Kasteel de Berckt (Berkt) is een kasteel gelegen aan de oude Romeinse heerweg tussen Kessel en Venlo in de Nederlandse provincie Limburg. Alhoewel de Berckt al in de 12e en 13e eeuw wordt genoemd, is het niet duidelijk of het hier om een kasteel gaat of slechts een landgoed. Godefridus van Eyll wordt in 1279 genoemd als eigenaar. De Berckt wordt verheven in 1326 (door Tilman van Eyll). De familie van Eyll was tot aan het einde van de 16e eeuw de rijkste familie van Baarlo.

Agnes van Crieckenbeek schonk het goed in 1594 als bruidsschat aan Godfried van Hardenraet. Johanna Aleida van Hardenraet gaf in 1671 het huis aan haar man Lambert van Pollaert, heer van Aldeneyk. Na diens dood trad Aleida in het huwelijk met baron Hans Frederik de Rhoe d'Obsinnich, familie van de heren van Elen, Kasteel Sipernau).

Hans Frederik baron de Rhoe d'Obsinnich, heer van Baarlo, was luitenant-generaal in dienst van de Republiek der Verenigde Provinciën en stierf in de oorlog in Portugal, in 1704. Zijn dochter, Eva Thérèse Florentine, barones de Rhoe d'Obsinnich, huwde in 1707 op het kasteel van Olne (Graafschap Dalhem, thans provincie Luik) met Rijksbaron Willem II (Guillaume-Philippe) d'Olne en overleed aldaar in 1754. Kasteel De Berckt draagt in de gevel van het poortgebouw nog het alliantiewapen van Eva Rhoe van Obsinnich en Guillaume-Philippe d'Olne.

Het toen aanwezige 16e-eeuwse kasteel in Renaissancestijl werd in 1830 in Neoclassicistische stijl herbouwd. Van het eerdere gebouw zijn nog enkele fundamenten zichtbaar in de kelders van het huidige gebouw. Van het vroegere voorhof is nog een bakstenen vleugel uit het eerste kwart van de 18e eeuw over.

Van 1901 tot 1922 was het kasteel in gebruik als een klooster voor een orde van Franse Karmelitessen. Tot aan de tweede helft van de 20e-eeuw heeft het kasteel onderdak geboden aan een opeenvolging van verschillende kloosterorden. Aan deze periode herinneren voornamelijk de langgerekte kloostervleugel welke de poortvleugel met het kasteel verbindt, en de kapel in traditionalistische stijl, half ingebouwd in het hoofdgebouw. In 1981 en 1982 is het kasteel gerestaureerd.

In 1995 is het kasteel verkocht aan de familie Nagels, die in het kasteel een evenementen- en congrescentrum vestigden met mogelijkheden voor het laten overnachten van grote gezelschappen. Op het landgoed achter het kasteel is recentelijk een grote extra groepsaccommodatie tot stand gekomen, deels gebouwd met stenen afkomstig van de vestingwerken van Venlo, vrijgekomen na de aanleg van de Maasboulevard.

Kasteel De Berckt

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

De oudste vermelding van het kasteel dagtekent van 1326. Het goed was een leen van de Gelderse hertog. Uit die tijd zou de onderbouw van de poorttoren (aan de noordwestzijde) dateren, die in de 15de eeuw in mergel is verhoogd. Voorts bevond zich aan de zuidoostzijde van het complex een donjon. In 1578 werd het kasteel door brand verwoest. Het herstel vond onder Sybert van Eyll vanaf 1598 plaats. In een van de gevels aan de binnenhof jaartalankers 1618. De donjon werd niet herbouwd, de ingang door de poorttoren werd gedicht; de toegang werd verlegd naar de zuidvleugel, waardoor er een directe relatie met de economiegebouwen aan die kant tot stand gebracht werd. Aan de noordkant werd een vleugel die Nederhuis genoemd werd, gebouwd. Hier waren de keukens in onder gebracht.

Pas vanaf de 18de eeuw is er weer sprake van bouwactiviteit. Eigenaar Johan Baptist Joseph de Bierens liet aan de oostkant aan het bestaande 'Nederhuis' een gedeelte bijbouwen, waarmee de nog steeds bestaande opzet van vier vleugels rond een binnenhof voltooid was. In de loop van de 19de eeuw werd de binnenplaats van aanbouwen voorzien. Deze zijn bij de restauratie in de jaren zeventig van de 20ste eeuw ongedaan gemaakt. Toen werden ook weer de brug en toegang door de poorttoren hersteld.

Het kasteel bestaat uit drie vleugels rond een bescheiden binnenhof met de poorttoren aan de noordwestkant. Het gebouw is gedeeltelijk onderkelderd en telt twee in hoogte variërende bouwlagen en kapverdiepingen. De toren aan de noordwestkant telt drie bouwlagen. Het gebouw is voorzien van zadel- en schilddaken gedekt met leien, dakruiter en pirons. Het is opgetrokken in baksteen met toepassing van mergel aan het bovenste deel van de toren.

Interieur. Alleen de vertrekken onder de poorttoren en onder de salons aan de zuidkant zijn onderkelderd. De beide kelders onder het woongedeelte zijn met een tongewelf gedekt en onderling met een aflopende gang verbonden.

Toren met muurtrappen met gordelbogen in de dikte van de muur. Op de verdieping van de toren een vertrek met haard en twee kaarsnissen; op de tweede verdieping twee vensterbanken.

Hoekkamer aan de oostkant met samengestelde balklaag. Ten behoeve van een inmiddels weer verwijderd stucplafond zijn de sleutelstukken en de moerbalk vlak gehakt. Natuurstenen vroeg 19de-eeuwse schouw met voluten op leeuwenpoten. Daarnaast een salon aan de noordoostzijde met laat 18de-eeuws stucplafond, versierd met ruiten met profiellijsten en parelrand. Middendeel met acanthusbladen in hoogreliëf, terzijde fraai gedetailleerde florale motieven, tondo's en slingers van laurierblad die eindigen in vogelkoppen. Schouw tegen de korte zijde. In de keuken een grote schouw met bakoven en droogkasten daarboven.

Op de verdieping een (bij de restauratie onderverdeelde) ruimte met een samengestelde balklaag die van een stucafwerking is voorzien met rondingen tussen de kinderbinten en een profiellijstje bij de aanzet.

De eikenhouten kapconstructie met krommers dagtekent van omstreeks 1600 en de jaren daarna.

