Het domein Waalborre ligt aan de zuidrand van de dorpskern van Asse en kan model staan voor tal van buitenplaatsen die rond de Eerste Wereldoorlog werden aangelegd, meestal in voorstedelijk gebied of, zoals hier, aan de rand van een grote dorpsagglomeratie. Nieuwe tuinstijlen zoals de 'nouveau jardin pittoresque', de Belgische variant van de 'Arts & Crafts garden', komen in dit kader tot ontwikkeling.

In 1912 bouwde Karel Alexander de Vis op een 4,5 hectare groot terrein in het Waelborreveld, volgens het kadaster Waerborreveld, een grote "cottage", meer bepaald een villa met kasteelallures, omgeven door een "lusthof"; de constructie werd ingetekend op het kadaster in 1913. Het domein kreeg trouwens alle componenten van een traditionele buitenplaats uit het begin van de twintigste eeuw aan de rand van een verstedelijkte dorpskern. Aan de oostelijke rand van het domein werden de dienstgebouwen opgetrokken: een portiersloge, kadastraal geregistreerd in 1912, en een hovenierswoning met garages, ingetekend op het kadaster in 1913; de moestuin werd aangelegd in de noordelijke hoek, waar tegen de tuinmuur ook een aantal serres werden gebouwd; de boomgaard, in de kadastrale legger aangeduid als lusttuin, besloeg 85 are en lag ten westen van de moestuin. De toegang lag in de as van de Bergestraat naast de portierswoning.

Na lange onderhandelingen droeg de familie de Vis in 1966 haar eigendom van 60 hectare, bestaande uit het kasteel en een wandelpark over aan de gemeente met de bedoeling in deze omgeving een groot sportcentrum op te richten, terwijl de hoveniers- en portierswoning zouden ingericht worden voor de jeugddienst. Na de aankoop van het domein door de gemeente verdween het nutsgedeelte in de noordelijke hoek aangezien de noordelijke grens ongeveer dertig meter verschoven werd voor de aanleg van de Parklaan; de boomgaard werd na 1970 verkaveld voor woningbouw.

Op 8 december 2000 werd het domein beschermd als 'dorpsgezicht' en de merkwaardigste bomen als 'monument'. De meetcijfers in de hiernavolgende bespreking dateren van 7 november 1999, tenzij anders aangegeven; de besproken bomen worden gesitueerd op bijgevoegde kadasterkaart.


https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/76717

Kasteel Waalborre

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

Domein rond een L-vormig waterkasteel, gebouwd als 'huis van plaisantie' rond 1600 bij een watermolen met een historisch tuinperceel van 2 hectare. Het kasteel met koetshuis werd herbouwd rond 1750 en renaissancistisch gerestaureerd in 1928-1932 onder leiding van architect Paul Saintenoy. Toen werd ook de tuin historiserend heraangelegd overeenkomstig een 18de-eeuwse figuratieve kaart; monumentale onderaardse kelder met graatgewelf uit 1836 in het sterrenbos. De huidige molen dateert uit de 19de eeuw.

Historiek

Het kasteel werd reeds vermeld in de 15de eeuw en de watermolen wordt sinds de 15de eeuw vermeld als eigendom van de heren van Capelle. Het kasteel kende verschillende eigenaars en werd in de jaren 1580 verwoest tijdens de godsdienstoorlogen. In 1587 werd het goed verkocht aan Lodewijk Verreycke, diplomaat en eerste secretaris van Filips II. Hij liet de verwoeste watermolen waarschijnlijk herstellen in 1588. Verreycke liet ook het kasteel herbouwen rond 1596 en 1606, af te leiden uit de ankers op de westelijke vleugel.

In 1695 werd het kasteel verwoest en geplunderd door de troepen van Lodewijk XIV. Het goed blijft in handen van de familie Verreycke tot 1754. In de jaren 1750 werd het kasteel verbouwd, waarschijnlijk al door de nieuwe eigenaar, Joseph-Adrien Anne, die het kasteel in 1754 aankocht (tot 1858). De gebouwen werden aangepast aan de smaak van de tijd en de kruiskozijnen werden toen vervangen door de huidige hoge muuropeningen. Eveneens werden de dienstvleugels ten noorden afgebroken zodat het huidige L-vormige grondplan ontstond, die voorkomt vanaf de Ferrariskaart (circa 1771-1775). In 1794 werd het kasteel nogmaals geplunderd.

De huidige configuratie van het kasteel kwam al voor op het primitief kadaster (circa 1823). Nadien werden er geen wijzigingen meer geregistreerd aan het grondplan. De watermolen komt eveneens in zijn huidige configuratie al voor op het primitief kadaster.

