Gelegen in het oostelijk deel van het bebost en omwald domein De Mik aangelegd in het vierde deel van de 18de eeuw, in 1830 groot gedeelte van park aangelegd door architect Petersen. Het park (37 hectare) bezit een merkwaardig arboretum met mooie en zeldzame bomen (onder meer Larix, Sylvesters, Douglas, Atlas Cedrus, Eik, Beuk). Domein aan Kerkedreef toegankelijk via een fraai ijzeren hek gevat tussen vier hardstenen geringde pijlers versierd met festoenen en topbekroning.

Kasteel "Hof ter Mick", heden herstellingsoord der beroepsmutualiteiten, gebouwd in 1785 naar ontwerp van architect B. Guimard, vergroot in 1830 naar ontwerp van architect Vanderstraeten en na een brand van 1871 herbouwd in 1873 door architect J. Claes; zie gevelstenen aan de noordelijke gevel "Gebouwd in 1785/ door H.J. Stier d'Aertselaer/ Bouwmr. Guimard.", "Vergroot in 1830/ Door J.M. Baron van Havre/ Bouwmr. Vanderstraeten", "Herbouwd in 1873/ door A. Della Faille de Zeverghem/ Bouwmr. Joseph Claes".

Kasteel op U-vormig grondplan, opgetrokken in neoclassicistische stijl met Italiaanse en renaissance-elementen. Negen traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder schilddak (nok parallel aan de Kerkedreef, leien) met vorstkam, dakvensters met fronton, schouwen. Hogere middentravee bekroond met koepel en lantaarn. Baksteenbouw op een arduinen plint met verhoogde begane grond, vlakke fries en kroonlijst met tandlijst op uitgelengde consoles. Rechthoekige vensters. Zuidgevel met brede steektrap leidend naar portiek met Ionische zuilen waarop breed balkon met opengewerkte balustrade, drie rondboogvormige deuren.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/12818

Kasteel Mikhof in Brasschaat

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

The history of castle domain Brasschaat originated in the 18th century, when the original building, the "Helhoeve" a farm, was converted into a court of pleasance. "Armand Reusens", Mayor of Brasschaat in 1872 , built a new and beautiful castle in French neoclassical style. He had acquired the estate from his father and his predecessor "Honoré Guyot". Mayor Reusens also enlarged the surrounding domain and made it into a public park with garden.

After his death, the estate went to his nephew "Albert Octave 't Serclaes de Wommersom". In 1906, the property was sold to a specially made company to preserve the castle and the grounds for the future generations. One of the shareholders of the company, "Eduard Thys" lived in the castle until 1914, the start of the First World War.

In 1923 the company sold the castle to "Rose Gremmingen Anne", the widow of "Georges Born" a rich merchant. In 1949 the castle and grounds with nearly 170 hectares were purchased by the community of Brasschaat. Since 1978, the domain is managed by an organization called "Forest and Green" to preserve the grounds as a public park. The castle itself was transformed into a restaurant.

Today the neoclassical castle and park of Brasschaat are a unique setting for family celebrations, corporate events or weddings surrounded by a beautiful park. 


https://www.amazingbelgium.be/2016/11/the-castle-of-brasschaat.html#:~:text=The%20history%20of%20castle%20domain,castle%20in%20French%20neoclassical%20style.

The castle of Brasschaat


Gravenwezel Castle, locally known as Kasteel 's-Gravenwezel, lies east of the village with the same name, just north-east of the city of Antwerp, in the province of Antwerp in the Flemish region in Belgium.

The builder of the first castle at this site isn't known. But the castle was built as part of a line of defense around the city of Antwerp.

In the early Middle Ages 's-Gravenwezel fell, as a fief, under the rule of the land of Breda. In 1287 it became the property of the knight Gerard van Wezemaal. The oldest known vassal of Gravenwezel was Walterus, Count of Wesele, who was mentioned in 1312. During the 14th and 15th century ownership changed hands several times and the oldest parts of the castle date back to these times. In 1495 the castle was bought by Jan de Glymes, Lord of Bergen op Zoom. The March of Bergen op Zoom kept ownership until 1561.

The most important period for the castle began when it was bought by the Van Susteren family in the 18th century. From 1740 on, the castle was rebuilt as a contemporary country mansion by the Antwerp architect JP. van Baurscheit. The former closed courtyard was torn down and replaced by a terrace from which a stone bridge led to the surrounding park. Another bridge was built on the east side of the terrace to connect the U-shaped bailey. The architect kept the original medieval castle intact but focused completely on rebuilding the south facade of the castle.

In 1774 the castle came into the possession of the widow Isabella Vecquemans de la Vère, who completed the rebuilding of the castle's exterior and redecorated the interior. Through hereditary succession the castle came into the hands of the barons Gillès de Pélichy, who would be mayors of the neighboring village from 1830 till 1929.

