde journalistiek, onderwijs, bedrijfsapostolaat en missiewerk. De Nederlandse provincie van de congregatie behoort al sinds een aantal jaren onder de in Parijs zittende congregatie. De Assumptionisten bezitten nog wel de panden aan de Prins Hendrikstraat 43 en 45, welke de paters graag willen laten slopen voor de bouw van appartementen. Tevens is er afgesproken dat het kerkhof, gelegen in het kasteelpark. nog zeker 50 jaar in gebruik zal zijn om de Paters er blijvend te kunnen begraven. De paters hebben met toestemming van de Bossche bisschop de Sint Joris kapel in het kasteel aan de ere dienst onttrokken.

Het adres van het Kasteel Stapelen is niet Prins Hendrikstraat 47 maar Stapelen 1 te Boxtel.

De naam van het kasteel

De naam van het met een slotgracht omringde kasteel is een raadsel. Verschillende etymologische woordenboeken geven verschillende betekenissen voor het woord stapel. Het zou onder meer fundament kunnen betekenen of stapelplaats, maar ook zuil of kerktoren. In 1134 heette Stapelen de Stapelo, de naam is dus al oud, maar een goede verklaring lijkt in de nevelen van de tijd verborgen.

Geschiedenis

Kasteel Stapelen werd rond de 13e eeuw gebouwd door een lid van het geslacht van Randerode. De eerste vermelding ervan stamt uit 1293 (zie: lijst van heren en vrouwen van Boxtel). De heerlijkheid Boxtel was aanvankelijk een leen van het graafschap Loon. In het begin van de dertiende eeuw kwam het kasteel Stapelen in het bezit van Willem I van Boxtel (van Randerode), gehuwd met Aleidis van der Aa, weduwe van Hendrik van Cuijck, en later met haar kind Justina van Diepenbeek. Hij werd door de hertog van Brabant tot ridder geslagen. Verschillende geslachten volgden dat van Van Boxtel op. Van Merheim en Van Ranst waren de opvolgende eigenaren van Stapelen. In de zestiende eeuw kwam Stapelen aan het geslacht Van Horne; dit bleef zo tot 1763. In 1645 werd het kasteel door Filips van Leefdael omschreven als een groot out Casteel met wijde schoone grachten. Na 1763 kwam de heerlijkheid aan het geslacht Van Salm-Kyrburg. Frederik III van Salm-Kyrburg vond echter, ten gevolge van de Franse Revolutie, in 1794 de dood onder de guillotine te Parijs. Het ancien régime werd opgeheven en Kasteel Stapelen werd verbeurd verklaard. In 1810 werd het nog omschreven als zeer groot en van ouderwetse bouworde, en in 1815 werd het kasteel verkocht. Via verschillende eigenaren werd het kasteel ten slotte gekocht door een raadslid uit 's-Hertogenbosch, Hendrik Mahie.

Hij liet het kasteel geheel verbouwen in de neo-gotische stijl. Hierdoor kreeg het een kasteelachtige vormgeving die beantwoordde aan een 19e-eeuws ideaalbeeld. Er was echter ook kritiek, daar het verbouwd werd in de toen bewonderde Engelse trant en dus een aanblik kreeg die niet overeenkwam met wat in Nederland voor kastelen gebruikelijk was.

Na de dood van haar man bleef de weduwe Mahie op het kasteel wonen. Ze wilde wel vertrekken, maar dan moest het kasteel een klooster worden. Er werden daarom advertenties in dagbladen geplaatst, waarop de paters Assumptionisten reageerden. Zij betrokken omstreeks 1915 het kasteel en tot de verkoop in september 2018 was het dus een klooster. Nu is het in particulier bezit, wat de huidige eigenaar ermee voor handen heeft is nog onbekend.

Aanvankelijk was in het kasteel ook een kleinseminarie ondergebracht, maar wegens de grote toestroom van seminaristen was uitbreiding noodzakelijk en werd in 1927, dicht bij het kasteel, in de kasteeltuin een nieuwbouw geplaatst, onder de naam 'Apostolische School St. Theresia', ook wel genoemd Missiehuis St. Theresia. Het werd een voor deze omgeving enorm groot gebouw, dat echter rond 1970 zijn functie als kleinseminarie verloor. Dit gebouw is thans in gebruik als appartementengebouw.

Architectuur

Het zuidelijke gedeelte van het kasteelcomplex bevat nog vele oude elementen. Zo heeft de ridderzaal nog de oorspronkelijke veertiende-eeuwse kap en een tongewelf. De stenen muren van de gebouwen van deze vleugel ontstonden in de zestiende eeuw. De achtkante toren aan de oostzijde stamt uit de middeleeuwen, evenals de twee torens aan de westkant van het hoofdgebouw en de kapel die zich aan de zuidzijde bevindt. In deze kapel is nog een altaarstuk uit ongeveer 1600 dat de wapens van de familie Van Horne bevat.

De noordzijde van het kasteel is in de negentiende eeuw vrijwel geheel vernieuwd. Bij opgravingen in het kader van de restauratie van 1968, werden fundamenten van vroegere stallen gevonden op de plaats waar, tegen de westwand, in 1957 autoboxen werden opgetrokken. Voor de huidige zuidvleugel bleken nog meer gebouwen gestaan te hebben, zodat de binnenplaats vroeger beduidend kleiner moet zijn geweest. De zuidvleugel bleek op een zandplaat gefundeerd te zijn, maar de noordzijde is gebouwd op opgehoogde grond. Het kan dus zijn dat de zuidvleugel in de eerste jaren van zijn bestaan direct aan het riviertje de Dommel heeft gestaan.

Legende

Er is aan kasteel Stapelen een legende verbonden. Kort voor het jaar 1400 werd door priester Eligius, die in de kapel de mis opdroeg, witte geconsacreerde wijn gemorst op het altaarkleed. Er verscheen op dit kleed een rode vlek, die er niet meer uitgewassen kon worden. De priester hield deze kwestie tot op zijn sterfbed geheim, waar hij het vertelde aan de toenmalige kasteelheer Willem van Merheim. Deze kreeg van de geestelijkheid toestemming de doeken aan het volk te tonen, waaruit ten slotte in Boxtel de processie van het Heilig Bloed is voortgekomen, die jaarlijks gehouden wordt op de eerste zondag na Pinksteren.

Bezichtiging

Omdat kasteel Stapelen nu privé bezit is, is het niet te bezichtigen. Het kasteel is uitsluitend voor publiek goed te zien vanuit het omringende vrij toegankelijke park.



Kasteel Stapelen

De Strijdhoef (of Strijdhoeve) is een herenhuis te Udenhout, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, dat de naam kasteel heeft gekregen.

Geschiedenis

Dit herenhuis is gebouwd in 1761 op de plaats van het leengoed De Strijdhoeven, waar zich vier en later twee versterkte hoeven bevonden. Het leengoed werd voor het eerst vermeld in 1350. In 1380 wordt het voor het eerst aangeduid met de naam die we nu kennen: de erfenissen genoemd de Strijthoeven. Het leengoed was weer verdeeld in de Grote Strijdhoeve, bestaande uit des Heerdenshoeve en des Riddershoeve; en de Kleine Strijdhoeve', bestaande uit de Scerpenbroecshoeve en de Loyaertshoeve. Beide delen gingen in 1620 uit elkaar, om in 1770 weer bij elkaar gevoegd te worden.