Vanaf de 19de eeuw werd het kasteel door erfenis eigendom van de families Villers-Masbourg (1824), Huysman d’Honssem, de Nieulant, ’T Serclaes de Norderwyck en ten slotte in 1910 van de Ghellinck-Vaernewyck. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het kasteel een onderkomen voor vluchtelingen uit West-Vlaanderen en leed het schade door de ontploffing van een zeppelin op het vliegveld van Zellik. Een eerste voorstel tot bescherming van het kasteel kwam er al in 1928 op initiatief van de "Touring-Club de Belgique". In het verslag van briefwisselend lid, J.-B. Siebenale, van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, wordt verwezen naar de vervallen toestand van het kasteel ten gevolge van de oorlog. Marc de Ghellinck, de toenmalige eigenaar, wou het kasteel voorzien van modern comfort en startte met de restauratie van het kasteel in samenspraak met architect Paul Saintenoy (1862-1952). De restauratie vond plaats tussen 1928 en 1933. Men wou het kasteel herstellen in Vlaamserenaissance-stijl en herinrichten. Architect Leo van Bever was verantwoordelijk voor de buitenrestauratie, Paul Saintenoy voor de binnenrestauratie. De witte pleisterlaag uit de 18de of 19de eeuw werd van de gevels verwijderd, zodat de gebouwen terug hun bak- en zandstenen uitzicht kregen. In het interieur werd onder andere de hoofdtrap in empirestijl vervangen door een trap waarvoor 17de-eeuwse balustrades werden gebruikt en een aantal schouwen werden terug blootgelegd. Verder veranderde er ook een aantal ruimtes van functie en werden er kleinere kamers tot een grote eetzaal omgevormd. In de donjon werd de bepleistering van de ontvangstzaal op de gelijkvloerse verdieping met gewelf verwijderd zodat de natuursteen opnieuw bloot kwam te liggen. Het huidige uitzicht van het kasteel is nog steeds het resultaat van deze restauraties. Hierna gebeurden er geen grote aanpassingen meer aan het kasteel en het bijhorende domein.

Op 1 mei 1944 stortte er een Amerikaanse bommenwerper neer op het domein ten oosten van het kasteel, de resten hiervan werden in 2001 opgegraven door de Belgian Aviation History Association (BAHA). Over het domein Nieuwermolen en zijn kasteel is over het algemeen weinig bekend, een grondig onderzoek zou hier op zijn plaats zijn.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/39061

Kasteel Nieuwermolen

Het kasteel combineerde een "maison de plaisance" met een landbouwfunctie. Het oorspronkelijke, rudimentaire aanlegpatroon bleef grotendeels bewaard, maar het gros van de beplantingen dateert van na de Eerste Wereldoorlog. Het domein is gelegen ten noordwesten van de dorpskern van Sint-Ulriks-Kapelle en ten zuiden van de autosnelweg E40, en heeft twee toegangsdreven van op de Lumbeekstraat die elkaar kruisen voor de toegang tot het kasteel.

Het kasteel

Historiek

Op de Ferrariskaart (circa 1770-1778) is reeds een omwalde site met gebouwen zichtbaar op deze locatie. Deze site stond nog niet weergegeven op een kaart van circa 1734 van Sint-Ulriks-Kapelle in het kaartenboek van de abdij van Groot-Bijgaarden. Bij de bouw van het nieuwe kasteel in 1773 bleef de oude omgrachting behouden met waarschijnlijk enkele wijzigingen: de oostelijke en de zuidelijke grachtarm werden rechtgetrokken ten opzichte van de Farrariskaart. Van de oorspronkelijke bebouwing op de site bleef niets bewaard in tegenstelling tot wat Verbesselt beweert, namelijk dat de twee hoektorens op de zijvleugels een overblijfsel zijn van een ouder kasteel op deze site. De naam van het nieuwe kasteel zou volgens Verbesselt afkomstig kunnen zijn van het kasteel van Kapelle (Walleweg nummers 3 en 5), gelegen ten oosten van het dorpscentrum, dat oorspronkelijk een motte was.

Architect Laurent-Benoît Dewez die in 1773 het kasteel bouwde was hofarchitect onder landvoogd Karel van Lotharingen (1741-1780) van 1767 tot 1780 en vertegenwoordigde de classicistische bouwstijl in de Oostenrijkse Nederlanden. Tot zijn belangrijkste realisaties hoorden onder andere het kasteel van Seneffe in Henegouwen (circa jaren 1760) en het tuchthuis in Vilvoorde (circa 1770). Zijn grafsteen bevindt zich in de kerk van Groot-Bijgaarden. Hij bouwde het kasteel voor zijn schoonmoeder, Petronella Servaes, de weduwe van Pierre-Jozef Mertens (zie ingemetste steen in de westgevel van het hoofdgebouw "Me Posuit/ P. Servaes Vid/ P.J. Mertens/ 1773"). In een artikel in het tijdschrift "Nos Châteaux historiques" (1934) wordt verkeerdelijk beweerd dat Dewez het kasteel voor zichzelf bouwde.

Het kasteel werd kort na de bouw in, 1822 of 1823, verkocht aan Philippe-Joseph-Antoine de Coullemont de Waterleet. Zijn grafsteen staat aan de binnenzijde van het plein tegen de afsluitingsmuur. Na zijn dood kwam het kasteel in handen van zijn erfgenamen en wisselde gedurende de 19de eeuw en begin 20ste eeuw verschillende malen van eigenaar.