Uit een landmeterskaart van 1752 blijkt de situatie ter plaatse: het kasteel ligt binnen een eigen omgrachting. Ook het met bomen beplante voorterrein ligt binnen een omgrachting, die gevoed wordt door de Kwistbeek. Dit terrein, in 1664 'den nyen boogaert' genoemd, heeft die functie tot 1962 behouden. Op de noordwestelijke punt is de watermolen gesitueerd (zie hiervoor onderdeel 5). De omgrachte nederhof met de economiegebouwen aan de zuidwestkant van het kasteel is via een brug met het kasteeleiland verbonden. Ten oosten van het kasteel ligt een geometrisch ingedeeld terrein, dat met paden omgeven en doorsneden is: de siertuin. Het gedeelte waar zich thans het parkbos bevindt is niet nader ingevuld. Toch was daar in het midden van de 18de eeuw wel degelijk sprake van een aanleg. Van omstreeks 1750 dateert een tuinontwerp voor het oostelijke deel van het huidige parkbos, bestaande uit een rechthoek, waarbinnen drie lanen lopen die in een punt bijeenkomen: een zgn. ganzenvoet (patte d'oie). De middelste laan verbreedt zich halverwege tot een ronde vijver. Dat deze ganzenvoetstructuur is uitgevoerd blijkt uit de Tranchotkaart (1804-1805). Deze situatie is in 1825, getuige de kadastrale minuut van dat jaar, niet veranderd. De formele indeling van het park is tussen 1820 en 1842 veranderd in een kleinschalig 'lustbosch'. Over de aard van dit 'lustbosch' worden wij geïnformeerd door de Topografisch en Militaire kaart van 1843-1844 en de topografische kaart uit 1891: het rechter of oostelijke deel van het parkbos heeft een indeling met kronkelende paden en open plekken tussen het geboomte, een inmiddels niet meer zo ronde waterpartij die uitmondt in de Bosbeek en een heuvel, pal tegen de Maasstraat aan die uitzicht biedt over het achterliggende bouwland. Het westelijk deel van het huidige parkbos, lange tijd als bouwland in gebruik (bouwland 't Kempke), werd vlak na 1900 bij het landschapsparkje getrokken. Het padenbeloop is hier wat stijver en ook hier werd een vijver aangelegd met een aantakking aan de Bosbeek. In het park stonden twee koepels (inmiddels verdwenen).

Rond 1850 is het gedeelte van de gracht tussen het kasteeleiland en de nederhof gedempt.

De historische tuin- en parkaanleg valt in wezen uiteen in drie gedeelten:

(a) het kasteel (zie hiervoor onderdeel 1), het poortgebouw met aangebouwde economiegebouwen (zie hiervoor de onderdelen 3 en 4) en de directe omgeving, bepaald door grachten, sier- en moestuinen; dit is een vrij gesloten geheel en heeft in de loop der eeuwen een wisselend open en gesloten karakter gehad; wel was de functie afgestemd op de directe nabijheid van kasteel en economiegebouwen.

(b) de weide voor het kasteel, eveneens omgracht, in de loop der tijd als boomgaard in gebruik geweest; dit is altijd een relatief open gedeelte geweest met een nadrukkelijke visuele en functionele relatie met het hoger gelegen dorp, de molen (zie hiervoor onderdeel 5) en de wasplaats (zie hiervoor onderdeel 6);

(c) het gedeelte ten noorden van kasteel en weide, dat als park fungeert, zij het met een door de eeuwen heen wisselende invulling. Tegenwoordig betreft het een waardevol parkbos met een gebogen lanenpatroon en als bijzondere elementen een druppelvormige vijver waarin een eiland, een tweede vijver (beide gevoed uit de gracht langs het weiland) en langs de rand een verhoging vanwaar zicht op het open land. Bijzondere bomen, zoals enkele grote taxussen, cipres, sequoia, bruine beuk; verder hoofdzakelijk beuk, eik, kastanje en acacia.

https://rijksmonumenten.nl/


Kasteel d'Erp

Kasteel Holtmühle is een kasteelcomplex, in zijn huidige hoofdvorm in hoofdzaak uit de 17e eeuw. Het hoofdgebouw is een bakstenen gebouw met twee torenvormige hoekpaviljoens. De hoofdentree heeft een 19e-eeuwse hardstenen deuromlijsting. Tot het kasteelcomplex behoort een van de weinige geheel bewaard gebleven tiendschuren in Nederland. Verder bestaat het complex uit twee alleenstaande poortgebouwen (Kaldenkerker Poort en Venlose Poort), bijgebouwen, tuinen, grachten, vijvers en landerijen.

Geschiedenis
Dit kasteel in Tegelen in Nederlands-Limburg is in oorsprong bijna 700 jaar oud. Archeologisch onderzoek toont aan dat het kasteel waarschijnlijk in de laatste helft van de 14e eeuw is gebouwd. De eerste met naam bekende eigenaar was Otto van Holtmeulen. Hij werd in 1394 met de heerlijkheid Tegelen en toebehoren beleend door de hertog van Gelre. De stelling dat Otto, de nieuwe heer van Tegelen, gehuwd zou zijn met ene Elisabeth van Tegelen wordt door geen enkele bron ondersteund, maar wordt helaas tot op de dag van vandaag kritiekloos in diverse publicaties gekopieerd. De heren van Tegelen hadden tot die tijd altijd in kasteel de Munt en de Bongertshof gewoond: hier ging nu een zijtak van de familie wonen. Het huidige 17e-eeuwse hoofdgebouw bevat nog fragmenten van het oorspronkelijke 14e-eeuws gebouw.

In de 17e eeuw werd het kasteel bewoond door leden van het Duits adellijk geslacht Metternich, die hun rechten op de heerlijkheid Tegelen en het inmiddels bouwvallige kasteel Holtmühle in 1702 verkochten aan de familie von Hundt zum Busch, die het kasteel weer bewoonbaar liet maken. Ze lieten ook een nieuwe weg naar Kaldenkerken aanleggen. Deze verhoogde weg liep van de Kaldenkerker Poort door het moerassige gebied onder de steilrand rechtstreeks naar Kaldenkerken en het slot Wambach, en kwam bekend te staan als de Huntsleich, Hondsdiekerweg of Hondsdijk.

In 1744 trouwde de jonge barones Anne Elisabeth von Hundt met de Pruisische militair Joachim Reinhold von Glasenapp, die in 1747 het kasteel en de bijbehorende titel, heer van Tegelen, van zijn schoonvader erfde. Na von Glasenapps vertrek uit Tegelen rond 1780 stond het kasteel geregeld langere tijd leeg. In 1879 was Jacobus Craandijk in Tegelen. In zijn Wandelingen door Nederland met pen en potlood wijdt hij enkele regels aan het kasteel: 't Is vooral opmerkelijk om het uitgestrekte kasteel Holtmuhle, het hoofdkwartier van Frederik Hendrik bij het beleg van Venlo in 1646. Vroeger bezat dit slot aanzienlijke achterleenen en waren er belangrijke regten aan verbonden. Tegenwoordig is het onbewoond, maar, naar het schijnt, nog goed onderhouden en, met zijn twee poorten, zijn' ommuurden voorhof, zijn breede gracht, maakt het gebouw een' goeden indruk, die nog zou worden vermeerderd, als de muren niet met een leelijk, eentoonig donker grijs kleurtje waren bedekt.