De vroegst bekende eigenaar van het leengoed waren in 1350 Ghisebrecht Ghisebrecht tays sone en joncvrouwen kathelinen draecs sijns wijfs. Het hertogelijk leenboek van 1374 noemt al leenman Roelof Taye; zijn weduwe hertrouwde met Jan Happaert. Het goed bleef in de familie Happaert, maar werd in 1550 verkocht aan Hendrik Gerards van Deventer. In 1577 kwam het aan Jacob Bacx. Deze was Staatsgezind en fel calvinistisch, en niet geliefd. De heer van Helvoirt, Hendrik Bloeyman, was zelfs van mening dat men Bacx zijn hooft sal affsneyden ende in een sack den kynderen thuys seynden. Daar kwam het niet van, en Jacob stierf een natuurlijk dood in 1591. De erfenis werd pas in 1619 verdeeld. De Grote Strijdhoeve kwam in handen van Peter van Broekhoven. Na diverse eigenaren te hebben gekend kwam de Grote Strijdhoeve in 1719 aan Adriaan van Borssele van der Hooge, die heer was van Geldermalsen. Naast speelhuys, visvyver, plantagien behoorden hier ook saylanden, weyvelden, heyvelden, eusels en dergelijke bij. Omstreeks 1755 kwam de Grote Strijdhoeve aan zijn zoon, Adriaan van Borssele.

In 1761 kwam de Strijdhoeve aan Willem Jacob Frederik van Dopff, die generaal-majoor in Staatse dienst was en gehuwd met Adriaans zuster. Hij liet het huidige kasteel lieten bouwen. In 1770 kochten ze ook de Kleine Strijdhoeve erbij. Willem Jacob was generaal-majoor en adjudant van Stadhouder Willem V, werd in 1770 commandant van Breda, in 1778 van Hulst en in 1787 van Amsterdam. In 1788 bouwde hij de Hervormde kerk van Udenhout, die in 1866 weer werd afgebroken. Willem Jacob stierf in 1794.

Nu erfde zijn dochter, Maria Suzanna Jeanette van Dopff, die gehuwd was met Johan Karel Frederik van Franckenberg en Proschlitz, het goed. Johan Karel werd in 1812 burgemeester van Udenhout. De dochter, Wilhelmina Elisabeth Jeanne van Franckenberg trouwde in 1832 met Theophile François le Mire, die ingenieur-landmeter was bij het kadaster. Het bleef in het bezit van de familie Le Mire. Johan Karel stierf in 1888, waarna het goed aan diens zoon Guillaume le Mire kwam, die gehuwd was met Clothilde Dincq. Zij stierf in 1922 en tot die tijd sprak men Frans op het kasteel. In 1923 werd het kasteel eigendom van Leo Cesar Jean Theophile le Mire, welke in 1979 overleed. Vanaf 1964 was zijn kind Clothilde le Mire de eigenares. Zij stierf in 1994. Marie José Agnes Wilhelmina le Mire van Franckenberg en Proschlitz werd geboren in het kasteel op 4 september 1913, zij overleed in februari 2016 in Den Haag. Het kasteel kwam in handen van Beheersmaatschappij De Strijdhoef, en het werd verhuurd aan een advocatencollectief, dat zich onder meer specialiseerde in het hippisch recht. In 2001 kwam er een adviesbureau in het kasteel.

Maria Suzanna stond te boek als eene vrij zonderlinge eigenaarster, immers, dezelve verloochent op verschillende manieren hare sekse en vindt er een genoegen in, voor man door te gaan. Vrouwelijke handwerken oefent zij niet uit, maar zoolang haar jaren het toelieten, was zij eene dolle liefhebster van de jagt, reed zij als een man te paard en mogt gaarne visschen. Ook nu nog rookt zij tussche beide, doch besteedt een voornaam deel van haren tijd aan lezen.

Het gebouw
Het omgrachte herenhuis bezit de zogenaamde Dalenskamer. Deze bevat wandschilderingen, vervaardigd door Dirk Dalens III. Het betreft beschilderde linnen behangsels die op een lattenwerk zijn aangebracht. De schilderingen dateren van 1742 en zijn omstreeks 1787 overgebracht naar de Strijdhoef. In 1788 kwam Willem Van Dopff permanent op dit kasteel wonen.

Landgoed
Het bij het kasteel behorende landgoed meet 34 ha en bestaat voor de helft uit bos en voor de helft uit weiland. In het voorjaar bloeien er vele bosanemonen. Het landgoed is vrij toegankelijk, afgezien van de onmiddellijke omgeving van het kasteel.

Kasteel De Strijdhoef

Kasteel Maurick (voorheen Heymhuizing genaamd) is een kasteel in de plaats Vught, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het is gelegen op een eilandje bij de Dommel. Het kasteel dateert van ± 1400, maar is niet meer in oorspronkelijke staat. In 1504-1509 is het vermoedelijk verbouwd door Jan Heyns, een van de bouwmeesters van de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch.

Geschiedenis

De eerste vermelding van de plaats waar het kasteel werd gebouwd stamt uit 1312, toen het eigendom was van ene Jan Liescep, zoon van ene Gijsbert en telg uit een voorname familie te 's-Hertogenbosch, die met een zekere Catharina was getrouwd. Hij was schepen van 's-Hertogenbosch en lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Zij hadden kinderen: Truda, Oda, Catharina en Gijsbert. Catharina trouwde met een telg uit de familie Van Broeckhove, en aldus kwam Maurick in deze familie. Er is dan al sprake van een weert te Vught met eenen bergh ende met eenre visscerien (visgrond). Hij overleed in 1352.

In 1421 was er sprake van ene Catharina van Maurick, gehuwd met Hendrik van Maurick, afkomstig uit Maurik, dat in Gelre gelegen was, die hout eenen weert tot Vucht met eenen berge daer een huys op staet met eene visscherien ende eenen beempde daertoe behoorende. Sedertdien sprak men van Kasteel Maurick. In 1429 werd het goed door ene Oda van Maurick verkocht aan Godschalk Roesmont, die schepen was te 's-Hertogenbosch. Dit kwam, omdat de zonen voor Gelre kozen, dat een slechte relatie met het Hertogdom Brabant had. In 1443 verkocht deze het kasteel aan Hendrik van Vladeracken. Zijn zoon Deynalt erfde het en verkocht het in 1464 aan Goossen Heym, die ontvanger was der Staten-Generaal in 's-Hertogenbosch. In deze tijd is onder meer het poortgebouw gebouwd, waarbij bouwmeester Alard Duhamel, gehuwd met Goossens dochter Goessen, zal hebben bijgedragen.

Heym

Goossen Heym stierf in 1470, waarna zijn weduwe, Liesbeth de Cock van Neerijnen, erfvrouwe werd. Na haar dood in 1485 werd haar zoon, Jan Heym, gehuwd met Elisabeth van Geel, eigenaar. Ook deze bouwde aan het kasteel, tussen 1504 en 1509, nu met behulp van bouwmeester Jan Heyns, die gehuwd was met de dochter van Alard. In 1521 werd Jans zoon, Aert Heym, de eigenaar. Hij was hoogschout en schepen van 's-Hertogenbosch. Toen de Geldersen Brabant aanvielen trok hij ten strijde en in 1527 trok hij de Bommelerwaard binnen en verwoestte te Poederoijen het stamslot van de Gelderse veldheer Maarten van Rossum. In 1542 vielen de Geldersen Brabant opnieuw binnen en Aart Heym moest de Geldersen afslaan. Dezen echter branden dat schoenen dorp van Vucht al af, maer Aert Heym behielt syn huys. Vermoed werd dat hij geheime contacten met Van Rossum had.