Pas eind 19de eeuw werd het park uitgebreid en kon de toegangsdreef die van noord naar zuid loopt doorgetrokken worden tot aan de straat, weliswaar met een gebogen tracé. De samenvoeging van deze gronden werd op het kadaster geregistreerd in 1895. Het park kreeg eind 19de - begin 20ste eeuw ook een wat meer "landschappelijk" uitzicht, onder andere door het aanplanten van enkele bomen op het kasteeleiland. Toch bleven de laat-18de-eeuwse patronen bewaard.

Tussen de twee Wereldoorlogen was het kasteel eigendom van de familie Crützen de Velden. Deze eigenaar bezat het domein van 1930 tot 1941 (zie gedenksteen uit 1931 aan de binnenzijde van de tuinmuur – rechts naast de toegang). In 1941 werd het aangekocht door graaf François-Amedée Visart de Bocarmé (1898-1944). In 1952 wordt een eerste wijziging aan het kasteel geregistreerd op het kadaster, namelijk de nieuwe keuken die gebouwd werd tussen de hoofdvleugel en de oostelijke zijvleugel. In het park werd ten zuidoosten van het kasteel in het verlengde van een toegangsdreef in 1966 een schuur geregistreerd. Het goed bleef in handen van de erfgenamen van Visart de Bocarmé, tot de gemeente het kasteel met omringend park aankocht op 29 juni 1981. In 1994 startte de restauratie die opgedeeld werd in drie fases en recent afgerond werd. De restauratie bracht het exterieur van het kasteel terug in zijn oorspronkelijke toestand en in het interieur werd het gebouw aangepast aan zijn nieuwe functie als cultuurcentrum. In de hoek tussen het hoofdgebouw en de oostelijke vleugel werd een vroegere keuken afgebroken en vervangen door een nieuw zaaltje, in de westelijke hoek werd ook een nieuwe ruimte opgetrokken, beide van één bouwlaag.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/39060

Kasteel La Motte te Sint-Ulriks-Kapelle

Cruykenbourg en néerlandais Kruikenburg (aussi Cruyckenbourgh ou Cruykenburg) était une seigneurie puis un comté du Brabant. Cette seigneurie se composait de la municipalité actuelle de Ternat, avec les hameaux de Wambeek et Lombeek-Sainte-Catherine. Maintenant cela  désigne le château siège de la seigneurie, à Ternat  à l'ouest de Bruxelles, dans la province du Brabant Flamand.

Le nom Cruykenbourg vient des cruches, kruiken en néerlandais, Cruyken en ancien néerlandais, qui se trouvaient sur les différentes tours du château. Ces cruches avaient été sculptées dans la pierre brute. Sur le dessus se trouvait une girouette. Il y a quelques années, le château a été équipé d'une nouvelle cruche. Sur le dessus de la tour d'entrée est là comme référence aux vieilles cruches, une cruches dorées servant de girouette.

Le château a, comme beaucoup d'autres châteaux médiévaux, une forme de "U". Celui-ci est formé par trois ailes autour d'une cour. Sur les coins se trouvent des tours cylindrique. Seule la tour d'entrée est carré.

Histoire
Au début du xiie siècle, les seigneurs de Wezemael essayérent, que ce soit ou non au nom du duc de Louvain, de saisir des forêts et des terrains de Wambeek. Au détriment de l'abbaye de Nivelles, ils ont construit leur tour de guet dans le nord de Wambeek, à savoir à Ternat, qui était à l'époque un hameau de Wambeek. Près de la frontière du comté de Flandre ce renforcement avait une importance stratégique pour le duché de Brabant. Le château a été, selon certaines sources, entouré de petites fortifications  à Steenvoorde et Lombeek-Sainte-Catherine.

Au xive siècle, Cruykenbourg a été  habité par chevalier et échevins de la ville de Bruxelles Éverard t'Serclaes (1320-1388). Il a réussi en 1356 à expluser la garnison flamande du comte Louis de Mâle de Bruxelles. Selon certains historiens, ce qui fait que le duché de Brabant est resté indépendant, et que l'annexion à la Flandre a pu être évitée. Éverard t'Serclaes acheté la seigneurie de Cruykenbourg et converti celui-ci en un chateau d'habitation.

Avec ces travaux, il a également construit  une glacière sur le site à la jonction entre le Sterrelaan et le Statiestraat. Le sous-sol a aujourd'hui été supprimée. C'était probablement Éverard t'Serclaes aussi le commanditaire du passage entre le château et l'église Sainte-Gertrude.  Celui-ci est maintenant fermé et sert de cave à vin.

Des années plus tard,  t'Serclaes est entré en conflit avec un protégé de la duchesse Jeanne de Brabant, le seigneur de Gaesbeek: Sweder d'Abcoude. À la grande colère des Bruxellois, il va faire tué t'Serclaes. Selon Jan van Boendale, t'Serclaes a été enterré dans l'église face au château.