Rond 1850 was het kasteel zo vervallen dat de helft van de gebouwen werd afgebroken toen Louis de Rijk zich er vestigde, die het gebouw in 1852 grondig liet verbouwen. Zijn dochter Theodora trouwde in 1883 met Johan van Basten Batenburg. De gemeente Tegelen kocht het kasteel met de bijgebouwen en de omliggende landerijen in 1968 van de familie van Basten Batenburg voor 800.000 Nederlandse gulden. In 1985 werd de Kaldenkerker Poort gerestaureerd en een jaar later de Venlose Poort. Na een omvangrijke restauratie in 1993 is in het complex het hotel-restaurant Château de Holtmühle, behorende tot de Bilderberg-hotelketen, gevestigd. Rondom het kasteel zijn fraaie kasteeltuinen in diverse stijlen te bewonderen.

Tiendschuur
De gemeente Tegelen liet in 1978 de hoektorentjes van de tiendschuur herstellen en in 1988 werd het gebouw in de oorspronkelijke staat hersteld, waarbij onder andere een later aangebouwde opslagloods werd gesloopt. In het gebouw werd in 1985 een keramische leerwerkplaats gevestigd en sinds 1987 huist het Tegels keramiekmuseum in de tiendschuur.

Kasteel Holtmühle

Kasteel de Raaij is een uit de middeleeuwen daterend kasteel dat in goede staat is in het Noord-Limburgse Baarlo en zichtbaar aan de weg van Kessel naar Venlo ligt. Het huidig gebruik is Hotel-Restaurant/Art-Center.

Bouwkundige geschiedenis

Het is een vierkant witgeschilderd huis dat op middeleeuwse kelders staat. Het dak is in Zwitserse chaletstijl erop gezet rond 1875. Dankzij de inzet van de projectontwikkelaar is het volledig gerestaureerd. De bijgebouwen en het kasteel zijn begin 2000 onder een glazen overkapping gebracht waarbij de muren van het kasteel goed zichtbaar zijn gebleven. Daarnaast is het kasteel door zijn huidige functie vrij toegankelijk. Op het landgoed is een Art Center met replicamakerij en zeefdrukkerij gevestigd.

Eigenaren

De eerste vermelding van bebouwing dateert uit 1236. Eerst genoemde eigenaar (Van der Horst) komt pas in 1326 voor. De oorspronkelijke Frankische Waterburcht werd later een erkend adellijk huis waarvoor een zetel in de Staten gereserveerd was. Via een dochter Catharina kwam het aan haar echtgenoot Hans Willem van Baexem. Hun zoon Caspar trouwt in 1661 met een Getrudis van Broeckhuysen. Vanwege grote schulden werd het verkocht en weer doorverkocht, waardoor het aan Conrard Emanuel van Baexem kwam, die in 1700 zijn zetel in de Staten innam. Zijn zoon Hendrik Leopold werd daarna de bezitter. In 1819 werd het aangekocht door H.F. Hermans. Via zijn dochter kwam het aan haar man, baron de Bossart. Het vererfde en werd in 1917 verkocht aan drie personen. Via doorverkopingen en gebruik als vrouwenklooster (1937-1999) werd het aan een projectontwikkelaar verkocht waarna een hotelgroep de huidige logies functie invult en een ondernemer het Art center heeft opgezet en uitgebreid met een zeer sfeervolle Art Arrangementen.

Kasteel De Raaij

Kasteel (De) Keverberg was de voormalige residentie van de graven van Kessel en is in 2015 hersteld uit een geconsolideerde ruïne van een mottekasteel gelegen in het hart van het Noord-Limburgse dorp Kessel aan de Maas, stroomopwaarts ten zuiden van Venlo. Het kasteel is ook bekend onder de naam Kasteel Kessel. Het bevindt zich op een heuvel. Het hoogteverschil tussen het kasteel en de rivier kan worden overbrugd via trappen en terrassen.

Direct ten westen van het kasteel staat de Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk.

Beschrijving

Door zijn ligging op de opgeworpen heuvel is dit kasteel een van de weinige nog overgebleven mottekastelen in Nederland. Van origine was het een van de oudste kastelen in Limburg en stond het bekend als "burcht Kessel". Uit historisch onderzoek is gebleken dat in de motte restanten aanwezig zijn van een burcht die gebouwd moet zijn in de 9e eeuw. Het betrof hier muren van twee meter dik gemaakt uit oersteen en maaskeien met daarop een vierkante houten woontoren van 15 meter. Het doel van de toren was om het scheepvaartverkeer op de rivier te controleren en tol te heffen.

Na gedeeltelijke afbraak zijn de restanten opgevuld met zand en is de motte verder verbreed en opgehoogd, waardoor een plateauheuvel van 9 meter hoogte ontstond. Het huidige kasteel is vermoedelijk deels gebouwd in de 12de eeuw toen een toren en een mergelstenen ringmuur met weergang op bogen aan de binnenzijde werden aangelegd. Binnen de ringmuur is een zaal uit de 13de eeuw en, hieraan gebouwd, een poorttoren eveneens uit de 13de eeuw. Vervolgens bouwde men in 1325 aan de noordoostzijde buiten de ringmuur een vierkante donjon. Rond 1400 werd nog een nieuwe poorttoren gebouwd aan de zuidoostzijde, de zogenaamde Maastoren. In de loop der eeuwen werden nog een aantal gebouwen opgericht binnen de muren van het kasteel.

Naamgeving
De naam Keverberg is afkomstig van de familienaam De Keverberg d’Aldenghoor, die eigenaar waren van het kasteel van 1779 tot het begin van de twintigste eeuw.

Geschiedenis en bewoners

Het kasteel was van oorsprong het centrum van het graafschap Kessel, voor het eerst genoemd in de tiende eeuw, toen keizer Otto I van het Heilige Roomse Rijk zijn neef en vazal graaf Ansfried tot graaf van Kessel benoemde, waardoor deze muntrecht kreeg voor Kessel en tol ging heffen op de Maas. Deze Ansfried heeft later, als bisschop van Utrecht, de abdij van Thorn gesticht. Een onecht kind van deze Ansfried, Balderik genaamd, werd zijn opvolger als graaf van Kessel. Balderik werd opgevolgd door Hendrik I van Kessel. De nakomelingen van deze Hendrik bleven als bewoners op het kasteel tot 1279, toen het werd verkocht aan Reinoud I van Gelre. Aangezien Reinoud het kasteel niet zelf wilde als bewoner, benoemde hij ene Godfried van Berck tot beheerder, die zich dan ook prompt zelf tot heer van Kessel benoemde. In 1541 stierf deze familie uit en erfde een neef, Caspar van Merwijck, het kasteel.

In 1597 is het kasteel door Staatse troepen in brand gestoken en daarna weer herbouwd met een drie verdiepingen hoog bakstenen gebouw. Een belangrijke familie waren deze van Merwijcks. Ze hadden onder andere contacten met veldheer Maarten van Rossum, keizer Karel V, prins Maurits en aartshertog Albert van Oostenrijk. In 1779 stierf het geslacht van Merwijck uit en erfde Caspar baron van Keverberg als neef van de familie het gehele bezit, inclusief het kasteel van Kessel. Het was voor het eerst dat de naam Keverberg in de geschiedenis van het kasteel opdook. Deze Caspar kwam aan zijn einde door verdrinking in de Maas en sindsdien gaat het gerucht dat hij regelmatig op de Maas zou rondspoken.