In 1983 the last baroness Gillês de Pélichy died and her heirs decided to sell the castle. So, in 1984 the castle was bought by the Antwerp art and antique dealer and collector Axel Vervoordt. He uses the castle for exhibitions and as his residence. He has entertained lots of famous people in this castle such as members of the Belgian and Dutch royal families as well as the pop star Sting.

Mr. Vervoordt used to open his castle to the public two times a year. When I visited I was stunned by the beautiful interiors in the castle, really a must-see. Alas, it was not permitted to take pictures inside the castle due to insurance terms. At present this castle residence can not be visited.



https://www.castles.nl/gravenwezel-castle

Gravenwezel Castle


Het hof van Schoten werd reeds als hoeve vermeld in 1232. Het betrof op dat moment waarschijnlijk eerder een hoeve dan een kasteel. Het huidige kasteel, dat verschillende malen van eigenaar veranderde (alle eigenaars vanaf het begin van de 16de eeuw zijn gekend), was van 1564 tot aan de Franse Revolutie de zetel van de heren van Schoten.

Het eerste kasteel, vermoedelijk uit de eerste helft van de 16de eeuw (?), waarvan de vierkante aanleg met omwatering, de onderbouw van muren en torens en de Valkentoren bewaard bleven, werd in 1542 door Maarten van Rossem verwoest. Circa 1550 vatte Jan van Crombach, burgemeester van Antwerpen, de bouw van het huidige kasteel aan (zie de typische bak- en zandsteenarchitectuur van buitenmuren en torens). Na 1564 liet Melchior Schets het ‘hof van plaisantie’ omvormen tot de bestuurlijke residentie van de heerlijkheid Schoten. Omstreeks 1750 liet J.B. Cornelissen de Weynsbroeck de voor- en achtergevel verbouwen (zie de lichtere baksteen, de afwezigheid van speklagen en de decoratie van hoofdingang en balkon), de torens met tentdaken afdekken en de bijgebouwen met uitzondering van de Valkentoren afbreken.

De oude beukendreef met aan het eind het omgrachte kasteel is als structuur nog herkenbaar zoals op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). Het waterkasteel wordt op deze kaart omgeven door moestuinen, een klein sterrenbos en enkele losstaande gebouwen binnen een nagenoeg rechthoekige omgrachting. Parkbossen en dreven omgeven het kasteel. Op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) is de structuur van het kasteeldomein duidelijk herkenbaar.

De neogotische kapel onderaan de noordwesttoren dateert van circa 1900. Op 7 september 1972 brandde de westvleugel af. Herstellings- en restauratiewerken van het hele kasteel werden uitgevoerd in 1974-76 onder leiding van architect Jos Gabriëls.

Sinds 1950 is het domein gemeente-eigendom; in 1955 werd het ingericht als cultureel centrum met een openbaar park van 30 hectare en 5 hectare sportinrichtingen. De overige 25 hectare werden voorbehouden voor woningbouw, voornamelijk villabouw.


https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/14322

Kasteel van Schoten in Schoten

De eerstgekende eigenaar van het kasteel is Petrus van Hecke. Deze verkocht op 30 december 1648 de hoeve met den speelhuyse Kijkuit aan Aloysius du Bois.

Het goed veranderde geregeld van eigenaar en in 1722 werd het kasteelgoed overgedragen aan kanunnik Christianus Terninck.

Bij testament van 11 oktober 1742 werden de bezittingen overgedragen aan de stichting Terninck.

In de zeventiende eeuw, de periode van de Contrareformatie, ontstonden in de Zuidelijke Nederlanden tal van godvruchtige instellingen. Geestelijken en bemiddelde leken lieten aan het einde van hun leven goederen en bezittingen na aan religieuze instellingen of stichten met hun kapitalen caritatieve werken. Zo deed ook in september 1697 kanunnik Christiaan Terninck ( 1667-1745), thesaurier van de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. De Stichting stond in voor de huisvesting en opvoeding van een aantal weesmeisjes. De bestuurders van de Stichting Terninck verkochten het kasteeldomein De Kijckuytop 12 juni 1750 aan jonkvrouw Anna-Maria du Bois, die de bezittingen op 22 augustus 1753 overdroeg aan E.H. Joannes van Eij, deken van de kathedrale kerk van Antwerpen.

E.H.van Eij schonk het goed op zijn beurt op 22 maart 1762 aan Hermanus-Josephus Botermans, koopman te Antwerpen. Diens kinderen lieten op vrijdag 10 november 1769 het eigendom, groot 8 hectaren, openbaar verkopen op de Antwerpse vrijdagmarkt. De koop werd gesloten door notaris Geeraert Deelen, gezworen roeper was Julianus-Josephus Timmermans, in naam en voor rekening van Jean- Michel-Joseph van Havre en diens echtgenote Catherina Lunden. De koopsom bedroeg 12.528 gulden wisselgeld.