Du xvie au xixe siècle, c’est la famille  de Fourneau qui vivait à Cruykenbourg. Ils ont transformé le  château et pour arriver à ce qu'il est actuellement au xviiie siècle, et ainsi terminer la conversion à château d'habitation. Sur les traces de ses anciens renforts, on peut cependant encore clairement voir à côté de la porte d'entrée  les crochets de l'ancien pont-levis. En 1662 sous la famille de Fourneau, Cruykenbourg  a été élevé au rang de comté. Les Français ont supprimé le comté de Cruykenbourg, mais le château lui n'a pas été détruit.

Dans le début du xxe siècle, le château a été habité par la famille de Lichtervelde. Actuellement, il est la propriété des Frères des Écoles Chrétiennes, qui y ont établi une partie de l'école primaire de 'De Brug'. Cruykenbourg est un monument protégé. Le parc autour du château est aujourd'hui propriété de la commune de Ternat et, par conséquent, librement accessible au public.

Lien avec Ternat
Les couleurs de la commune de Ternat avant la fusion étaient le blanc et rouge. C'est une référence au blason du comte de t'Serclaes qui consistait en de Gueules un lion d'argent. Lors de la fusion des communes de Ternat, Lombeek-Sainte-Catherine, et Wambeek, en 1976, l'ancien entité du comté de Cruykenbourg ou de la paroisse de Wambeek a été ramené à la vie mais sous le nom de Ternat. Le blason de la commune  de Ternat issu de la fusion est le blason de la famille de Fourneau aux pieds de la Sait patronne de la commune : Sainte-Gertrude. Le seigneur de Cruykenbourg était, après tout, en principe, un vassal de l'abbesse de Nivelles, qui, à son tour était sous la tutelle des ducs de Brabant.

Kasteel Kruikenburg

Groot-Bijgaarden Castle is a 12th-century castle in Groot-Bijgaarden in the municipality of Dilbeek, Flemish Brabant, Belgium. The castle was built for Almaric Bigard, the first lord of Bigard. Groot-Bijgaarden Castle is situated at an elevation of 47 meters.

Architecture

Construction began in the early 12th century.

The castle is surrounded by a wide moat spanned by a bridge with five arches, leading to the drawbridge. The central part of the gatehouse dates from the 14th century.

A four-storey tower (the "dungeon", built 1347), 30 metres high, is by the side of the gatehouse.

The castle is in the Flemish Renaissance style, with red brick and a slate roof.

In 1902, the castle was very dilapidated and Raymond Pelgrims Bigard began renovations that lasted 30 years.

Parks and gardens

Garden architect Louis Fuchs created the 14-hectare park alongside the castle at the start of the 20th century. The park is open in spring every year since 2003 for an international flower exhibition with tulips from the Netherlands.

Groot-Bijgaarden Castle


Wemmel Castle is a former aristocratic estate in the centre of Wemmel in the Belgian province of Flemish Brabant. It was formerly the property of the noble house of Taye.

History

The castle was originally built as a fortification. In 1649 Philip-Albert Taye, 1st Marquess of Wemmel had his property redesigned in Baroque style. Inside he decorated the rooms with his heraldic crest. In the 17th and 18th centuries it was the main residence of the Marquess of Wemmel until Marie Josepha Taye, 6th Marquess of Assche and 3rd Marquess of Wemmel, married Jean-Antoine van der Noot. In 1838 the castle was sold to the mayor, Willem-Bernard Count of Limburg-Stirum. The house of Limburg-Stirum gave the estate to the local community.

Today

Today the estate is still the property of the municipality of Wemmel, and functions as town hall. The park is open to the public.

Wemmel Castle

The de Viron Castle is a castle in Dilbeek, which houses the offices of the local authority.

History

It was built in 1863 by the Jean-Pierre Cluysenaar, commissioned by the de Viron family, which settled in Dilbeek in 1775. The Tudor-style castle was built on the ruins of a 14th-century fortification which was destroyed in 1862. One of the medieval towers, the Sint-Alenatoren, can still be seen in the park surrounding the current building. It is named after Saint Alena, who lived in Dilbeek.

On his visit to this fort, Charles V was reportedly served rabbit instead of his favourite hare, which resulted in the nickname konijnenfretters (rabbit eaters) for the inhabitants of Dilbeek.

It became the town house of Dilbeek in 1923, and was protected as a monument in 1990.

Architectury

The castle counts 12 towers, 52 rooms, 365 windows and 7 staircases. This refers to the Julian Calendar which has 12 months, 52 weeks, 365 days and 7 days in a week. The castle lies in a parc, with several other buildings of interest : a farm, an ice cellar and a stagecoach building.

De Viron Castle

Le château de Rivieren, un fleuron dans l'histoire de cette commune de Ganshoren (au nord-ouest de Bruxelles Capitale. Le château de Rivieren est situé au cœur d'un domaine entouré d'un étang (vestige des douves médiévales), dans un parc de 10 ha, le parc Albert Ier.