De laatste adellijke bewoner van kasteel Kessel was Frederik Hendrik Karel de Keverberg de Kessel, de zoon van Karel Lodewijk van Keverberg van Kessel. Deze "baron Frits" stierf een eenzame dood in 1876, verlaten door zijn vrouw en dochter. Het kasteel werd een onderkomen voor schipperskinderen en vervolgens verkochten de erven van de familie de Keverberg het in 1903 aan de congregatie van de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid. Deze zusters richtten het kasteel in als klooster en maakten er een meisjespensionaat van, het St. Aloysiusgesticht.

Periode vanaf 1940

In de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel bezet door Duitse soldaten, die het bij hun aftocht opbliezen en in brand staken. De binnenmuren werden geheel vernield en door de ontstane brand bleef niets heel van het interieur. De zusters zagen geen kans om het kasteel te laten herbouwen en zo werd de burcht van Kessel een ruïne. Na de oorlog stond de ringmuur nog overeind, met nissen en kantelen, een gedeelte van de weergang, de muren van de grote zaal, de zijtoren en de poorttoren. Het gewelf onder de grote zaal is inmiddels weer hersteld.

In 1953 werden de restanten door de gemeente Kessel aangekocht. Er was zoveel van het kasteel verloren gegaan dat men heeft besloten om de burcht niet te restaureren maar te consolideren: handhaven in de staat waarin hij is en zodanig te onderhouden dat verder verval niet kan optreden. De overblijfselen werden in middeleeuwse sfeer teruggebracht met uitzondering van bouwdelen uit de zeventiende eeuw. In augustus en september wordt het gebruikt als openluchttheater en in oktober en november wordt het omgebouwd tot spookkasteel.

Nieuwbouw

De stichting Behoud Kasteel De Keverberg is eigenaar van de ruïne en heeft vijf miljoen euro bij elkaar gekregen voor herstel van De Keverberg en de inrichting van het bijbehorende park. Los van de oude muren is een nieuw gedeelte gebouwd bestaande uit slanke kolommen waarop betonnen verdiepingsvloeren en het dak rusten. Het nieuwe dak gedekt met leien heeft de vorm gekregen van het achttiende-eeuwse dak maar in plaats van de kleine dakkapellen zijn er grote glazen vensters aangebracht. Tussen de kolommen zitten glazen puien. De binnenplaats kreeg een flauw hellend glazen dak. De nieuwbouw is op 1 oktober 2015 geopend. Voor de exploitatie van De Keverberg wordt door de stichting De Keverberg, dit is een andere stichting dan bovengenoemde, een aparte B.V. opgericht.

Op 24 juni 2015 werd tijdens graafwerkzaamheden in de kasteeltuin een loden kist gevonden met een stoffelijk overschot. Aangenomen wordt dat het de resten betreft van de laatste baron Van Keverberg, Frits, wiens laatste rustplaats sinds zijn overlijden in 1876 onbekend was.


Kasteel Keverberg

Kasteel Nieuwenbroeck in Beesel werd rond 1560 gebouwd door Johan van Holthuysen na zijn huwelijk met Helwig van Holtmeulen, erfdochter van de plaatselijke heer. Het oudste gedeelte bestaat uit een L-vormig woonhuis met trapgevels.

Het huidige uiterlijk dankt het kasteel mede aan verbouwingen door de families Bosman (ca. 1730) en De Collignon (ca. 1760). In 2005 werden de gebouwen opnieuw opgeknapt.

Algemene omschrijving
Het goed ligt ten zuidoosten van het dorp, vrijwel tegen de dorpskern aan. Aan noordzijde loopt de Huilbeek, aan oostzijde liggen akkers, aan zuidzijde wordt het begrensd door een geasfalteerde weg (Bakheide) en aan westzijde ligt de Ruys de Splintersingel.

Het goed bestaat uit een 16e-eeuws edelmanshuis met een poortgebouw op een omgracht terrein. Het bijbehorende park, dat zich zowel binnen als buiten de gracht bevindt, is in de 19e eeuw nieuw aangelegd in late landschapsstijl.

Indeling

Het goed bevat de volgende monumentale onderdelen:

Hoofdgebouw

Het hoofdgebouw bestaat uit twee haaks op elkaar staande vleugels van twee bouwlagen onder een kapconstructie. Een derde vleugel betreft een aanbouw met trapgevels. Het gebouw is bekroond met zadeldaken met grijze dakleien. Het hele gebouw is opgetrokken uit witgekalkte baksteen waarin ramen in empirestijl. In de westelijke trapgevel bevindt zich een oeil de boeuf.

Park
Het park bestaat uit twee lanen, een binnenplaats, een siertuin, een parkdriehoek, weiden en een bos.

De beide lanen betreft de oprijlaan en een laan langs de noordgrens van het complex. De oprijlaan leidt van de Ruys van Splinterlaan, langs de zuidzijde van de gracht, naar het poortgebouw via een stenen brug. De noordlaan loopt van de Ruys van Splinterlaan langs de noordzijde van de gracht, via de siertuin, en gaat over in een bospad.

De binnenplaats wordt omgeven door het hoofdgebouw, het poortgebouw en de remise.

De siertuin ligt direct aan oostzijde van het grachteiland. De tuin in modern ingericht. Voorheen lagen hier eveneens een boomgaard en een moestuin; beide zijn echter verdwenen.

Tegenover het poortgebouw met toegangsbrug ligt een park in driehoeksvorm. Twee van de drie zijden worden begrensd door brede sloten; de derde zijde vorm de grens van de oprijlaan. Dit park is in de eerste helft van de 19e eeuw aangelegd.

Aan west-, zuid- en oostzijde is het park omringd door weilanden, die een overgang vormen tussen de bebouwing met parkaanleg en het bos. Vier van de vijf zijden van het oostelijke weiland worden omgeven door een sloot, de vijfde zijde ligt aan de siertuin.

Door het bos, dat bijna de helft van het goed bestrijkt, lopen diverse wandelpaden. Vooral het zuidelijke deel van dit bos bevat veel oud hout. Het bos strekt zich uit van het zuidelijk deel van het complex tot het oostelijke deel, dus in noordoostelijke richting.

Poortgebouw en bijgebouwen
De monumentale bijgebouwen bestaan uit het poortgebouw, het koetshuis en de duiventoren.

Het langgerekte poortgebouw ligt evenwijdig aan de zuidelijke gracht. Het 18e-eeuwse gebouw is afgedekt met een schilddak met rode dakpannen. Het midden van dit gebouw is gebouwd als torenvormig paviljoen met toegangspoort. De brug over de gracht vormt een geheel met deze poort. Het schilddak van de toren is gedekt met dakleien en twee windvanen uit 1731. Boven de poort bevindt zich een driehoekig fronton met gebeeldhouwd alliantiewapen van de families Ruys en Van Aefferden. Het uit baksteen opgetrokken gebouw is, net als het hoofdgebouw, witgekalkt. Na de Tweede Wereldoorlog werd het poortgebouw uitgebreid met een vleugel.