In 1564 werd Maurick eigendom van Aerts zoon, Jan Heym. En, na zijn dood in 1591, werd Arndt Heym, een neef van Aert, beleend met het Huys te Mauwerick gelegen in de parochie van Sinte Pieter te Vught. Toen Prins Maurits in 1601 beleg sloeg voor 's-Hertogenbosch nam hij zijn intrek in het kasteel. In 1602 kwam hij daar nog een keer.

In 1624 kwam het huis Maurick in handen van Arndts zoon, Hendrik Heym. Deze was gehuwd met Johanna van Malsen. Via haar werd hij ook heer van Kasteel Onsenoort en Nieuwkuijk. In 1629 belegerde Frederik Hendrik de stad 's-Hertogenbosch en nam zijn intrek in het kasteel. Het verhaal ging dat Frederik Hendrik juist met tafelen wilde beginnen toen een vanuit het Fort Isabella afgevuurde kogel alles kort en klein sloeg, waarop de prins met een paar pannenkoeken genoegen moest nemen. Hij deed middels een boodschapper zijn beklag bij de bevelhebber Anthonie Schetz, welke zijn excuses aanbood en een goed verzorgde maaltijd aan de boodschapper meegaf.

De katholieke familie Heym verleende, na de Val van 's-Hertogenbosch, gelegenheid aan de katholieken om op het kasteel de paepsche stoutigheden te praktiseren die destijds elders in de Meierij van 's-Hertogenbosch verboden waren. De economische omstandigheden waren echter sterk verslechterd door zware belastingen en geringe inkomsten uit de boerderijen en in 1680 was de familie genoodzaakt om het adellyck huys Maurick ende veel schoone Landerijen gelegen tot Vucht ende Oedenroy Etc. te verkopen.

Van Beresteyn

In 1681 werd Maurick gekocht door Jacqueline Brouart, inclusief Neerhuysinge, Brouwhuys, Brouwketel ende andere Gereetschap, daartoe Schuyre Hof ende aengelegde Erven, besloten met een Vakbrugge, met het recht van twee swanen te mogen houden, ende het recht van 't geweer achter het voorsz. Huys van Maurick, volgens de Privilegie van oudts, waer van aen de Domeynen twee stuyvers ofte meer aen Cijns moet betaelt worden ende oock rondtsom het voorsz. Adelijck Huys te mogen vissen volgens de Privilegien van outs. Jacqueline was de weduwe van Christiaan van Beresteyn, heer van Geffen. Zij stierf in 1691 en haar zoon, Thomas van Beresteyn, volgde haar op. De Beresteyns behoorden tot de landadel.

Thomas trouwde tweemaal, eerst met Dina Cornelia Tromp, een kleindochter van Maarten Harpertszoon Tromp, en daarna met Johanna Catharina de Groot, een kleindochter van Hugo de Groot. Na zijn dood in 1708 werd zijn zoon, Maarten Cornelis van Beresteyn, eigenaar. Deze was schepen van 's-Hertogenbosch en stierf ongehuwd in 1734. Daarna kwam het kasteel aan zijn halfbroer, Christiaan Paulis van Beresteyn. Deze huwde Elisabeth van Midlum en later Catharina Bruhl. Hij stierf in 1758. Catharina bleef vrouwe van Maurick tot 1794, waarna de jongste zoon, Gijsbert van Beresteyn, die ook maire van Vught was, eigenaar van Maurick werd. Hij was gehuwd met Maria Groenewegen en stierf in 1810. Hierna kwam zijn oudste zoon, Gijsbert van Beresteyn, in het bezit van het kasteel, maar na zijn dood in 1884 werd het verkocht. De inboedel werd geveild en zo kwamen twee door Rembrandt van Rijn geschilderde portretten in het bezit van het Metropolitan Museum of Art, en het wapenbord van Maarten Tromp werd gekocht door koning Willem III.

Van Lanschot

Het kasteel werd gekocht door Augustinus van Lanschot, telg uit de bankiersfamilie Van Lanschot en zelf eveneens koopman en bankier. Hij gebruikte het als zomerverblijf en liet het van 1891-1892 restaureren en verbouwen, waarbij het bij benadering de huidige staat verkreeg. Zijn zoon August, die burgemeester was van Vught, werd eigenaar en deze gebruikte het kasteel deels ook als gemeentehuis. Na diens dood bleef Augustus' weduwe, mevrouw Van Lanschot-Lagasse de Locht, er wonen.

Hun zoon Bib van Lanschot werd in 1914 op Huis Muiserick geboren terwijl kasteel Maurick verbouwd werd om elektriciteit en centrale verwarming aan te leggen. Na de meidagen van 1940 bracht hij een vrachtwagen vol met waardevolle herinneringen van het Derde Regiment Huzaren in veiligheid op kasteel Maurick, waaronder het vaandel, de wapencollectie, de bibliotheek en de muziekinstrumenten.

Periode na Van Lanschot

De familie Van Lanschot verkocht het kasteel aan de N.V. tot Exploitatie van het Landgoed Maurick, die een hotel-restaurant begon, om het kasteel vanaf 1963 te verhuren aan de Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers. De restaurantfunctie bleef behouden. Sinds 2 juli 2007 werd N.V. Monumenten Fonds Brabant eigenaar van kasteel Maurick, en ook deze exploiteerde er een restaurant. In 2015 werd het restaurant gesloten in verband met een faillissement. Kasteel Maurick BV werd tijdelijk in beheer gegeven aan leegstandbeheerder Gapph uit 's-Hertogenbosch. In 2015 kwam het kasteel in handen van Klaas van Leengoed en Niek van Lieverloo. In september 2015 werd het opnieuw als restaurant in gebruik genomen.

Gebouw

Het oudste gedeelte van het huidige kasteel stamt uit 1400 en betreft de ingangspartij tussen twee slanke torens. De van een spitsboog voorziene poort kan men bereiken via een ophaalbrug. Het middendeel van het gebouw heeft twee uitgekraagde hangtorens. Daarachter bevindt zich de hoofdtoren die bekroond is met een door leien gedekte spits. De rechtervleugel is slechts gedeeltelijk 17e-eeuws, de rest is eind 19e eeuw toegevoegd.

Landgoed

Naast het kasteel ligt landgoed "Maurick" ter grootte van 23 ha. Het is eigendom van de BV tot Exploitatie van het Landgoed Maurick en ligt op het overgangsgebied van enigszins hogere gronden naar het Dommeldal. Er is iepenessenbos op de hogere delen en elzenbroekbos op de lagere delen te vinden. Het gebied kent een kolonie van Blauwe reigers die een der grootste van Nederland is. Het parkbos nabij het kasteel heeft een aantal bijzondere bomen.

Kasteel Maurick

Nieuw-Herlaar is een kasteel te Sint-Michielsgestel, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het werd gebouwd na dat van Oud-Herlaar, waarvan het een leengoed was. Het werd voor het eerst vermeld op 17 november 1381 als Nijeherlaer.