Origines

Il est mentionné sur une carte des environs de Bruxelles datant de 1665, mais son histoire commence déjà au xiiie siècle, puisqu'il tient son nom des Seigneurs de Rivieren d'Aerschot. Son allure actuelle lui sera donnée grâce à François II de Kinschot, comte de Jette-Saint-Pierre et conseiller des finances des Archiducs Albert et Isabelle, qui lui confère un statut de véritable lieu de plaisance.

Le château présente des caractéristiques architecturales des plus intéressantes. La fortification d'origine ne nous a laissée qu'une tour carrée, intégralement faite de pierres. Au fil du temps, différentes parties s'y sont ajoutées, constituées de briques et séparées par des bandeaux et chaînages de pierre, tandis que les superbes douves et le pont levis disparaissent à jamais.

La notoriété et le dynamisme de ses propriétaires successifs permettront au domaine d'être érigé en baronnie dès 1638, avant de devenir comté en 1659.

C'est ensuite Gérard-François de Villegas, petit-fils de François II de Kinschot, qui hérite de l'ensemble. Plus tard, dans le courant du xviiie siècle, le château sera laissé à l'abandon jusqu'à ressembler à une ruine. Différents travaux de rénovation seront entrepris par le comte Ulric, descendant des Villegas et héritier du domaine.

De nos jours

Après avoir été anéanti par de terribles incendies, le château connait une nouvelle phase de rénovations au début du xxe siècle. En 1973 décède la veuve d'Albert de Villegas et en 1977, les fils de la dernière châtelaine vendent le bien à une société suisse, qui restaure à grands frais le château et ses dépendances, avant de les exploiter comme lieux d'événements et de séminaires.

Le château et le parc sont classés depuis 1983, comme seul et unique vestige d'origine médiévale et de style féodal dans la région de Bruxelles-Capitale.

Enfin, depuis 1998, le château de Rivieren n'a plus ouvert ses portes au grand public. Il est toujours en parfait état, il a pu traverser les siècles et échapper de justesse à la folie urbanistique bruxelloise des années 1950-1960.

Rivieren Castle (Ganshoren)


Eén van de grootste grondbezitters in Moorsel was de abdij van Affligem. Op één van de abdijdomeinen liet Karel Van Croy, kardinaal-abt van Affligem, en later bisschop van Doornik, een waterkasteel bouwen.

Het kasteel van Moorsel, een groot vierzijdig waterslot, geflankeerd door vier hoektorens met talrijke schietgaten, werd in de zestiende eeuw opgetrokken in renaissancestijl.

In 1564 kwam het in handen van de graven van Hoorne, en in 1636 verkocht aan Don Cayro en tot baronie verheven. In die periode werd het kasteel grondig gerestaureerd doch de algemene indeling bleef behouden. In 1678 ging het eigendom naar de Alvelda die het in 1702 verkocht aan de Coxie welke er kunstwerken in aanbracht en grote herstellingen liet uitvoeren, die het huidige uitzicht bepaalden. Eind 18de eeuw kwam het in handen van de familie Van der Meer en later van de familie Van der Noot. Via familiebanden met de familie Van der Noot werd het kasteel geschonken aan de heer en mevrouw De Meulenaire-Dessin, die het een paar jaar bewoonden en dan verkochten aan de huidige eigenaar, Willy Michiels. Het kasteel werd door de huidige eigenaar vakkundig gerestaureerd en zo van teloorgang gered.

Baksteenbouw op een hoge zandstenen sokkel; aangebrachte versieringen van zandsteen. Zadeldaken met scherpe dakhelling (leien). De bouwlagen worden afgelijnd door zandstenen cordons op kwartronde kraagstenen. Enkele vensters met zeer gesloten aspect, oorspronkelijk schietgaten, in het souterrain; duidelijke sporen in noord- en oostvleugels en noordwestelijke toren. De vensters van deze bouwlaag werden in de tweede helft van de 17de eeuw vergroot met uitspringende bossage-omlijstingen en versieringen (piramide met bol) onder medaillons met portretbeelden van de vroegere bewoners, naar Italianiserend patroon van midden 16de eeuw. Bel-etagevensters vergroot in de loop van de 18de eeuw: steekboogvormig met bepleisterde omlijstingen.