Jean-Michel-Joseph van Havre liet het oude hof van plaisantie afbreken om er een nieuw gebouw op te trekken. Na de aankoop van het kasteelgoed begon hij geleidelijk gronden aan te kopen, zodat hij het eigendom op korte tijd aanzienlijk vergrootte. Toen de heer van Havre overleed in 1804 was het eigendom inclusief landerijen, weiden en bossen uitgegroeid tot een oppervlakte van 55 hectaren. De meeste van deze aankopen gebeurden tussen 1770 en 1775.

Tijdens de Franse overheersing werden de goederen van de gevluchte familie door de Franse staat aangeslagen en openbaar verkocht. Men slaagde er toch in om alle verbeurd verklaarde goederen via tussenpersonen opnieuw te verwerven. Na de dood van Jean-Michel was het zijn zoon Charles-Joseph-Antoine van Havre die het domein in eigendom verkreeg. Charles van Havre liet grote veranderingen aan het kasteel en het domein uitvoeren, het kasteel werd volledig verbouwd naar de heersende bouwtrents. Het Egyptische huis, dat later als jachtpaviljoen dienst deed, werd eveneens door ham opgericht. Dit gebouw werd echter afgebroken midden de jaren zestig. Door zijn toedoen werden ruime vijvers, hovingen en het park achter het kasteel aangelegd. Charles van Havre stierf in 1814, waarna het domein overging naar zijn zoon Constantin.

Constantin-Charles-Marie van Havre werd in 1813 gevraagd lid te worden van het Legion d' Honneur. Deze eenheid werd door Napoleon in 1813 opgericht voor zijn persoonlijke bescherming. In 1851 werd hij senator voor het arrondissement Antwerpen. Het was in datzelfde jaar dat hij aan de gemeente Wijnegem gronden schonk waarop de eerste degelijke schoollokalen werden gebouwd. Deze gronden waren gelegen achter de inmiddels afgebroken kerk aan de Turnhoutsebaan. Constantin was tevens Kolonel-Commandant van de Antwerpse Burgerwacht. Hij bleef in functie tot 1855, het jaar waarin hij stierf.

Na het overlijden van Constantin van Havre werden de onroerende goederen, gelegen onder Schoten en Wijnegem, in opdracht van zijn weduwe, Catharina-Reine-Marie-Josépha della Faille, getaxeerd door architect- schatter E. Van Cuyck. De waarde van gronden en gebouwen werd bepaald op 413.923 Bfr. De totale oppervlakte te Wijnegem bedroeg 66 ha. 86 are, te Schoten: 45 hectaren. 95 are en 37 centiaren.

Gustave-Charles-Antoine-Marie van Havre, zoon van Constantin, werd de volgende eigenaar van het domein. Hij was lid van verscheidene wetenschappelijke genootschappen, organisaties en verenigingen. Ook op politiek gebied was hij zeer actief. Zo was hij burgemeester van Wijnegem (1848-1892), tweemaal senator, lid van de Provincieraad en kapitein van de Antwerpse Burgerwacht. Het was Gustave van Havre die in de huidige Oud- Gasthuisstraat het eerste gasthuis deed bouwen voor besmettelijke ziekten. Zijn kleinzoon, Georges-Charles-Marie-Clément-Raphaël van Havre, werd de tweede burgemeester uit deze familie te Wijnegem (1919-1934). Naast burgemeester was hij ook actief in het Wijnegemse verenigingsleven. Zo was hij erevoorzitter van de fanfara de Wijngaard en de schuttersgilde Sint Sebastiaan. Hij verwierf als ornitholoog wereldfaam en zijn boeken worden nog steeds als belangrijke standaardwerken voor de ornithologie beschouwd.

Het kasteel Kijckuit is nog steeds in het bezit van de familie van Havre.

http://www.belgiumview.com/belgiumview/tl1/view0000482.php4?pictoshow=0000482aa

Kasteel Kijckuit in Wijnegem

Complex in traditionele bak- en zandsteenstijl, bestaande uit een U-vormig waterkasteel uit de 16de eeuw, gelegen binnen een rechthoekig omgracht landschapspark, en een U-vormig neerhof aan noordzijde met centraal poortgebouw, door een gekasseide lindedreef verbonden met de Veltwijcklaan.