Ligging

Nieuw-Herlaar ligt op de noordoever van de Dommel, honderd meter van de buurtschap Halder, waarmee het verbonden is via een brug over de Dommel. Verder van de rivier en vierhonderd meter ten noorden van het kasteel ligt jachtslot Haanwijk.

Het complex

Huidige staat

Het complex is sinds 1973 een rijksmonument en de huidige bebouwing stamt grotendeels uit de negentiende eeuw, gebouwd als klooster en gesticht. Van de oudere bebouwing is de vijftiende-eeuwse ranke achtkante traptoren met ingesnoerde spits bewaard gebleven, waar een achttiende-eeuws deel omheen is gebouwd.

Bouwgeschiedenis

Het eind-veertiende-eeuwse kasteel lag oorspronkelijk achter de nog bestaande traptoren die in de vijftiende eeuw gebouwd is. Aan de voorkant van de toren lag een plein, omringd door een muur met schietgaten. Hier lag ook een versterkt poortgebouw met ophaalbrug. Het geheel was door grachten omgeven.

In 1621 werd Nieuw-Herlaar vermeld als: Nyent-Herlaer, 't hoff tot nyent-Herlaer met zijn bijvanghe, gelijck als daer gelegen is allom tusschen de dommele aldaer vloeyende..

In 1736 meldde men: Nieuw-Herlaer aan de oostzijde van de afgebroken zaal met de kelder onder de afgebroken zaal, besingeld met zijn gragt en de rivier de Dommel, met hoven, boomgaard, stallingen, schuur, het recht van de visscherij, vischvijver inden hof, capelle, brouwerij en bequame woningen daeraen, omsingeld met hegge en plantagiën..

In 1791 werd het oude kasteel afgebroken op last van Van Bonstetten en werd het huidige gebouwd aan de andere kant van de toren. Men sprak van een zeer oud en bouwvallig gebouw, en Stephanus Hanewinkel meldde: De heer Bonstetten heeft het doen afbreken en in plaats van hetzelve een modern buytenhuys doen setten, zijnde niet van 't oud kasteel, dat een sterkte is geweest, overig gebleven als den toren.

Verdere uitbreidingen vonden plaats vanaf 1799, toen het kasteel een seminarie werd. Ook de bestemmingen daarna vereisten vele verbouwingen. Na het vertrek van de katholieke instellingen in 1970 trad opnieuw verval in, maar na 1978 werd het kasteel gerestaureerd en de meeste bijgebouwen, op het Zustersklooster na, werden gesloopt.

Katholieke instelling

Thomas Cornelis van Rijckevorsel kocht het kasteel om het ter beschikking te stellen voor het bisschoppelijk Grootseminarie, dat zich tot dan toe in 's-Hertogenbosch bevond. In 1806 werd een kapel gebouwd. Zand werd op illegale wijze betrokken van de nabijgelegen Wijngaardberg, een archeologisch belangwekkende plaats. In 1839 werd het Seminarie echter verplaatst naar Haaren.

Van 1840-1910 was in Nieuw-Herlaar het Instituut voor Doven gevestigd, een katholieke zorg- en onderwijsinstelling voor doven, slechthorenden en doofblinden. Later kreeg Sint-Michielsgestel een veel groter dergelijk instituut.

Vervolgens kwamen er diverse zustercongregaties. Eerst kwamen Franse Benedictinessen, die vanwege de Franse politiek van secularisering naar Nederland waren gekomen. Vanaf 1919 huisden er de Oostenrijkse Dochters van de Goddelijke Heiland, in 1925 was er een internaat voor BLO-onderwijs van de Zusters van de Choorstraat, en van 1926-1955 huisden er paters van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën uit Cadier en Keer.

In 1955 kwam het kasteel in handen van de Stichting de Godshuizen. Deze vestigde er een instituut voor diep-zwakzinnige kinderen, en in 1960 werd het een observatiekliniek voor kinderpsychiatrie en neurologie. Dit alles werd door de Dochters van de Goddelijke Heiland verzorgd. Hiertoe moest het kasteel worden verbouwd, maar in 1970 verhuisde de instelling naar de nieuwe inrichting Herlaarhof te Vught.

Het leegstaande kasteel werd in 1978 aangekocht door een onroerend-goedmaatschappij en de bijgebouwen werden toen door de alternatieve woongroep Gezond Bouwen en Wonen in gebruik genomen.

Het kasteel is nu in private handen en wordt bewoond na een jarendurende renovatie.


Nieuw-Herlaar

The City Hall of Tilburg or Palace-Council House (Dutch: Paleis-Raadhuis) is a former royal palace and presently a part of Tilburg city hall in the Netherlands. Construction of the palace was commissioned by King William II of the Netherlands, who placed the cornerstone on 13 August 1847. The king wanted to have a country residence in Tilburg. He never lived in the palace as he died on 17 March 1849, just 22 days before completion of the palace.

The palace was built by contractor and carpenter Adriaan Goijaerts [nl] from Tilburg. On 7 July 1847 Goijaerts accepted the commission from William II of the Netherlands for the sum of ƒ 57,000. Goijaerts completed the palace on 7 April 1849.

The palace has been rebuilt thoroughly twice, in 1865 and from 1934 to 1936, to give the palace a different purpose. The palace has been used as a school and as city hall of the municipality Tilburg. The school offered secular tuition on high school level. Dutch painter Vincent van Gogh was the school’s most famous student.

In 1931 the palace was donated to Tilburg municipality by the Dutch royal family. During World War II the palace was used as an observation post for detecting allied aeroplanes. The palace lost its main function in 1971 when a much larger and more modern building was completed. This building is connected to the palace through a sky bridge at the north side of the palace. Since then the Palace is mostly used as a location for wedding ceremonies, lectures, oath-takings and symposia.

School

Rijks-HBS

By the second half of the 19th century 28,000 people lived in Tilburg. A need was felt for a HBS, a then new type of high school for secular education. It was aimed at bourgeois pupils as preparation for 'higher' positions in society, better adapted to the economic demands of a rapidly changing society than the Latin school. It was meant for middle class youth who didn't need an academic education, but required a broad general knowledge to fulfil important positions in trade and industry.

Koning Willem II School

Although the city council wanted to provide this new type of education to the city's inhabitants, Tilburg did not receive state financial support for a school building. As the city couldn't afford a new building, it was suggested that King William II's palace be used for the new school. The palace was still owned by the Dutch royal family. On 30 November 1863 the city council sent a letter to the secretary of the royal family, requesting the palace's use as a school building. Authorisation came in 1864 and in 1865 alterations to the building began. On 9 April 1866 the palace was opened as a school, named: Koning Willem II (King William II). One of its first students would also become its most famous alumni: Dutch painter Vincent van Gogh, then 13 years old, attended classes in 1866 and left the school for unknown reasons in 1868. With an average rating of 7.36 (on a scale from 1 to 10) young Vincent was a mediocre student. His art teacher was the painter Constant Cornelis Huijsmans.

Controversial beginning and the continual growth

The first 25 years of the school’s existence were tough. There was a large turnover of staff and the number of students remained small. The lack of religious education caused a lot of criticism from the Roman Catholic clergy. Initially the school offered tuition to boys only; in 1894 the first girl was signed up – Maria Bes, daughter of the mathematics teacher. She passed her exams in 1899 and went to Delft to study engineering. She became one of the first female engineers in the Netherlands. In the 1920s electric light and central heating were installed in the building and the 50-year-old desks were replaced. In 1934 the school moved, for lack of space, to a new location at the Ringbaan Oost in Tilburg.