Westvleugel heropgebouwd in 1908: bakstenen brug op rondbogen, met vastgemaakte ophaalbrug. Centrale ingangstoren van twee bouwlagen bekroond door hardstenen voluten en geflankeerd door twee ronde torentjes met schietgaten. Gedateerde gevelsteen 1526 in top; wapenschilden van de Coxie, De la Tour, Sint-Quentin de Meer en Van der Noot, Ball. Steekboogpoort in geblokte rechthoekige omlijsting. Hoektorens van drie bouwlagen en respectievelijk één en twee traveeën, bekroond door hardstenen voluten; rechthoekig zandstenen kozijn en oculus in top; bewaarde zandstenen kozijnen op tweede en derde bouwlaag van de noordwestelijke toren; latere steekboogvensters in bepleisterde omlijstingen (derde kwart van de 18de eeuw) ten zuidoosten en ten zuidwesten. Sierlijke erker ten noordwesten tegen de noordvleugel. Glas-in-loodramen gescheiden door twee slanke pilasters. Vleugelgebouwen van twee bouwlagen. Westelijke zijvleugels van respectievelijk vijf en vier traveeën ten noorden en ten zuiden van inrijpoort, onder afgesnuite zadeldaken. Twee symmetrische dakkapellen met voluten van hardsteen. Beluikt op de bel-etage. Noord- en zuidvleugels van acht traveeën, met respectievelijk vier en drie eenvoudige dakkapelletjes; twee rechthoekige vensters in omlijstingen van zandsteen ten noorden.

Oostvleugel van tien traveeën. Binnenplaats voorheen omringd door open galerijen, dichtgemetseld in het eerste kwart van de 18de eeuw; gelijktijdig werd een poort en trap naar de kamers toe ondergebracht in de zuidwestelijke vleugel. Westelijke ingangstoren met gevelsteen, gedateerd 1908, in top, twee wapenschilden in tweede bouwlaag. Rechthoekige bovenvensters in hardstenen omlijstingen en oculus in top. Steekboogpoort in geblokte omlijsting. Noordvleugel met centraal puntgeveltje met hardstenen voluten en dubbele steektrap met sierlijke gesmeed ijzeren balustrade. Getoogde vleugeldeur in een geblokte rechthoekige omlijsting van hardsteen. Voorts rechthoekige benedenvensters in geblokte omlijstingen (met piramide en bol) van hardsteen. Steekboogvormige bovenvensters alsook de deuren in zuidvleugel, in geblokte omlijstingen.



https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/480

https://www.burchten-kastelen.be/provincies/oost%20vlaanderen/026%20Kasteel%20van%20Moorsel/Kasteel%20van%20Moorsel.html

Waterkasteel van Moorsel

Bouchout Castle (Dutch: Kasteel van Bouchout) is a castle in the Flemish town of Meise, Belgium. In the 12th century, this territory of the young Duchy of Brabant was strategically positioned between the County of Flanders and the Berthout family, lords of Grimbergen. Most likely, the first fortification was built by Wouter van Craaynem at the end of the Grimbergen Wars (1150–1170). Bouchout Castle is situated at an altitude of 32 meters.

At about 1300, the Donjon tower of Bouchout Castle was erected by Daniel van Bouchout, a knight who fought gloriously at the Battle of Worringen. In the 15th and 16th century, Bouchout Castle was owned by the Van der Marck and van Sevenbergen sayd Transylvanus families. The castle fell into disrepair due to lack of maintenance, while the Spanish dominance and the iconoclastic fury further worsened its condition.

The first major renovation was performed by Christoffel d'Assonville at about 1600. The rectangular medieval Bouchout Castle was surrounded by a large pond and could only be reached by a long drawbridge. At the end of the 17th century, Peter-Ferdinand Roose transformed the castle into a Renaissance "Chateau de Bouchout", surrounded with French ornamental gardens. Unfortunately, the castle was partly destroyed during the French Revolution period (1800–1830). Again, the castle was restored in 1832 by count Amadeus de Beauffort, who gave Bouchout Castle its current Neo-Gothic appearance.

From 1879 until 1927, Empress Charlotte of Mexico lived at the Bouchout Domain. Her husband Emperor Maximilian I was executed by Mexican republicans in 1867. Thereafter Charlotte led a secluded life at Bouchout Castle. Since 1939, the Bouchout Domain has developed into the National Botanic Garden of Belgium. Since the last renovation of 1987–1989, the castle and its rooms are now being used for meetings, lectures and exhibitions.

Origins

During the first part of the 12th century, the territory of Bouchout (alternative spelling Boechout and pronounced as Book-Howt), played an important role in the foundation of the Duchy of Brabant. This Brabant territory was strategically positioned between the County of Flandres and the rebellious knights of Grimbergen. In the centre, the original territory was swampy and mainly consisted of beech trees. It was called "Boc-holt", which may point towards the origin of the castle's name, Boekhout.

During this period, Godfrey I, Duke of Leuven settled peace with the Count of Flandres, so he could focus on establishing a stable Duchy. He experienced however that the Berthouts, lords of Grimbergen, were not loyal to him. The Berthout family owned a mighty castle at Grimbergen and thereby controlled the important trade routes from Bruges to Cologne (Germany). Despite a number attempts, Godfrey I and II did not succeed in defeating the Berthout family (Grimbergen Wars).

Godfrey III decided to build two fortifications in the direct vicinity of Berthout Castle. The first one, Nedelaar Castle, was constructed in 1148 directly at the other side of river Zenne. The second one, at the Bouchout Domain, was constructed by Wouter van Craaynem (Kraainem, Crainhem) who received the domain from Godfrey III. At that same period, in 1159, the Brabant troops assisted by Flanders, defeated the Berthout family after twenty years of Grimbergen wars. The once so mighty Berthout Castle was burnt completely.