In een akte van 3 november 1545 is er sprake van de gedwongen verkoop van een hoeve op deze plaats. De oudste vermelding van het "Hof van Veltwijck" dateert van 1565. Zo genaamd naar de eerste eigenaar, Aert Van Veltwijck, een Antwerpse poorter die hier een "hof van plaisantie, een omwaterd lusthof", liet oprichten: een gesloten vierkant complex met vier slanke hoektorens te midden van een vijver (zie schilderij trapzaal). Tijdens het beleg van Antwerpen (1584-1585) kwam het complex leeg te staan en raakte het in verval. Eigenaars en verbouwingen volgden elkaar op; onder meer Lucas van Opmeer (circa 1656) die het kasteel een grondige opknapbeurt gaf. Vermoedelijk was het C. De Winter, een Antwerps koopman en eigenaar van 1754 tot 1780, die het kasteel aan de noordzijde liet openbreken en de gracht gedeeltelijk opvullen, zodat een U-vormig complex met binnenhof ontstond; voor de ingang werd in 1759 een beukendreef aangelegd. Circa 1905 werd het hoofdgebouw opgetrokken tot twee bouwlagen, samen met een algemene restauratie naar ontwerp van Blomme. Barones de Borrekens, eigenares vanaf 1902, verkocht het goed in 1929 aan de gemeente: het kasteel werd vanaf 1930 ingericht als gemeentehuis (sedert 1983 districtshuis) naar ontwerp van E. Bilmeyer en H. Claes; het park werd opengesteld voor het publiek (een gedeelte werd in 1931 verkocht als bouwgrond). Naar ontwerp van J. Boeren werd in 1966 een L-vormig paviljoen aansluitend op de dienstgebouwen opgericht. In 1980 restauratie van de funderingen van het hoofdgebouw, waarvoor de slotgracht werd drooggelegd. De tweede fase voorzag in de restauratie der voorgebouwen; goedgekeurd door de gemeente op 27/9/1983 en uitgevoerd naar ontwerp van Rutger Steenmeijer en Wouter Vlaanderen. Hoofdgebouw heden ontruimd wegens bouwvalligheid. Algemene restauratie voorzien.

U-vormig aaneengesloten en vrij gaaf bewaarde dienstgebouwen van één bouwlaag onder leien zadeldaken; centrale ingangstoren op vierkante plattegrond van drie bouwlagen onder peerspits (leien); doorgang met moer- en kinderbalken. Op noordwestelijke hoek nieuw L-vormig paviljoen van één bouwlaag onder schild- en zadeldak (leien). Verankerde baksteenbouw op gecementeerde plinten, gemarkeerd door zandstenen speklagen, negblokken en steigergaten; overkragende daklijsten, bij de toren op houten consoles. Gesloten noordgevel, tot vóór de restauratie met een tweetal rondboogdeuren en sporen van gedichte muuropeningen. Zuidgevel met getrapte dakvensters: houten laadluiken in zandstenen omlijsting met waterlijst op consoles. Rechthoekige muuropeningen, waaronder kruiskozijnen en een bolkozijn (ingangstoren), in zandstenen omlijsting. Rondbogige ingangspoort in zandstenen omlijsting met negblokken, imposten en sluitsteen. Ingangstoren met zandstenen zonnewijzer en uurwerk (17de eeuw), respectievelijk aan zuid- en noordgevel. Haakse vleugel aan oostzijde met zuidelijke trapgevel (7 trappen + overhoeks topstuk). Ten zuiden de oorspronkelijke erven, heden met Franse tuinaanleg.

Een gekasseide weg leidt naar het U-vormige kasteel met vierkante omgrachting, vergroot door een langgerekte vijver aan zuidoostzijde. Het gekasseide statieplein is toegankelijk via een gietijzeren hek tussen arduinen 18de-eeuwse pijlers met bloemmotieven en siervazen (heden één verdwenen), voorafgegaan door een klassieke boogbrug van bak- en zandsteen met gekasseid wegdek, afgezet door een gietijzeren balustrade tussen arduinen postamenten. Kasteel in traditionele bak- en zandsteenstijl: de hoofdvleugel van acht traveeën en twee bouwlagen (verhoogd tot twee bouwlagen circa 1905) ligt ten zuiden van de binnenplaats en is geflankeerd door twee haakse vleugels van één bouwlaag, ten oosten en ten westen. Verankerde bakstenen gebouwen onder licht overkragende schilddaken (leien) met getrapte dakvensters; verwerking van zandsteen voor onderbouw, muurbanden, omlijstingen, waterlijsten en steigergaten. Zandstenen kruis- of bolkozijnen (grotendeels vernieuwd bij de restauratie van het eerste kwart van de 20ste eeuw) en rechthoekige deuren, soms met bolkozijn als bovenlicht. Zuidgevel van de hoofdvleugel geflankeerd door polygonale torentjes van drie bouwlagen onder leien spits; kloosterkozijnen, behalve op de eerste bouwlaag van de westtoren, die spitsboogvensters onder omlopende waterlijst heeft (kapel). Ook de haakse vleugels hebben een gelijkaardige hoektoren doch slechts van één bouwlaag. Zuidvleugel met aan binnenplaatszijde galerij van vier zandstenen rondbogen op arduinen zuilen met polygonale sokkel en Dorisch kapiteel; gedenkplaat van witte hardsteen met bronzen beeld van de schilder F. Pauwels (decoratie Ieperse lakenhal) van de hand van R. Sauter.

In het park achter het kasteel: beschilderd zandstenen parkbeeld van de Romeinse godin Flora (bloei van bloemen en veldgewassen).