Tussen het hoofdgebouw en het poortgebouw met vleugel ligt het bescheiden koetshuis uit de 18e eeuw. Deze remmise is momenteel in gebruik als woning.

Naast de remise staat een lage ronde duiventoren, bestaande uit witgeschilderde baksteen. De toren wordt afgedekt door een zeskantig helmdak met leien. In de dakvlakken bevinden zich vlieggaten.

Toegangsbrug

De toegangsbrug uit de 17e of 18e eeuw loopt over de zuidzijde van de gracht, en verbindt de parkdriehoek en oprijlaan met de binnenplaats via de toegangspoort, haaks op de oprijlaan. De brug is uitgevoerd in baksteen met hardstenen dekplaten op de borstwering. de brug heeft drie togen met daar tussenin steunberen.

Kasteel Nieuwenbroek

Kasteel Kaldenbroek in Lottum in de Nederlandse provincie Limburg is een, door de eeuwen heen veelvuldig verbouwd, oud landhuis, dat anno 2008 in goede staat verkeert.

Bouwgeschiedenis

Het kasteel is verscheidene malen verbouwd. Onbekend is wanneer dit steeds gebeurd is. Het had in ieder geval de klassieke opbouw van een voorhof met (pacht)boerderij met schuren en stallen en een hoofdgebouw, alles omgeven door grachten. Het huidige hoofdgebouw is niet groot en oogt als twee aan elkaar gebouwde boerderijen tezamen in een hoekvorm. In de muren is veel mergel verwerkt van voorgaande verbouwingen en zijn enkele ramen dichtgezet. Later zijn de ramen in oude stijl hersteld. Een schuur met mergellagen (uit circa 1550) is ongeveer dertig jaar geleden gesloopt. Ook de grachten zijn grotendeels verdwenen.

Bewoners

De oudste vermelding is uit 1394 toen Alart Vleck het in leen kreeg van de Hertog van Gelre. Zijn dochter Gertruid trouwde met Daniel van Goor, waarna hun zoon Alard in 1442 ermee werd beleend. Aan diens zoon Gerrit van Goor werd het in 1493 beleend. Wederom een Alard erfde dit in 1502; uit zijn huwelijk met Ursula van Wittenhorst werd Adolf als oudste zoon opvolger. Omstreeks 1580 overleed deze laatste en verviel het aan zijn zoon Alard. Toen deze omstreeks 1605 kinderloos overleed vererfde het uiteindelijk aan een tante (Anna van Goor) die getrouwd was geweest met Ivo Hoen van Cartiels. Uiteindelijk kreeg Catharina van Goor het via erfenis en haar zoon Willem Lodewijk van Efferen werd er in 1671 mee beleend. In 1687 werd het via een veiling verkocht aan Philip Carel van Wylich, baron van Lottum, die ook heer van Lottum was. Aangezien deze grote schulden had nagelaten werd het wederom verkocht in 1755. Koper was Hendrik Leopold van Baexem. Begin 1800 werd zijn kleinzoon Philip Ernest de la Marck eigenaar. Deze verkocht het aan Pieter Joannes Schraven uit Broekhuizen. Na het overlijden van hun kinderen werd het in 1910 verkocht aan de zusjes van Haeff, die het in 1936 doorverkochten aan hun broer A.M.J.J. van Haeff. In 1970 verkocht deze het met 57 hectare grond aan projectontwikkelaars die hun zin niet kregen (5.000 recreatiehuizen) en het doorverkochten. Na restauratie door de koper W. Joosten verkocht deze het door aan Sieperman. Het westelijk deel met schuur is in 2003 verkocht aan A. Peters en M. Stoot.

Kasteel Kaldenbroek

Kasteel Ouborg/Oudborgh is de ruïne van een kasteel uit vermoedelijk circa 1300, ook bekend als Naborch, Huys te Swalmen of Aldenborg en gelegen te Swalmen aan de rivier de Swalm. De Ouborg is een van de oudste kasteelruïnes in Nederland, iets jonger dan die van het Huis te Merwede, maar de restanten zijn hier uitgebreider. De Ouborg is vermoedelijk in de 15e eeuw door brand verwoest.

Van het voormalige kasteel is slechts aanwezig een deel van de zuidwestelijke buitenmuur, het onderste deel van de bakstenen woontoren (donjon), die door zijn achthoekige vorm uniek is voor Nederland, met de aanzet van een keldergewelf, en een rest van de traptoren. Er is nog een rest van een omgrachting, die vroeger gevoed werden door het aangrenzende riviertje de Swalm. In de grond liggen nog belangrijke archeologische resten, de fundamenten van het kasteel en de voorburcht

Vanuit de trein van Roermond naar Venlo kan men deze romantische ruïne aan de Swalm zien liggen. De snelweg A73 voert er vlak onder.

Bouwkundig

Het kasteel was een rechthoekig gebouw van 25 bij 17 meter met op de zuidelijke hoek de donjon of woontoren in achthoekige vorm. Aan deze woontoren lag een L-vormige woonvleugel aan een kleine binnenplaats. De muren van het kasteel waren 1,50 meter dik en van baksteen.

In 1916 schijnen veel stenen van het kasteel gebruikt te zijn voor de restauratie van de nabijgelegen Sint-Dionysiuskerk te Asselt. Op een foto van rond 1900 is te zien dat de muren toen aanzienlijk hoger waren. De huidige ruïne werd eindelijk geconsolideerd, maar het zou aanbeveling verdienen om de contouren weer tot een halve meter op te metselen als landmark voor de nieuwe snelweg die hier vlak langs loopt.

Geschiedenis

De eerste ridder van Swalmen was een Seger van Broeckhuysen genaamd van Swalmen (vermeld 1271-1286). Of hij hier een versterking had is onbekend. Het kasteel is bijna zeker gesticht door zijn kleinzoon Seger Vosken (vermeld 1313-1347), die zich alleen nog maar naar zijn heerlijkheid Van Swalmen noemde. Onder druk van de Graaf van Gelre en door schulden geplaagd, vermoedelijk wegens losgeld, werd deze heerlijkheid aan de graaf verkocht in 1331. Het kasteel zelf werd later door zijn zoon Robijn van Swalmen in 1381 verkocht aan diens neef Diderick van Oost. Deze Dirk van Oost verheft het huis te Hillenraad, dat hij reeds bezat in 1380, samen met dat van Swalmen en hun voorburchten op 10 juni 1394. Zijn kleinzoon Derich van Oost wordt op 1 januari 1460 (na het overlijden van vader Johan van Oost) namens zijn zuster Isabella beleend met de Ouborgh te Swalmen. Door het huwelijk van Isabella van Oest met Arnold Schenck van Nydeggen kwam Swalmen in 1486 aan deze familie. De eigendom blijft daarna verbonden aan het huis Hillenraad van de familie Schenk van Nydeggen. Hendrick Schenck van Nydeggen, ridder in de Duitse Orde en commandeur van Ramerstorf, enerzijds, en Arnold Schenck van Nydeggen, heer te Hillenraad, anderzijds, sluiten op 17 september 1693 een overeenkomst waarbij tot beëindiging van de conflicten tussen beiden bepaald wordt dat eerstgenoemde het goed de Aldenborg te Swalmen ontvangt.