It is not completely clear how Bouchout Castle looked like in the second half of the 12th century. According to Cantillon the fortification was already a strong castle. However, Willem van Craaynem, who inherited the Bouchout domain from his father Wouter, only owned about 300 to 400 acres of land at about 1160–1170. As for many minor noblemen at that time, it is therefore also possible that "Bouchout Castle" was no more than a fortified house at the centre of the swampy Bouchout domain.

The Donjon tower

Daniel van Bouchout (Boechout and also Wanghe), the grandson of Willem van Craaynem, is one of the most famous members of the Bouchout family. He was the first one to use the name "Van Bouchout" and fought at the Battle of Worringen in 1288. It was Daniel who played a major role in capturing Reinoud van Gelre resulting in a glorious victory for duke Jan I van Brabant. Thereafter knight Daniel van Bouchout became one of the duke's advisors.

Several sources, including Doperé and Ubregts, strongly suggest that it was knight Daniel who transformed the former fortified house into a mighty castle at about 1300. It included a large Donjon and five subsequent canals with an enormous drawbridge of 10 m (33 ft) in length. The Donjon tower is still preserved and is believed to be the oldest part of the current Bouchout Castle. This military Donjon has two levels and a platform. Each level has functional loopholes. The Neo-Gothic windows at level one most likely were made during the renovations of 1832, while the right-angled windows of level 2 are more original. The upper platform has battlements and merlons. At the court site, the coat of arms of the Bouchout family is visible (a red cross).

A second historical member of this family was knight Jan van Bouchout (c. 1320–1391), grandson of Daniel. In 1355, Duchess Johanna succeeded her father, Duke Jan III of Brabant. This succession led to a war with Flanders, since its Lord – Louis II, Count of Flanders – was married with Margaret, the second daughter of Duke Jan III. The Brabant forces were beaten in 1356 at Scheut and most likely also Bouchout Castle was taken. After peace was restored, Jan became commander of Brussels. He fought against the Lord of Gerle at the battle of Baesweiler in 1371, but the Brabant troops were defeated. In 1386 however, he led a successful attack on the city of Grave at the river Meuse, thereby restoring his military distinction. Jan married Joanna van Hellebeke, but the couple did not get any heirs. It is known, however, that Jan was the father of a large number of natural descendants, who are known as "the children of Bouchout".

At the end of the 14th century, the Bouchout family extended their properties which included Blaasvelt, Humbeek, van Loenhout and Diepensteyn Castle. The direct family line became extinct however and the last representative, Margareta van Bouchout, married Everhard van der Marck in the middle of the 15th century. Thereafter, Bouchout Castle was owned by the Van der Marck family (1476–1537) and the Transylvan family (1537–1590). During this period Bouchout Castle fell into disrepair due to lack of maintenance. Moreover, the Spanish dominance of the Netherlands in the 16th century and the iconoclastic fury of 1566 further worsened its condition.

Bouchout Castle


Le Karreveld est le nom attribué à un ancien domaine de trois hectares et à une ferme-château à Molenbeek-Saint-Jean, une commune du nord-ouest de Bruxelles. Karreveld détermine également le nom d’un quartier de cette commune. Cet espace est également un parc public communal.

Un domaine vénérable

Le nom de Karreveld, en néerlandais Karel Veld ou «champ de Charles», trouverait son origine dans le passage de l'empereur Charles Quint à cet endroit. Ce récit folklorique est démenti par la datation d'actes officiels qui mentionnent le nom de « Karreveld » bien avant la naissance de Charles Quint.

Le nom Karreveld tire plus vraisemblablement son origine de « Karreelvelt » (champ de terre à briques), eu égard au fait que plusieurs briqueteries étaient encore en activité aux environs du domaine au début du xxe siècle.

Le nom de Carnevelt apparaît déjà dans un document, daté de 1253, à la suite de l'acte de donation fait par le Duc de Brabant, Jean Ier le Victorieux à son épouse Marguerite, fille de Saint Louis, Roi de France. La veuve de Jérôme Van Ghindertaelen vend le bien à un seigneur espagnol Don Garcia Osario y Borgia, en 1656. La famille de Villegas acquiert le bien, en 1780, pour le vendre à la commune en 1930.

Sur le tracé des boulevards de Grande Ceinture

Avant la Première Guerre mondiale déjà, le domaine est menacé de disparition. Abandonné par ses propriétaires, il est en outre sur le tracé des boulevards de Grande ceinture dont le prolongement au-delà du plateau de Koekelberg s’impose. Mais les amoureux du patrimoine et des espaces verts veillent au grain. Dans l’intervalle, le parc sert parfois de base aérienne pour les montgolfières, un vélodrome en bois y est ouvert lors de la fermeture de celui du bois de la Cambre et le château est reconverti en laiterie.