De heden gedempte omwatering werd oorspronkelijk gevoed door de Donkse Beek; watertoevoer en afloop werden geregeld door twee kleine sluizen, waarvan er één bewaard bleef op de zuidwestzijde van de omwatering; ze dateert van 1861 en werd gebouwd door E. Moretus, dijkgraaf van Austruweel (zie inscriptie arduinen voetstuk).

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/11391

De Hof van Veltwijck in Ekeren


"Hof van Roosendael", gelegen in de bocht van de straat tegenover het sportcentrum "De Rode Loop" en omgeven door aanplantingen, park met speeltuigen en sportvelden; enig overblijfsel van een eigendom dat aanvankelijk zou bestaan hebben uit een "stede met huis" zogenaamd "Kyckuyt" en een in de 16de eeuw verdwenen speelhuis zogenaamd "De Helle" met omliggende gronden die het laatste toponiem behielden tot begin 20ste eeuw.

Genoemd naar de Antwerpse grootaalmoezenier Th. van Roosendael die het goed zogenaamd "De Kijckuit" in 1691 zou verkregen hebben. Dit hof, reeds vermeld in het vierde kwart van de 15de eeuw, werd in 1585 bij het beleg van Antwerpen volledig verwoest en begin 17de eeuw (1609 ?) heropgebouwd als huis van plaisantie. Na de familie van Roosendael (vierde kwart van de 17de eeuw tot eerste helft van de 18de eeuw) in het bezit van verschillende families tot het in 1924 aangekocht werd door de gemeente Merksem. Gerestaureerd in 1933-1934 (Jaak Van der Gucht) en in het derde kwart van de 20ste eeuw; achtereenvolgens ingericht als Muziekacademie en tekenschool, heden "Documentatiecentrum van de Kring voor Heemkunde". Omgracht en ommuurd gebouw in traditionele bak- en zandsteenstijl met jaarankers "1632". Hoofdgebouw verdwenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bakstenen omheiningsmuur met ronde hoektorentjes onder leien spits, steigergaten (noordoost- en zuidoosthoek); op de zuidwestelijke hoek volledig met klimop begroeide onderbouw bewaard.

Bakstenen boogbrug en sterk gerestaureerd poortgebouw van drie traveeën en twee bouwlagen onder een gebogen overkragend schilddak op houten klossen, middentravee verhoogd met trapgevel (5 trappen + overhoeks topstuk). Zandstenen hoekstenen, negblokken en steigergaten; muurankers. Kruis- en kloosterkozijnen, rechthoekige luiken in top in drielicht geplaatst, wigvormige ontlasting. Korfboogpoort in geprofileerde natuurstenen omlijsting geflankeerd door pilasters met voluutkapiteel onder klassiek hoofdgestel met driehoekig fronton waarin het wapenschild van Roosendael-Courtois (17de eeuw). Nagenoeg identieke achtergevel met brede korfboogpoort waarboven rondboognis met beeld; latere bijgebouwen ten noorden; aan noordzijde van de binnenplaats vier -elders gerecupereerde- gotische zuilen met loofwerkkapitelen.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/11520

Hof van Roosendaal in Merksem

Het kasteel Bouckenborgh werd gebouwd als buitenverblijf voor de rijkere Antwerpse klasse. Het domein wordt al vanaf 1532 in oude geschriften vernoemd. Het huidige kasteel werd in 1810 gebouwd. In het begin van de 20ste eeuw werd het kasteel ingericht als bejaardentehuis, daarna als school en inmiddels als cultureel centrum. Het bijhorende park is omgevormd tot openbaar park.

De Bredabaan, nu één van de belangrijkste en meest bezochte winkelassen van de stad, was al in de middeleeuwen de belangrijkste verbindingsweg naar het noorden. Aan die verbindingsweg werden er landhuizen gebouwd die als buitenverblijven fungeerden voor de rijkere klasse uit Antwerpen, die zo nu en dan kwam verpozen in het groen. Het kasteel Bouckenborgh is daar een voorbeeld van.

Het domein wordt al vanaf 1532 in oude geschriften vernoemd. In de 15de eeuw was het een hofstede, waarbij in de eerste helft van de 16de eeuw een huis van plaisantie, genaamd het 'Ooievaarsnest' (vermeld in 1561), gebouwd werd. Later werd het 'Hof van Eeckeren' genoemd, naar de 17de-eeuwse eigenaars. Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) wordt het kasteel voorgesteld te midden van een vierkante omgrachting die aansluit op een grotere omgrachting. Ten oosten van het kasteel strekken zich de moestuinen, de vijver en het parkbos uit. Ten zuidwesten van het kasteel liggen een siertuin en een sterrenbos.

Bij de bevolking stond het domein in de 18de en de 19de eeuw ook bekend als het 'Hof van Praet' of 'Hof van Beuckeleers' (eerste helft van de 20ste eeuw), naar de eigenaars vanaf 1739 tot 1953. De huidige naam 'Bouckenborgh' of 'Beukenburg' dateert uit de 19de eeuw en verwijst naar de beukenplantage.