Kasteel Ouborg

Als één van de weinige huizen in Noord- en Midden-Limburg heeft de Borggraaf in Lottum in de Tweede Wereldoorlog geen schade opgelopen. Wel is in deze periode het huisarchief voor een groot deel verloren gegaan, zodat er veel van de ooit geboekstaafde geschiedenis van het huis is verdwenen. De Borggraaf is een bijzonder mooi gelegen edelmanshuis. Het is een genoegen dit landgoed te betreden, want gelukkig is de omgeving van de Borggraaf als natuurgebied opengesteld voor het publiek.

Heren van Lottum

Hoewel er al in de veertiende eeuw heren van Lottum voorkomen, is het niet duidelijk of er dan ook al een huis bestaat. Een adellijk geslacht van Lottum schijnt echter niet bestaan te hebben. De eerste meldingen over een huis, maar men sprak toen van een hof, dateren uit het begin van de zestiende eeuw. Een Zeger van Merwijck was omstreeks die tijd de eigenaar van de Borggraaf. Hij was getrouwd met Agnes van Broekhuizen, een dochter van een familie die verschillende bezittingen in deze streek heeft. Hun derde zoon erfde de Borggraaf in 1501, toen zijn moeder overleed.

Familie van Broekhuizen

Daarna kwam het huis weer in handen van de familie van Broekhuizen. In 1633 verkocht Geertruid Alexandrina van Broekhuizen de Borggraaf aan Hendrik van Aerdt en diens vrouw Johanna Elisabeth Vogels. Verscheidene generaties bleef het huis in handen van deze familie.

Carel van Quadt

In 1750 erfde Carel, vrijheer van Quadt, de heerlijke rechten van het dorp Lottum. Die heerlijke rechten werden ook De Baronie van Lottum genoemd. Al vrij vlot na deze verkrijging, in 1755, verkocht de weduwe van Carel deze rechten aan Arnoldus van Aerdt. Hierdoor zijn er voor het eerst heerlijke rechten aan de Borggraaf verbonden. Omdat dit echtpaar de trotse eigenaar van de Borggraaf was, tooide het zich vanaf dat moment ook met de titels baron en barones.

Regentenfamilie Van Lom

Omstreeks 1750 ging de Borggraaf door vererving over in handen van de regentenfamilie Van Lom; een eeuw later echter, wordt de Borggraaf al weer verkocht aan de familie Van Soest. Een erfdochter van deze familie trouwde met de boomkweker Herman van de Voordt, die afkomstig was uit de omgeving van Cuijk. Zijn familie woont nog steeds op het edelmanshuis de Borggraaf.

https://www.absolutefacts.nl/kastelen/data/borggraaflottum.htm

Kasteel Borggraaf

Een rijke historie
Kasteel Huys ter Horst heeft een rijke historie die teruggaat tot de 13e eeuw. Begonnen als (vlucht)burcht met donjon (woontoren) heeft het zich in de loop der tijd, ontwikkeld tot een volwassen H-vormig kasteel met voorburcht, Hof ter Binnen, tiendschuur en grachten rondom. Van militair bouwwerk, de burcht, heeft het gebouw zich later ontwikkeld tot een idyllisch woonkasteel voor de rijke adel. Wegens gebrek aan geld heeft de toenmalige eigenaar het kasteel in de eerste helft van de 19e eeuw als bouwmateriaal, steen voor steen verkocht. De ruïne die overbleef is na de Tweede Wereldoorlog in eigendom gekomen van de gemeente Horst aan de Maas. Eind 20e eeuw hebben vrijwilligers, verenigd in de Stichting Kas­teel Huys ter Horst, een aanvang gemaakt met de herbouw van delen van het kasteel conform historische schilderijen.

Alles wat we weten over Kasteel Huys ter Horst
In 1326 gaf graaf van Gelre gaf Huis ter Horst als onderpand aan Florken van der Horst. Het is de eerste officiële vermelding van Huys ter Horst. Was Van Gelre de stichter van het kasteel? We weten het niet…Mogelijk was het kasteel bedoeld als grafelijk steunpunt in het Land van Kessel, een gebied dat sinds 1279 bij Gelre hoorde.

Oorsprong van het Kasteel
De stichtingsdatum van het kasteel Ter Horst is – zoals van de meeste middeleeuwse kastelen – niet bekend. Opgravingen in de jaren 1969-1976 brachten aan het licht dat het oudste bouwwerk niet meer was dan een ommuurd binnenplein in de vorm van een vijfhoek.

Dit muurwerk heeft een dikte van een meter en dateert uit de tijd omstreeks 1300. Het binnenplein was aangehoogd met zand uit de gracht, die buiten de muur werd gegraven. Binnen de stenen omwalling stonden waarschijnlijk houten gebouwen. Spoedig is in het midden van de noordelijke buitenmuur een grote bakstenen toren gemetseld. In die toren werd een waterput aangelegd, zodat men steeds over vers water kon beschikken.

In de loop van de 14e eeuw verving men de houtbouw door stenen gebouwen die vooral tegen de zuid- en west muur werden opgetrokken. In de 15e eeuwse rekeningen worden verschillende vertrekken met name genoemd: de grote zaal, de logeerkamer van de hertog, de kapel, de keuken, de ‘dienstjofferen-kamer’ en de ‘Stock’: de gevangenis.

Hoofd- en voorburcht waren omgeven door een palissadewal en grachten die gevoed werden door de Molenbeek. De beek leverde tevens de energie voor de watermolen van het kasteel.
Ten westen van het kasteelcomplex lag de ‘Hof ter Binnen’ een boerderij die het eerst wordt vermeld in 1394 en die tot het midden van de 16e eeuw in leen werd gehouden door leden van de familie Van Broekhuizen. Deze hof was een afzonderlijk Gelders leen en had juridisch geen enkele band met het kasteel. Wel liep de toegangsweg tot de voorburcht over het terrein van de ‘Hof ter Binnen’ en de kasteelheer kon dus slechts over andermans erf zijn kasteel betreden. Pas in 1565 kwamen kasteel en ‘Hof ter Binnen’ in één hand.

De familie van Wittenhorst
Op 31 juli 1523 brak voor Horst een nieuwe periode aan, toen hertog Karel van Gelre de Kleefse edelman Johan van Wittenhorst tot ambtman benoemde. Op 2 september van hetzelfde jaar kreeg Johan de helft van huis en heerlijkheid Horst in leen. De andere helft van de heerlijkheid kocht Johan van Wittenhorst in 1532 van de erfgenamen van Dirk van der Horst. Op het einde van zijn leven wist hij ook nog de Hof ter Binnen in leen te krijgen. Daarmee was het hele complex van huis, heerlijkheid en Hof ter Binnen in één hand gekomen. Met recht kon Johan de Oude, zoals hij door het nageslacht werd genoemd, zich heer van Horst noemen. Zijn nakomelingen hebben het Horster kasteel als hun stamslot beschouwd.