Une fois le tracé du boulevard officialisé, la commune de Molenbeek-Saint-Jean se préoccupe de son urbanisation. Pour avoir les coudées plus franches, elle rachète le domaine en 1930 à la famille du comte de Villegas pour la somme de 400 000 €. Il couvrait à l’époque 16 hectares qu’il s’agissait, pour partie, d’intégrer dans le boulevard de ceinture et les voiries adjacentes à lotir et de transformer le reste en parc autour au château restauré. Le nouveau bourgmestre Edmond Machtens (1902-1978) charge alors l’architecte communal Pierre De Bruyne de consolider le bâtiment qui menace ruine.

Un attrait pour le développement du quartier

La guerre et les priorités de la reconstruction retardent ensuite l’entreprise jusqu’au début des années 1950. À ce moment, la commune semble hésiter entre son ardent désir d’attirer la bourgeoisie dans le nouveau quartier et la conservation du patrimoine. Le classement du château et du site, effectif en 1955 seulement, met un terme à ses tergiversations. Enfin convaincue de l’atout que le Karreveld représente pour l’attrait du quartier, elle débloque les budgets nécessaires à sa restauration. Pour justifier la dépense auprès de ses administrés, le bourgmestre tire habilement prétexte de la proximité de l’exposition universelle de 1958 et s’arrange pour inaugurer le château restauré au mois d’août, alors que la manifestation bat son plein.

Au moment de son acquisition par la commune, en 1930, les murs du château étaient encore blanchis à la chaux, dissimulant ainsi la belle brique espagnole dont on peut profiter aujourd’hui. Les fondations ont d’abord été refaites, le château reposant jusque-là à même le sol, sur un terrain marécageux. Le château a ensuite été partiellement rebâti entre 1952 et 1958 selon le plan classique du manoir, à mi-chemin entre la ferme et le château seigneurial. La grange, située du côté est de la cour intérieure, a été reconstruite en premier lieu. À son extrémité sud, un podium met en valeur une cheminée monumentale provenant du château d’Havré. De l’autre côté se trouve une taverne surmontée d’une galerie à balustres de style élisabéthain.

À l’intérieur, l’ameublement ne s’est pas limité à une époque déterminée, reflétant ainsi les apports successifs de ses occupants. Le salon est de style renaissance tandis que les deux salles à l’étage sont francisées. Dans les combles, aux charpentes apparentes, se trouve aménagée une salle de réunion à caractère monacal, de style Meuse et Rhin. L’oratoire a été reconstitué dans l’aile gauche de l’ancienne hostellerie, sous la tourelle à campanile. De beaux bâtiments ont enfin été reconstruits sur les côtés ouest et nord.

Le parc a été réaménagé en tenant compte de ses particularités historiques. Les douves du château ont été converties en étang. Une demi-lune en moellons de pierre, formant corbeille de fleurs, a été dessinée juste devant. Elle abrite de nombreux bancs dans de petites alcôves. À l’arrière du bâtiment, derrière un écran de peupliers, un jardin à la française avec vasques de fleurs et haies d’ifs de forme géométrique a été créé. Il conduit vers une vaste frondaison protégeant le jardin du boulevard tout proche.

Deux chemins pavés bordent le site : le premier, bordé par un sous-bois, sert d’entrée monumentale éclairée depuis le boulevard Louis Mettewie ; le second, abrité derrière une haie, relie l’avenue Jean de La Hoese à l’avenue de la Liberté et sert de desserte aux villas riveraines. Il délimite une vaste pelouse plantée qui offre une belle perspective sur le flanc nord du château.On y observe de nombreuses essences rares comme des araucarias et des genévriers. Fait remarquable, pas moins de huit espèces de conifères sont présents sur le site : pins, thuyas, cèdres, douglas, faux cyprès, cryptomeria du Japon, ifs, épicéas.

Les autorités communales molenbeekoises y célèbrent les mariages, la grange du château est destinée aux manifestations culturelles de prestige, voire plus populaires tel le Marché de Noël. Depuis 1999, le château accueille en juillet, août et septembre le Festival Bruxellons!, un festival de théâtre, mais ouvert aux autres arts de la scène (magie, musique, cirque, ...). Le conseil communal y est également organisé.

Les studios du Karreveld

Une autre activité, artistique celle-là, débute pratiquement en même temps que l'organisation des courses cyclistes : Charles Pathé confie à Alfred Machin, la mission d'exploiter le premier studio de films en Belgique. C'est en 1912, chaussée de Gand, à Molenbeek-Saint-Jean, que prend naissance le cinéma belge. Plusieurs films de qualité dont les deux premiers longs métrages belges conservés La Fille de Delft mais aussi le prémonitoire Maudite soit la guerre sont tournés dans l'environnement des studios du Karreveld. Alfred Machin commande l'exécution dans ce lieu d'un studio vitré, des ateliers, une infrastructure pour les artistes ainsi qu'un mini-jardin zoologique qui accueillent des animaux exotiques tels que des ours, des chameaux et des panthères.