Paleis-Raadhuis

Het Witte Kasteel, is een omgracht landhuis te Loon op Zand, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het is in 1777 gebouwd op de resten van een ouder kasteel dat toebehoorde aan de Heren van Loon op Zand.

Geschiedenis

De heerlijkheid Venloon werd in 1296 uitgegeven door de Hertog van Brabant aan Willem II van Horne. Hierna kwam ze aan achtereenvolgens Gerard I van Horne, Willem IV van Horne, Gerard II van Horne en Johanna van Horne. Zij was gehuwd met Gijsbrecht van Abcoude en hun oudste zoon was Zweder van Abcoude. Omstreeks 1380 werd de heerlijkheid door Johanna van Brabant uitgegeven aan Paul van Haastrecht, tezamen met de heerlijkheden Tilburg en Drunen. Omstreeks deze tijd moet ook het oorspronkelijke kasteel zijn gebouwd. Paul was ook hoogschout van 's-Hertogenbosch en, bij een conflict koos hij de zijde van het Graafschap Holland en kwam aldus in aanvaring met Johanna. De hertogin heeft omstreeks 1400 het kasteel belegerd, waarbij Paul het verdedigingswerk Commer bemande. Dit verdedigingswerk werd vernietigd, waarbij Paul sneuvelde maar vrouw en zoon, die in het sterkere kasteel verbleven, werden gespaard.

Na Paul van Haastrecht kwam de heerlijkheid aan zijn zoon, Hendrik van Haastrecht, die getrouwd was met Elsken van Dalen. Daarna kwam Dirk van Haastrecht en in 1492 kwam de heerlijkheid aan diens dochter, Maria van Haastrecht. Maria trouwde met Robbrecht van Grevenbroek en daarmee kwam de heerlijkheid aan het geslacht Van Grevenbroek. Toen Maria in 1538 stierf, kwam de heerlijkheid aan haar zoon Dirk van Grevenbroek, welke gehuwd was met Filiberta van Immerzeel. Na Dirks dood werd Filiberta vrouwe van Loon op Zand.

Ondertussen echter was de Tachtigjarige Oorlog uitgebroken en in 1587 werd het kasteel belegerd door Staatse troepen onder leiding van Filips van Hohenlohe-Neuenstein: Op 24 juny toogen de Staatschen door de Langstraat voren het kasteel Loon op Zandt in de Meyerye en beschooten hetzelve met vijf stukken geschut. Aldus kwam het kasteel in staatse handen, maar het werd spoedig daarna door de Spaanse legeraanvoerder Peter Ernst I van Mansfeld door de Spaansgezinden heroverd. De regering van 's-Hertogenbosch verzocht aan Parma dat hij het Huys te Loon, de Schans te Engelen en eenige andere kastelen, ronsom de stad gelegen, met zulke krijgsknechten die door de Stad en Meyery werden betaald, wilde doen bezetten. Aldus geschiedde, maar in 1590 volgde opnieuw een belegering.

Filiberta stierf in 1603 en haar kleinzoon Dirk, gehuwd met Maria van Renesse, vrouwe van Haveluy, die in 1574 reeds beleend was met Bokhoven, werd nu ook heer van dat dorp Venloen met hooghe, middel ende neder heerlicheyden, mit manscapen, waranden, voghelrien, visscherien, houtscat, heymaet, statgelt, fourfaicten, mitten slote tot Venloen, enzovoort. Dirk stierf in 1610 en Maria in 1622. Hun oudste zoon Engelbrecht van Grevenbroek werd in 1610 heer van Loon op Zand. Hij was gehuwd met Helena de Montmorency. In 1619 werd hij ook heer van Bokhoven, in 1631 heer van Itegem, Ter Hameyden en Immerseel. Hij overleed in 1652 en Helena in 1648. Zij werden in de kerk van Bokhoven begraven en hun praalgraf bestaat nog steeds.

De heren van Loon op Zand stelden de katholieken in deze tijd in staat om de Mis bij te wonen in de slotkapel, en later werd er op het kasteelterrein een schuurkerk gebouwd, die tot 1823 dienstdeed.

In 1653 kwam de heerlijkheid aan Theodorus van Immerseel, zoon van Engelbrecht, en na zijn dood in 1657 werd diens broer Thomas van Immerseel de heer. Deze was getrouwd met Madeleine 't Serclaes de Tilly. Hun zoon Ferdinand van Immerseel werd in 1672 beleend met Loon op Zand. Ondertussen vielen de Fransen binnen en verwoestten het kasteel. Ferdinands zoon, die ook Ferdinand van Immerseel heette, werd in 1677 beleend met Bokhoven en Loon op Zand. In 1696 stierf hij kinderloos.

Nu werd de broer van Ferdinand jr., Charles van Immerseel geheten, beleend met de heerlijkeid. Deze was verstandelijk beperkt en stierf ongehuwd. Na een langdurige procedure werd Loon op Zand uiteindelijk toegewezen aan een achterkleinzoon van Maria van Immerseel, en dit was Louis Charles Otto van Salm-Salm. Hij was het die het oorspronkelijke kasteel liet afbreken en in de huidige vorm liet bouwen. Louis Charles stierf in 1778, waarna zijn neef Constantijn Alexander van Salm-Salm de heerlijkheid in leen kreeg. Deze was vorst van Salm-Salm en Anholt, en hertog van Hoogstraten.

In 1828 erfde Constantijns zoon, Guillaume van Salm-Salm, het kasteel. Het werd echter in de zomer bewoond door jonkheer F.X. Verheyen, de zoon van de rentmeester van de familie Salm-Salm. In 1857 kocht de weduwe van deze jonkheer, Sophia de Roy van Zuydewijn, het kasteel. Telgen van de familie Verheyen, zoals Eugène Verheyen, die rechter was en lid van de Provinciale Staten, bewoonden in de opvolgende jaren het kasteel. Uiteindelijk woonde freule Emily Verheyen er, welke trouwde met ene Ten Horn, die arts was. Zij verkocht het kasteel in 1978 aan J. Lemmens, die een belegger was en in een deel van het kasteel ging wonen. In het andere deel bleef Emily tot haar dood in 1984 wonen. In 1985 kocht J. van Dal het kasteel. Hij was antiquair en gebruikte het hoofdgebouw voor zijn zaak. Daarnaast organiseerde hij tentoonstellingen waaronder moderne kunst in het kasteelpark. Zelf bewoonde hij het neerhuis. In februari 2007 verkocht hij het kasteel.

In 2007 vond er een bezetting van het kasteel plaats toen de eigenaar, de miljonair Wim de Pundert, het kasteel dreigde te laten verloederen als de gemeente Loon op Zand niet zou meewerken aan een opknapbeurt. De ingrijpende plannen voor een verbouwing werden door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed echter niet goedgekeurd. In 2014 droeg De Pundert Het Witte Kasteel over aan de dorpsgemeenschap van Loon op Zand. De Stichting Het Witte Kasteel heeft met de hulp van een zestigtal vrijwilligers het gebouw met bijgebouwen en tuinen gerestaureerd en opgeknapt. Sindsdien fungeert het als trouwlocatie en worden er kleine concerten en exposities gehouden. In de z.g. 'neerhuizen' aan weerszijden van het voorplein zijn een dagrestaurant en een bed & breakfast ondergebracht.