In 1579 werd het kasteel ter Horst door rondtrekkende soldaten geplunderd en gedeeltelijk verwoest. Vooral de oostzijde, de zwakste kant van het gebouw, werd daarbij ernstig beschadigd. Bij de her bouw trok men daarom op de zuidoost hoek een sterk bastion op ter bescherming van de oostflank. De opgravingen (1969-1976) brachten op de binnenplaats van het kasteel restanten van twee broodovens aan het licht die daar waarschijnlijk zijn gebouwd omstreeks 1580, toen op het huis een garnizoen Spaanse soldaten gelegerd was.

De nieuwe heer van Horst moet in 1660 een kasteel hebben aangetroffen dat nog grotendeels een middeleeuws uiterlijk had. Het was ongerieflijk en verwaarloosd. De nieuwe eigenaren besloten het slot grondig te moderniseren en te vergroten. De landmeter / architect Christoffel Verhoff uit Breda ontwierp de plannen voor de verbouw. Begin 1660 werden via de Maas duizenden stenen per schip aangevoerd. Toen dit te kostbaar werd sloot de baron een overeenkomst met de steenbakker Nicolaas le Fébure, die op de Gunse hei te Swolgen een oven bouwde voor de levering van 200.000 stenen. De westgevel werd in Hollandse renaissancestijl opnieuw opgetrokken en men bouwde er twee vooruitspringende vleugels tegenaan, waar tussen een terras kwam te liggen. De gevangentoren op het noordoosten werd bijna geheel gerenoveerd.

In 1686 hertrouwde de weduwe Van Wittenhorst met markies Adriaan Arnold van Hoensbroek. Deze overleed reeds in 1694. Aan dit huwelijk hield Catharina Cecilia de titel ‘markiezin’ over. Er is een groot geschilderd portret van Catharina Cecilia op latere leeftijd bewaard gebleven. Haar houding en gelaatstrekken verraden een dominerende persoonlijkheid; het is een matrone waarmee men niet de kachel kan aanmaken. De omstandigheden waarin de jonge weduwe in 1694 kwam te verkeren, waren weinig benijdenswaardig. Met bekwame hand wist zij de vele moeilijkheden te boven te komen. Met de Horstenaren leefde de markiezin vaak in onmin. Voortdurend lag zij overhoop over de betaling van schatting, de benoeming van de schoolmeester, het onderhoud van de bruggen, enzovoort.

1738: Overlijden laatste lid familie van Wittenhorst
In 1715 deed Catharina Cecilia afstand van haar rechten op de heerlijkheid Horst ten behoeve van haar enige dochter Maria Adriana Alexandrina Theresia van Wittenhorst. Laatstgenoemde was in 1714 gehuwd met Antoon Ulrik graaf van Frezin d’Arberg. Zij leidde tot haar overlijden in 1738 een betrekkelijk teruggetrokken leven op het kasteel. Omdat zij kinderloos was, benoemde zij haar achternicht Maria Alexandrina von Fürstenberg tot haar erfgename.

Familie von Fürstenberg in Horst
Maria Alexandrina von Fürstenberg was inmiddels overleden. Haar broer en enige erfgenaam Clemens Lotharius von Fürstenberg liet het grootste deel van de inboedel van het huis (waaronder de schilderijen van Willem Vincent en veel zilveren voorwerpen) overbrengen naar het slot Herdringen in Westfalen, waar hij meestal resideerde. Ter Horst werd bewoond door een rentmeester.

Toen de Fransen in 1798 een einde maakten aan de heerlijke rechten, was aan zijn toch al tanende gezag alle basis ontvallen. Zijn echtgenote en enige dochter, Charlotte, ontvluchtten hem. Frans Clemens leefde teruggetrokken op het verwaarloosde kasteel. Toen het huis wegens bouwvalligheid niet meer bewoonbaar was, nam hij zijn intrek bij een van zijn pachters. Daar overleed hij in 1828.

Familie von Westerholt
De dochter van Frans Clemens, Charlotte von Fürstenberg, huwde met graaf Willem von Westerholt te Recklinghausen. Zij erfde het kasteel met bijbehorende hoeven, landerijen en bossen. Het totaal onderkomen slot werd voor afbraak verkocht. Van de bijgebouwen bleef alleen de tiendschuur uit 1744 en de Hof ter Binnen gespaard.
De Hof ter Binnen is in 1920 als gevolg van blikseminslag afgebrand. Als restant van de Hof ter Binnen is de hardstenen omlijsting van de toegangspoort bewaard gebleven.

De laatste jaren is het uiterlijk van de ruïne en zijn naaste omgeving sterk verandert. De rijksweg A-73 loopt over een hoge dijk op enkele tientallen meters van de ruïne. Door de zandwinning ten behoeve van deze weg ontstond een grote waterplas die gebruikt wordt als openluchtbad en visvijver. Vanwege de nieuwe weg moest een stuk van de oprijlaan worden opgeofferd en is het restant toegangspoort van de Hof ter Binnen verplaatst. Nabij de ruïne en in de Kasteelse bossen werden sportvelden aangelegd. De Tiendschuur is gerestaureerd en verbouwd tot restaurant ‘Graaf ter Horst.’


https://www.kasteelhuysterhorst.nl/

Kasteel van Horst te Horst 

Kasteel Hillenraad, gelegen aan de zuidkant van Swalmen in de gemeente Roermond (Limburg), is een vierkante waterburcht, oorspronkelijk uit de 14e eeuw. Het kasteel ligt te midden van een landgoed nabij het dorp Boukoul. Het bestaat uit een omgracht hoofdgebouw met vier hoektorens, een voorburcht, enkele bijgebouwen en een kasteelpark. Kasteel Hillenraad is een beschermd rijksmonument sinds 1970. Het gehele complex bestaat uit een twintigtal afzonderlijke inschrijvingen in het rijksmonumentenregister, waaronder het hoofdgebouw, de bijgebouwen en een aantal elementen in het park. Het kasteel is niet voor publiek toegankelijk.

Geschiedenis

Enkele hoofdlijnen
Van ca. 1270 tot 1695 was Swalmen een afzonderlijke heerlijkheid binnen het hertogdom Gelre.
Het kasteel wordt voor het eerst genoemd op 28 juni 1380, in een verklaring waarbij twee mannen beloofden dat zij Didderic van Oest schadeloos zouden houden wegens een schuld. Mochten zij zich niet aan hun belofte houden, dan zouden ze vrijwillig op diens huis Hellenrade in zogenaamde leisting (een soort borgtocht) gaan.
In de 15e eeuw bestond Hillenraad alleen maar uit het middelste gedeelte.
In 1572 had Willem van Oranje zijn hoofdkwartier op Hillenraad van waaruit hij de belegering van Roermond leidde. Arnold Schenck van Nijdeggen was toen kasteelheer.
De heerlijkheid Swalmen wordt in 1695 verenigd met de heerlijkheid Asselt en tot een markgraafschap verheven.
In de 17e en 18e eeuw is het kasteel uitgebreid en zijn de vier hoektorens aangebouwd.
De huidige bewoner is T. de Guerre, kleinzoon van graaf Herman Jozef Wolff Metternich.
Oorsprong van het Huis te Swalmen
In 1339 werd ridder Seger van Swalmen, zoon van wijlen Willem van Broeckhuysen, door graaf Dirk van Loon, heer van Heinsberg en Blankenberg, beleend met enkele landerijen in Swalmen. Vader Willem had al eerder zes bunder aan de graaf in onderpand gegeven in ruil voor een lening en ditmaal had zoon Seger nogmaals acht bunder verpand, gelegen in Hoppenrade. Van een kasteel is in deze akte nog geen sprake. Toch is deze akte belangrijk voor de vroegste geschiedenis van het kasteel, omdat Hoppenrade later samen met het kasteel één leengoed zal vormen.