Het huidige kasteel werd in laatclassicistische stijl in 1810 gebouwd. Op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) wordt het “Château de Bourkensbourgs” voorgesteld binnen een rechthoekige omgrachting, bereikbaar via een dreef vanaf de Bredabaan. In het begin van de 20ste eeuw werd het kasteel ingericht als bejaardentehuis. In 1971 werd het verkocht aan de toenmalige gemeente Merksem en werd het een school voor buitengewoon onderwijs. Inmiddels doet het gebouw dienst als cultuurcentrum. In mei 1994 ging men van start met de restauratie die tot eind 1995 duurde.

Beschrijving
Het kasteeldomein met omgrachting, grote vijver (1810) en park (18de eeuw) is gelegen tussen Breda- en Deurnebaan. Een brede, gekasseide dreef van opgaande kastanjes leidt via een brug en ijzeren hek tussen geringde natuurstenen pijlers met bekronende siervazen, langs de gerestaureerde dienstgebouwen (1775) naar het laatclassicistisch kasteel.

Het U-vormig kasteel telt zeven traveeën en twee bouwlagen onder een leien schilddak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevels worden gemarkeerd door een puilijst, een gelede architraaf, een blinde fries en een houten kroonlijst op klossen. De rechthoekige, eertijds beluikte, vensters zijn voorzien van individuele lekdrempels. De westgevel met achteruitwijkende middentravee wordt geaccentueerd door imitatievoegen, een rondboogdeuren en een steektrap. De oostgevel is voorzien van een latere, halfronde uitbouw met ijzeren zuiltjes.

Ten westen van het kasteel, links en rechts van de toegangsdreef staan symmetrische, beschilderde bakstenen dienstgebouwen, opgericht in 1775 en gerestaureerd in 1980-1983. Ze tellen telkens één + zeven traveeën en één bouwlaag onder een leien schilddak met dakkapellen. Ze worden verder gekenmerkt door gebogen gevellijnen. De midden- en zijtravee zijn geopend met brede rondboogpoorten, verder zijn er rechthoekige vensters.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/11485

Kasteel Bouckenborgh

Motte met slotgracht, waarbinnen aaneengesloten gebouwencomplex -het eigenlijke Bisschoppenhof-(ten noordwesten) en vrijstaand rond gebouw -jeugdhuis van circa 1960- (ten zuidoosten), toegankelijk via witstenen boogbrug (18de eeuw?) aan Suzanne Spanhovenstraat; gelegen in spievormig openbaar park met hardstenen poort en hek (18de eeuw?) aan Oudkasteelplein, waarvan meest oostelijke deel ingenomen door schoolgebouw.

Naamgeving in verband met grondheerlijke rechten (cijnzen en rechtspraak), die de Luikse prins-bisschop hier eertijds bezat; het huidige Bisschoppenhof gaat naar alle waarschijnlijkheid terug op het centrum van de voormalige bisschoppelijke villa, die na de Slag van Woeringen (1288) in handen kwam van de hertog van Brabant; "goet ten Hove", in de eerste helft van de 19de eeuw reeds eigendom van de familie van Deurne, van circa 1450 tot 1595 van de familie de Heelt (mits een korte onderbreking van 1579 tot 1589), van 1595 tot 1631 van Gillis senior en junior du Mont, alias Brialmont, laatstgenoemde sedert 1606 ook eigenaar van Te Couwelaar (zie Lakborslei nummer 202); in 1631 in bezit van Balthazar van Cortbeemde, super-intendant van de Berg van Barmartigheid te Antwerpen, in 1647 van Giacomo Guyot, koopman en in 1649 van het echtpaar Gaspar Antheunis, muntmeester te Antwerpen, en Suzanna Spanhoven.

In 1568 aangeduid als "een oudt steynen vervallen huys, met twee hoeven, stallen, weyden, bosschen, groot 50 bunder", wordt het in de koopakte van 1631 omschreven als "eene motte ofte berch omwaterdt mette steenen toren, bornputte, schuere, poorthuyse ende stallinghe" met acht bunders land; uit deze periode dateren het nog bestaande poortgebouw alsook enkele sporen in de fundering.

In 1647 is er sprake van "een schoon huys van playsentie op nyeuw opgebouwt metten hoven en pleynen tsamen omwatert, met twee boomgaerden ende eenen omloop van buyten oock omwatert wesende, en zo meer altsamen groot wesende 16 bunder"; dit lusthof vinden we terug in het huidige gebouw met witstenen parement; de aansluitende vleugel met bak- en zandsteenparement (17de-eeuwse funderingen) dateert uit het eerste kwart van de 19de eeuw (zie salon met stucwerkplafond en deuren in empirestijl), de haakse vleugel met torenuitbouw in voortgezette stijl werd opgetrokken begin 20ste eeuw (zie foto's 1902 zonder en 1920 met gebouw in kwestie).