Gebouw
Het oudste deel van het kasteel stamt vermoedelijk uit 1387. Er bestaat een akte gedateerd 1387, waarin staat dat een huis moest worden getimmerd in Lone. Het betrof een omgrachte donjon van 11 bij 13 meter. Het kasteel werd uitgebreid in de 15e en 16e eeuw. Er verrezen bijgebouwen, zoals onderkomens voor soldaten, een smederij en een bakkerij. Ook werden vleugels aan het kasteel gebouwd.

In 1777 werden deze vleugels gesloopt, en ook het monumentale poortgebouw met opschrift: Melius est mori quam facere contra bonam virtutem (Het is beter te sterven dan tegen de goede deugden te handelen). Van de donjon werd de bovenverdieping verwijderd, en de rest werd opgenomen in het nieuwe gebouw. Voorts kwam er een koetshuis en een woning voor het personeel. Ook werd er een tuin aangelegd. De oude kelder bleef gehandhaafd. Deze bestaat uit een kruising van twee gewelven. Het huidige kasteel omvat 12 kamers, een kelder en een zolder.

Het omringende landgoed is 4 ha groot en omvat een Engelse, een Franse, een gazon- en een bostuin. Het wordt zo goed mogelijk in de originele staat gehandhaafd.



Kasteel Loon op Zand

Kasteel Onsenoort is een kasteel nabij het dorp Nieuwkuijk, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De woontoren heeft een omvang van 13,5 x 10,5 m en is gebouwd met zware muren, stond geheel vrij en was destijds omgracht. De dikte van de muren bedraagt 2,5 m in de kelder en 2,2 m op de eerste verdieping.

Een weergang bekroonde waarschijnlijk het muurwerk. Onsenoort moet aan het eind van de 14e eeuw gebouwd zijn in plaats van een ouder kasteel en speelde een rol in de Brabants-Hollandse grenstwisten. In de loop van de eeuwen heeft de toren vele veranderingen ondergaan.

De weergang verdween zonder sporen achter te laten en oudere, kleinere vensters werden dichtgemetseld terwijl er in de zware muren grotere vensters werden aangebracht.

Geschiedenis
Middeleeuwen en de Spaanse Tijd
De oudste vermelding van Onsenoort dateert van 1266, toen Gerlach de Rovere genoemd werd als heer van Waalwijk, Drunen, Vlijmen en "Honsoirde". In 1368 werd het door Laureins van der Putte overgedragen aan Rutger den Ouden.

Het eerste kasteel ter plaatse heeft voortbestaan tot 1372, toen het door Brabanders onder leiding van Jan van Nederveen werd verwoest als gevolg van problemen die al in 1356 waren gerezen. Deze problemen hadden te maken met grensconflicten tussen het Graafschap Holland en het Hertogdom Brabant. Men vermoedt dat Nieuwkuijk vanaf 1374 tot Holland behoorde. De onfortuinlijke Rutger den Ouden en zijn zoon Willem hebben het verwoeste kasteel niet meer opgebouwd, maar Jan Cuyst van Wijck, schout van Vlijmen, die er in 1382 mee beleend was, pakte het werk aan en hij kreeg hiervoor van Albrecht van Beieren, ruwaard van Holland, zelfs vier jaar lang, vanaf 1388, een overheidssubsidie van 63 oude Vranckrijkse schilden (gouden munten) tot optimmeringe van het Huys (= kasteel) en den toorn te Hontsoord. In 1428 gaf de toenmalige heer, Arent van Wijk, nog een verklaring uit waarin hij stelde dat:

wy anders niet en weten men en heeft altijd ghehouden vanden heren van Hollant dien God ghenadich sy ende oec enhoerde wy nie van onsen ouderen gheseggen dat men ye Honsoerde van Brabant hielde of dat die vanden Bossche ye ennich in ghebieden hadden tot Honsoerde van rechts weghen.
Onsenoort werd hiermee erkend als een leen van de Graaf van Holland. Dit in tegenstelling tot Nieuwkuijk, dat een leen was van Hoogstraten.

De familie Cuyst van Wijck behield Onsenoort een eeuw lang. De naam Van Wijck had betrekking op het voormalige allodium Wijk. In 1396 erfde Arend van Wijck de heerlijkheid van Jan Cuyst. In 1436 kwam diens zoon, die ook Arend heette, aan de macht. In 1507 kwam het aan diens zoon Joost van Wijck. Deze was gehuwd met Agnes van Nedervenne, en mogelijk daarna met Catharina de Bever. In 1517 werd Hubrecht van Wijck, getrouwd met Catharina Beukelaer, de leenman. In 1554 kwam het aan de laatste telg, Agnes van Wijck, die trouwde met Karel van Malsen, heer van Goirle en Tilburg. Deze Karel maakte in 1566 deel uit van het Eedverbond der Edelen. Agnes en Karel overleden in 1583 respectievelijk 1587.

Het echtpaar had vijf kinderen. De tweede zoon, Adriaan van Malsen, gehuwd met Josina van Varik, werd heer van Onsenoort. Na zijn dood in 1638 kwam de heerlijkheid aan Karel van Malsen, die gehuwd was met Anna Maria van Arkel, een dochter van de heer van Ammerzoden. Karel overleed in 1672.

17e en 18e eeuw
In 1672 erfde Gerard van Poelgeest het kasteel en de bijbehorende bezittingen. Hij was heer van Hoogmade en getrouwd met Isabella van Malsen. Mogelijk is hij hertrouwd met Maria Ernestine van Merode. Toen Gerard in 1680 stierf werd Maria Ernestine met de heerlijkheid beleend. In 1690 werd de heerlijkheid verkocht aan Mattheus Hoeufft Sr. heer van Oyen gehuwd met Constantia Doublet vrouwe van Sint-Annaland. Deze militair heeft veel werk gemaakt van de beplanting rond het kasteel, zodanig zelfs dat stadhouder Willem III er de spot mee dreef. Mattheus Sr. stierf in 1720. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips Hoeufft. In 1759 erfde Mattheus Hoeufft Jr. de heerlijkheid Oyen (bij Oss), Onsenoord en Nieuwkuik (bij Vlijmen) van zijn broer Phillipus Hoeufft. Mattheus Hoeufft Jr. was getrouwd met Anna Isabella van Nassau-LaLecq (1695-1765). De heerlijkheden werden in 1765 gelegateerd aan de derde broer Leonard Hoeufft (1697-1772) die zowel de heerlijkheid Onsenoord alsook Nieuwkuik in 1743 verkocht aan jhr. Joannes Half-Wassenaer (1706-1782).

Jan Half-Wassenaar was gehuwd met Johanna de Roy(e). Jan stierf in 1782. Nu kwam het leen aan zoon Bernard Half-Wassenaar, gehuwd met Petronella van Engelen. In 1787 werd het kasteel geplunderd door Pruissische soldaten en Orangisten.