Hoppenrade is tegenwoordig een stuk land dat grenst aan het huidige kasteel. Omdat het kasteel in de voorgaande akte nog niet wordt genoemd, is het waarschijnlijk dat het slot na 1339 werd gebouwd en dat de familie Van Swalmen nog op het huis Rathem woonde, later ook wel Oudborg of Naborch genoemd.

De familie Van Oest

In 1380 wordt het huis Hellenrade voor het eerst genoemd in een akte. Het kasteel was toen eigendom van Didderic van Oest (uit het geslacht Van Oys, afkomstig van kasteel Oost in Oost-Maarland). Dirk van Oest en zijn vrouw Felicitas van Uppey (bij Luik) werden in 1381 door aankoop van Robijn van Swalmen tevens eigenaar van diverse andere goederen te Swalmen, waaronder het 'huys' (de Naborch) en een watermolen. Dirks moeder was waarschijnlijk een zus van Robijn van Swalmen. Dirk was in 1379 al getuige bij een vonnis inzake de schatplichtigheid van Swalmen en Asselt. Verkoper Robijn, kanunnik van de Sint-Servaas in Maastricht, had deze goederen geërfd van zijn broer Werner van Swalmen.
In 1382 sloot Dirk van Oest een verdrag met de stad Keulen, die verwikkeld was in een strijd tegen de aartsbisschop aldaar. Dirk beloofde o.a. dat hij zijn kasteel, dat hij in leen hield van de hertog van Gelre, beschikbaar zou stellen als de stad daarom vroeg. Al een half jaar later verzoenden stad en aartsbisschop zich, zodat Dirk zijn burcht nooit daadwerkelijk open hoefde te stellen.

De familie Schenck van Nydeggen

Door het huwelijk van Isabella van Oest met Arnold Schenck van Nydeggen kwam Hillenraad in 1486, enkele generaties later, in handen van een ander geslacht.

Hillenraad zal er in de 14e eeuw heel anders hebben uitgezien. Vermoedelijk was het weinig meer dan een groot rechthoekig huis, met op een van de hoeken een ronde toren. Deze toren wordt nog genoemd in een akte uit 1607. De toren zal hebben gelegen op de zuidhoek van de oorspronkelijke rechthoekige burcht, waar de muren het minst dik zijn. Muurankers met het jaartal 1648 geven aan dat de voorhof van Hillenraad op het eind van de Tachtigjarige Oorlog veranderingen onderging, mogelijk ook pas werd gebouwd. Deze verbouwing zal hebben plaatsgevonden in opdracht van Dirk Schenck van Nijdeggen en zijn vrouw Maria d'Oyenbrugge van Duras.

Na het overlijden van Dirk Schenck werd Hillenraad eigendom van zoon Christoffel Schenck van Nydeggen. Deze kocht in 1655 de rechtspraak in Swalmen en Asselt terug van de hertog van Gelre, een recht dat de heren van Swalmen in 1314 waren kwijtgeraakt. Met deze aankoop steeg de familie Schenck, tevens eigenaren van de heerlijkheden Swalmen en Asselt, sterk in aanzien. Door het overlijden van een metselaar weten we dat Hillenraad in 1665 werd verbouwd. Mogelijk moest op dat moment de toren plaats maken voor de nieuwe feestzaal. In 1668 was de toren in ieder geval verdwenen.

Het markgrafelijk geslacht Van Hoensbroeck

In 1703 werd de achtjarige Christoffel Arnold Adriaan Schenck van Nijdeggen al spelend met een geladen geweer dodelijk gewond. Zijn vader, Arnold Schenck, vermaakte daarop al zijn bezittingen aan zijn vrouw Maria Catharina markgravin van Hoensbroeck. Zo vererfde Hillenraad uiteindelijk in 1736 op een neef. Deze neef Willem Adriaan van Hoensbroeck werd reeds in 1733 beleend met Hillenraad. In 1738 droeg hij Hillenraad over aan zijn zoon Frans Arnold van Hoensbroeck die in 1720 getrouwd was met Anna Catharina Sophia van Schönborn. Zij baarde hem 25 kinderen, van wie vermoedelijk enkele levenloos. Het alliantiewapen boven de ingang van de oranjerie in de grote kasteeltuin herinnert aan dit echtpaar. De familie Van Hoensbroeck zou enkele generaties eigenaar blijven van het kasteel. Onder hun zoon Lotharius Frans van Hoensbroeck werd Hillenraad opnieuw verbouwd: in 1766 overleed een dakdekker na een val van het dak. Onder de Roermondse bisschop Filips Damiaan Lodewijk van Hoensbroeck was kasteel Hillenraad in het vierde kwart van de 18e eeuw een centrum van muziekleven in het Maasland.

De grafelijke familie Wolff-Metternich

De laatste Van Hoensbroeck op kasteel Hillenraad was Franz Eugen von und zu Hoensbroech. Zijn huwelijk met Hermengilde gravin Wolff Metternich bleef kinderloos en in 1909 droegen Franz Eugen en zijn vrouw het kasteel met toebehoren over aan hun neef Herman Jozef Wolff-Metternich en zijn vrouw Von Schall Riaucour. Zij lieten het kasteel tussen 1909 en 1922 restaureren, waarbij vooral de bijgebouwen ingrijpend veranderden. In 1925 organiseerde de ANWB een uitstapje naar Swalmen en kasteel Hillenraad, waar het gezelschap werd ontvangen door de graaf en gravin Wolff Metternich.

In november 1918 kwam het kasteel korte tijd in het wereldnieuws, toen de Duitse kroonprins Wilhelm er met zijn militair gevolg was geïnterneerd. De kroonprins was enkele dagen na zijn vader Wilhelm II de grens van het neutrale Nederland overgestoken en was volgens de regels van de Haagse Conventie voor neutrale landen direct geïnterneerd. Na korte tijd werd hij overgebracht naar het eiland Wieringen.

Tuinen, landgoed

De tuin- en parkaanleg van de historische buitenplaats Hillenraad telt een vijftiental van rijkswege beschermde onderdelen, waaronder een tweetal bruggen, een stuw, enkele muren met tuinornamenten, balustrades, een tuinhek, twee banken, tuinvazen, sokkels en beelden. Behalve de deels formeel aangelegde tuin, omvat het landgoed een sterrenbos en enkele lanen.