In 1956 werd het Bisschoppenhof verkocht aan de Gentse bouwmaatschappij Compagnie Immobilière (16,5 hectare), die het kasteel met tuin, slotgracht en aansluitend park in 1958 afstond aan de gemeente Deurne (samen 6,5 hectare); de omringende gronden werden verkaveld en volgebouwd.

Poortgebouw uit de eerste helft van de 16de eeuw met centrale hoger opgaande doorgang, geflankeerd door haakse vleugels van één tot twee bouwlagen uit zelfde periode; rechtervleugel met toegevoegde tweede bouwlaag en inmiddels gesloopte aanbouw uit het eerste kwart van de 20ste eeuw; geknikte linkervleugel met vernieuwde traptoren aan binnenplaats. Traditionele verankerde bak- en zandsteenbouw met ver doorgedreven gebruik van speklagen; originele kruis- en kloosterkozijnen naast later aangepaste; middenpartij met aan brugzijde witstenen voorbouw + erker en aangepaste rechthoekige poort (constructie verwijzend naar voormalige ophaalbrug), aan binnenplaatszijde originele korfboogpoort, kruiskozijn met slagvensters, laadluik; doorgang met dubbel kruisribgewelf. Iets meer naar rechts, rondboogpoort rustend op kraagsteen (links) en Toscaanse zuil (rechts) uit de eerste helft van de 17de eeuw. Restauratiewerken uitgevoerd in 1990-91 onder leiding van P. Leysen, met onder meer lovenswaardige inrichting der conciërgewoning.

Aanleunend hoofdgebouw uit het tweede kwart van de 17de eeuw; verspringende plattegrond, zie zes traveeën aan grachtkant, vijf aan binnenplaats, wellicht verwijzend naar oudere fundamenten; opbouw met souterrain, twee verdiepingen en attiek onder hoog leien schilddak met dakkapellen. Witstenen lijstgevels, waarin rechthoekige vensters in vlakke arduinen omlijsting met steenmerken uit de eerste helft van de 17de eeuw; behouden luiken aan grachtzijde; binnenplaats met betreurenswaardige verbouwing van inkompartij uit het vierde kwart van de 19de eeuw en corresponderende bovenvensters, waarbij ook de voormalige binnentrap met bordessen verdween; huidig laat-19de-eeuws burgerlijk interieur afkomstig van voormalig Antwerps herenhuis.

Aansluitende uitbreiding uit het eerste kwart van de 19de eeuw van respectievelijk drie en vier traveeën; souterrain uit de eerste helft van de 17de eeuw waarop neotraditionele lijstgevels van twee bouwlagen en leien zadeldak. De in het eerste kwart van de 20ste eeuw bijgebouwde haakse vleugel, respectievelijk vier en vier traveeën, souterrain, twee bouwlagen en leien schilddak, met aan grachtzijde pseudo-donjon onder leien tentdak; voortgezette stijl met witstenen onderbouw passend bij de 17de-eeuwse fundering, lijstgevels van bak- en zandsteen harmoniërend met de 19de-eeuwse vergroting. Trapzaal uit bouwperiode. Heden in gebruik als natuurviendenhuis.

Kasteel Bisschoppenhof

Couwelaar Castle, also known as De Drie Torekens (The Three Turrets), is a castle in the Deurne district of Antwerp. The castle is L-shaped and consists of a main building with wings, as well as several outbuildings including a coach house. The main building is characterized by two round towers at the front and a built-in, square tower at the rear. Over the centuries, the castle has been extensively altered and restored several times and has stylistic elements of the Neo-Renaissance and Rococo, among others. Couwelaar Castle is a historical monument.

History

The first mentions of a Couwelaar estate date to the beginning of the 15th century: in 1402 it is recorded as belonging to Pieter van Immerseel. It later passed to Pieter de Francques, a merchant from Antwerp, and then to his son Raphaël. In 1584, Couwelaar was sold in the Vrijdagmarkt. In any event, in 1606 it was owned by Gilles Du Mont, a cloth merchant who had also recently acquired the nearby castle of Bisschoppenhof. The Du Monts significantly improved the castle by adding six towers and laying out gardens and fish ponds.

Couwelaar changed hands several times in the following years. Pedro de Man, a former schepen (alderman) of Antwerp, had the castle thoroughly restored in 1766, in classical style. Four of the towers were in poor repair and were demolished and a new moat, among other things, was added. In 1848, a pleasure garden in the style of the Italian Neo-Renaissance was commissioned by John della Faille de Leverghem and his wife, who had purchased the castle two years earlier. They also had the castle itself renovated in the style of the Flemish Neo-Renaissance.

The real estate company Crédit Foncier d'Anvers acquired the castle in 1913 and had the moats filled in. In 1927, the castle ultimately became the property of the municipality, which until 1970 used it for administrative services and as a workshop and storage. Repairs were carried out in 1986–88, particularly to the towers and roofs. In the early 21st century the castle was sold to a group of new owners who pledged to restore it without impairing its historic character, and it has been divided into five cohousing apartments.