Doch Bernard kwam weerom en werd later door Koning Lodewijk Napoleon nog benoemd tot ridder. Hij stierf in 1810, waarna het kasteel, nu zonder heerlijke rechten, in bezit kwam van Jacob Willem Half-Wassenaar, gehuwd met Barbara van Willigen. Jacob werd door Napoleon Bonaparte benoemd tot president van het kanton Waalwijk en in 1814 werd hij opgenomen in de ridderschap van Noord-Brabant, waar hij lid werd van de Provinciale Staten van Noord-Brabant. Na het overlijden van Jacob Willem in 1837 kwam het kasteel aan hun zoon, Frans Half-Wassenaar van Onsenoort, gehuwd met Anna van Rijckevorsel. In 1853 stierf Frans, waarop het kasteel geërfd werd door Julia Half-Wassenaar, gehuwd met Leopold de la Court. De familie De la Court was in 1823 in de adelstand verheven.

Leopold stierf in 1865, waarna zijn zoon, Josephus de la Court, het kasteel erfde. Deze was gehuwd met Marie Antoinette Béthune. Hij was lid van de Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant. In 1903 moest hij het kasteel verkopen.

Religieuze bestemming

In 1903 werd het kasteel met de landerijen publiek verkocht. Abt Maréchal van de Cisterciënserabdij te Pont Colbert bij Versailles kocht het kasteel met wat grond, terwijl de rest van de 105 ha land in eigendom kwam van verschillende landbouwers uit de streek en aan de verzekeringsmaatschappij "Noord-Braband" uit Waalwijk. De abdij in Pont Colbert was in 1901 ten gevolge van de secularisatiepolitiek in beslag genomen. Heel wat Franse kloosterlingen zochten daarop een nieuw onderkomen in België of Nederland. De verkoopadvertentie kopte dan ook met zaken als contrée catholique en occasion exceptionelle pour convent ou pensionnat. In 1906 zijn enkele ingrijpende verbouwingen uitgevoerd, om het gebouw beter aan te passen aan zijn nieuwe bestemming. Zo kreeg het onder andere een kapel: Kapel Mariënkroon. Ook is bij die gelegenheid is de toren met één verdieping verhoogd. Sindsdien heeft het kasteel steeds dienstgedaan als Cisterciënzerklooster. Omstreeks 1920 konden de monniken weer terecht in Versailles en zij wilden het kasteel weer verkopen. Drie monniken bleven echter achter, er kwam een Nederlandse abt en in 1928 werd Onsenoord een zelfstandige priorij. Het complex werd in 1935 zelfs nog belangrijk uitgebreid met de bouw van een nieuwe vleugel. De abdij kreeg in 1937 de naam Mariënkroon, naar een voormalig klooster in het nabije Heusden. In 1992 werd de donjon door de monniken ter beschikking gesteld voor culturele activiteiten, in februari 1994 is in de toren de Stichting Honsoirde gevestigd.

Sind maart 2002 zijn gebouwen en terrein in handen gekomen van de stichting Mariapoli Mariënkroon, die onderdeel uitmaakt van de Focolarebeweging. Sinds zijn emeritaat in 2008 tot 2015 was aartsbisschop-emeritus Ad Simonis bewoner van de leefgemeenschap.

In 2007/ 2008 is de bodem van slotgracht van het kasteel aan grondig onderzoek onderworpen. Omdat de slotgracht op zijn diepste punt 8 meter diep is moest hierbij gebruikgemaakt worden van duikers. Hiervoor heeft heemkundekring Onsenoort de hulp ingeroepen van duikvereniging Gloriamaris uit 's-Hertogenbosch. Hierbij is een grote hoeveelheid flessen en aardewerk letterlijk boven water gekomen. Maar ook veel sierkoper werd opgedoken. Dit is door de kloosterorde van de Cisterciënzers in de Tweede Wereldoorlog in dat water gegooid. Hiermee hoopte men het uit handen van de Duitse bezetters te houden. Verder werden nog enkele scherven uit de ijzertijd gevonden. Al eerder werd in de omgeving een paalwoning uit die periode gevonden.

Gebouw
Het complex bestaat tegenwoordig voornamelijk uit gebouwen die ten behoeve van de Abdij Mariënkroon werden gebouwd en uit het einde der 19e en begin der 20e eeuw stammen. Van het oorspronkelijke kasteel is slechts de donjon overgebleven. Reeds in 1810 werd gemeld: van het oude kasteel is niets overig als een vierkanten Tooren. De muuren zijn verwonderlijk waardig regt uyt hoofde der Dikte. Men vind in dien Tooren verscheyden aansienlijke kamers, als mede het gevangenhuys. Deze toren stamt vermoedelijk uit de 14e eeuw, maar werd in 1906 nog verhoogd. Ze is onderkelderd en de kelder is voorzien van bakstenen tongewelven.

Onsenoort Castle

Wamberg is een buurtschap en landgoed met kasteel bij Berlicum in de gemeente Sint-Michielsgestel, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, gelegen op de grens met 's-Hertogenbosch. Het ligt aan de Hasseltse Dijk op de weg van Berlicum naar Rosmalen (N606), tussen de Grote Wetering en de Wambergse Beek. Men spreekt altijd over De Wamberg, in plaats van Wamberg.

Geschiedenis

De Wamberg is een bosrijk landgoed van ongeveer 182 ha groot. Er zijn speelhuizen, boerderijen, een tuinmanswoning en een koetshuis met een poort. Ook zijn er vijvers die onderling met elkaar in verbinding staan. Het gebied is in de tweede helft van de 14e eeuw ontgonnen. De Wambergse Hoeve (ook wel Grote Wamberg genoemd) is de oudste boerderij en dateert uit de 14e eeuw. Aan de oostzijde van het terrein staat een schitterend bewaard gebleven speelhuis genaamd 'Eikenlust'. Dit pand heette vroeger Nieuwe Wamberg en komt al voor in geschriften van 1370.

In de 16e eeuw werd op De Wamberg een herenhuis gebouwd. In het huidig kasteel zijn daar nog sporen van terug te vinden. Tegen de hoeve is rond 1550 een koets- en jachthuis gebouwd. De toegangspoort is het enige recente onderdeel van de gebouwen, deze dateert van ongeveer 1900. De portierswoning dateert uit de 19e eeuw.

Bewoners

De stichting van 's-Hertogenbosch in 1185 was van grote invloed op Berlicum en omgeving. De groeiende stad trok handelaars en ambachtslieden. De stijgende vraag naar voedsel maakte ontginning van de woeste gronden rendabel. Rond 1400 zou het gebied rondom de Wamberg grotendeels zijn ontgonnen.

De eerste eigenaars van de Wamberg zijn niet met zekerheid bekend. Na 1366 kwam het gebied in handen van het kapittel van de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch. Daarna ging het over in handen van diverse families.

1813-1886
Rond 1735 vestigde zich een Van Lanschot vanuit Loon op Zand in 's-Hertogenbosch. Hij begon er een handel in koloniale waren. Zijn nazaat Frans van Lanschot woonde op Sparrendaal. Kort na 1810 verwierf hij de Wamberg. Hij gebruikte dit buitenverblijf sporadisch.

In deze periode werd de Wamberg in tweeën gesplitst door een dijkweg (ongeveer de huidige Berlicumseweg). Tot die tijd vormde de moeilijk begaanbare Oude Bossche Baan de hoofdverbinding tussen de stad en Berlicum.

1768-1813 en 1888 - ???
De familie Van Rijckevorsel komt oorspronkelijk uit België. Rond 1684 ging een Van Rijckevorsel in 's-Hertogenbosch wonen. De familie telde nogal wat wijnkopers, artsen en politici.

Gedurende twee perioden is de familie in het bezit van de Wamberg. Enkele familieleden voerden rigoureuze verbouwingen door. Ook de aanblik van omliggende akkers en weilanden veranderde aanzienlijk.

Het speelhuis met siertuin en gracht werden uiteindelijk in 1975 verkocht, maar overige delen van het landgoed zijn nog steeds in het bezit van de familie. Tegenwoordig is De Wamberg voor een gedeelte publiekelijk toegankelijk en zijn er wandelpaden aangelegd. Er staan enkele zeer fraaie oude bomen op het landgoed.



Wamberg te Berlicum

Kasteel Henkenshage (of: Henckenshage) is een kasteelachtig gebouw in Sint-Oedenrode, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Oorspronkelijk was het een van de vele slotjes die in deze streek voorkwamen, een versterkt herenhuis of edelmanswoning zonder militaire functie. Het is waarschijnlijk in het begin van de 14e eeuw gebouwd. In de 15e eeuw heette het Huis Strijpe of Streepen, maar de naam Henkenshage kwam al in 1387 voor, onder meer als Haenckenshage. Haencken verwijst vermoedelijk naar een persoon en is een verbastering van Johannes.

Bewoners
De oudste familie van eigenaars was de familie Van de Velde. In 1399 werd Jacop Gheroy genoemd, die kanunnik was te 's-Hertogenbosch en pastoor te Dinther. Vervolgens was Aert Vrient van Waderle (Waalre) de eigenaar. Deze stierf in 1409. Zijn vijf dochters erfden de bezittingen. Dan werd Gielis uten Camp de eigenaar. In 1456 vindt men Goyart van den Heesacker als bezitter. Deze verkocht het huis aan Leunis van Lanckvelt, die stierf in 1531 waarna de bezittingen werden verdeeld onder zijn kinderen. Hierna brak de Tachtigjarige Oorlog uit, en bezitters uit deze periode zijn niet bekend.

In de 2e helft van de 16e eeuw was Henkenshage eigendom van jhr. Jan Willem de Gruyter. In 1621 werd het gekocht door jhr. Nicolaas van den Oetelaar, die gehuwd was met Barbara le Lion. Het echtpaar bezat ook de ridderhofstad Ten Bogaerde, bij Dinther.

Toen Nicolaas overleed, erfde zijn zoon, Willem van den Oetelaar, het kasteel. Deze was gehuwd met Agnes van Merode, en was gedeeltelijk heer van Asten. Zijn schuldeisers verkochten in 1682 het kasteeltje aan jhr. Frans van de Velde van Honselaar. Na hem erfde zijn zoon, Jacobus van de Velde van Honselaar, het kasteel.

Omstreeks 1730 was het kasteel in bezit van Marcel Wellens, en zijn zoon Jan Wellens verkocht het in 1748 aan Willem van Haren. Deze maakte op 4 juli 1768 een eind aan zijn leven. Zijn schoonzoon, luitenant Tissot de Patot, woonde sinds 1756 met zijn gezin ook op het kasteel. Hij verkocht het kasteel in 1787 aan mr. Benjamin de Brueys uit Den Haag.

In 1801 vestigden zich de Augustijner kanunnikessen van het klooster Mariëndaal zich in het kasteel. Zij waren uit Diest verdreven door de revolutionaire Fransen. In 1818 vertrokken zij naar Kasteel Dommelrode, eveneens in Sint-Oedenrode.

Henckenshage werd kort na 1818 aangekocht door jhr. Christiaan Diderik Emerens Johan Bangeman Huygens, die hoge functies bekleedde en Nederland vertegenwoordigde aan het Deense hof. In 1843 ging het over op zijn zoon Rutger Bangeman Huygens van Löwendal. Enkele jaren later verkocht hij het kasteel aan Pieter J. de Girard de Mielet van Coehoorn (1824-1871). Deze was getrouwd met Antonia op ten Noordt. Na Pieters dood bleven zijn vader, zijn weduwe en zijn kinderen op het kasteel wonen.

In 1850 werd het kasteeltje sterk verbouwd. Was het eerst een sober omgracht gebouw zonder verdiepingen geweest, nu kreeg het zijn kasteelachtige uiterlijk omdat er hoektorens, stallen en dienstwoningen werden gebouwd. De gracht werd verlegd en er werd een binnenplaats toegevoegd.

Toen Antonia stierf in 1904 werd het kasteel verkocht aan Theodoor Rogier Cornelis Alphons Marie van Gulick uit 's-Hertogenbosch. Deze liet het kasteel renoveren door Jos Cuypers en ook liet hij tuinen aanleggen door Leonard Springer. In 1940 werd het kasteel en de tuinen gekocht door de gemeente Sint-Oedenrode. Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed het dienst als distributiekantoor en in september 1944 als hoofdkwartier van de 101e Airborne-divisie. Daarna raakte het kasteel weer in verval en dreigde zelfs sloop, maar het werd opgeknapt vanaf 1956, waarbij de familie De Girard de Mielet van Coehoorn een aanzienlijke schenking deed onder voorwaarde dat het kasteel een publiek doel moest blijven dienen en niet meer verbouwd mocht worden. Ook de tuinen moesten intact blijven. Ook moest de herinnering aan de familie levend worden gehouden.

Van 1962-1976 werd de bibliotheek in het kasteel gehuisvest. Daarna zat, tot 1997 de afdeling Sociale Zaken van de gemeente in het kasteel. Sinds 1998 worden er bedrijfsfeesten en dergelijke in het kasteel gehouden en is het in gebruik als trouwlocatie. Er is een openluchttheater en een museum.

Het gebouw
Hoewel het kasteeltje nog enig muurwerk uit 1450 vertoont, wordt de huidige aanblik gedomineerd door de quasi-middeleeuwse veranderingen die in 1850 zijn aangebracht. Verdere restauraties waren die van Jos Cuypers in de jaren '20 van de 20e eeuw, en het herstel van 1962.

Het kasteel bestaat uit een voorgebouw dat aan twee kanten een binnenplaats omsluit. De voorpoort wordt geflankeerd door twee ronde torens. Ook op de hoeken zijn uitspringende torens te vinden. Het kasteel staat op een eiland. Er is ook een vooreiland, waarop onder meer het openluchttheater is te vinden.

Het museum
In de ontvangsthal bevindt zich een portret van Menno van Coehoorn. De kleinzoon van diens broer was Conrad Gideon van Coehoorn, de eerste die met Sint-Oedenrode was verbonden, daar hij op Kasteel Dommelrode woonde.

In de Van Coehoornzaal, die ook als trouwzaal wordt gebruikt, hangt een uitgebreide stamboom van de familie De Girard de Mielet van Coehoorn. Er zijn aquarellen te zien van de verschillende Franse bezittingen die aan dit geslacht toebehoorden.

De Jean Philippe Zaal bevat een kast met de ridderordes van Jean Philippe Baron de Girard de Mielet van Coehoorn.

Tuin
De tuin, waarin prachtige oude eiken te vinden zijn, is omstreeks 2002 gerenoveerd door Arda van Helsdingen, waarbij ook het ontwerp van Leonard Springer weer is hersteld. In de tuin bevindt zich ook de kapel van Onze Lieve Vrouw ter Troost, uit 1949. De tuin is vrij toegankelijk.