Couwelaar Castle

Het Vrieselhof is een kasteel en een gelijknamig provinciaal groendomein in Oelegem, een deelgemeente van de Belgische gemeente Ranst. Het ongeveer 80 ha grote gebied is eigendom van de provincie Antwerpen en wordt ook door haar beheerd.

Het kasteel

Geschiedenis

De naam "Vrieselhof" gaat terug op Jan van Vriesele, een edelman uit Kontich die rond 1300 ongeveer 24 bunders grond kocht in Oelegem (ongeveer 32 ha). Hij gaf de grond als bruidsschat voor zijn dochter. Meer gegevens uit die tijd zijn niet bekend. In 1450 werd een belangrijke hoeve met heerlijke rechten vermeld op het domein, dat bossen, heide en moerasgebied omvatte. In 1457 was er sprake van een "ridderlijk hof, geheten 't hof van Vriesele". De eigenaar, Matheeus van Steenbergen, kreeg toen van Filips de Goede, de hertog van Bourgondië toestemming om aan zijn hof een laathof op te richten. Dit was een lagere rechtbank waar een meier kon oordelen over plaatselijke geschillen. In 1495 erfde Josine van Steenbergen het domein. Toen werden voor het eerst hofgrachten vermeld.

Onder de eigenaars van het kasteel bevonden zich enkele burgemeesters van Antwerpen: Kosten van Halmale en Hendrik van Halmale.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (16e - 17e eeuw) gingen de inwoners van Oelegem meermaals schuilen in het kasteel.

Vanaf 1509 hadden leden van de familie van Halmale het domein in bezit. De laatste telg, Alfons-Ignace van Halmale stierf kinderloos in 1788. Daarna kwam het kasteeldomein in handen van Charles-Ignace d'Oultremont en zijn vrouw Anne-Henriette de Neuf. Deze laatste had toch nog banden met de familie van Halmale: haar grootmoeder was Barbara Anna Philippa van Halmale (dochter van Alexander Jozef van Halmale, die eveneens burgemeester van Antwerpen was). Voor de nieuwe erfgenamen was het kasteel een buitenverblijf waar ze weinig verbleven.

In de 19e eeuw gebeurden er restauratiewerken aan het kasteel. Het nabijgelegen koetshuis met stalling dateert van 1877.

In 1910 werd graaf Louis de Brouckhoven de Berkeyck eigenaar van het geheel. Hij liet het oude kasteel herbouwen in neo-Vlaamse-renaissancestijl met trapgevels, speklagen en hoektorens, maar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog lieten de Belgische troepen het kasteel om strategische redenen afbranden op 7 oktober 1914. Tussen 1917 en 1919 werd het huidige kasteel herbouwd in dezelfde stijl als het pas recent gebouwde, verwoeste kasteel. In 1974 werd het kasteel en het bijhorende domein door de kleinkinderen van Louis de Brouckhoven de Berkeyck verkocht aan de provincie Antwerpen.

Functies

Het grootste deel van de tijd had het kasteel een woonfunctie. In de 18e en 19e eeuw had het nog enkele andere functies: in 1797 werd het een tijdelijke verblijfplaats voor de Augustijnen van Antwerpen nadat hun klooster gesloten werd en in 1818 werd het verhuurd als Rijkswachtkazerne.

In 1975, een jaar na de verkoop aan de provincie Antwerpen, werd het domein opengesteld voor wandelaars. Van 1977 tot 1999 was het "Provinciaal textiel- en kostuummuseum" gevestigd in het Vrieselhof. Door een gebrek aan middelen kon slechts een beperkt deel van de collectie tentoongesteld worden. In 2002 verhuisde het museum naar Antwerpen en kreeg het de naam Modemuseum Antwerpen. In 2003 vestigde het Provinciaal bibliotheekcentrum zich in het kasteel, samen met administratieve diensten. In 2011 werd binnen het Provinciaal bibliotheekcentrum een "bibliotheek van Vlaamse klassiekers" geopend. Hierin worden werken van klassieke Vlaamse schrijvers verzameld en uitgeleend. In 2014 besliste de provincieraad van Antwerpen het departement cultuur te herstructureren. Het bibliotheekcentrum zou samen met de Dienst Cultuurspreiding en Kunsten samengevoegd worden tot een nieuwe Dienst Bibliotheken en Kunsten. In 2015 verhuisde het Provinciaal bibliotheekcentrum naar Antwerpen, maar de verzameling Vlaamse klassiekers bleef in het Vrieselhof.

Een aantal ruimtes in het kasteel worden door de gemeente Ranst gebruikt voor ceremonies.

Het vroegere koetshuis is omgebouwd tot een drank- en eetgelegenheid, genaamd Remise (een oud woord voor koetshuis).

Het domein

Het domein Vrieselhof bestaat uit verschillende delen. Het eigenlijke kasteelpark kreeg vorm in de 18e eeuw. Alfons-Ignace van Halmale legde de drevenstructuur op het domein, met onder meer de een kilometer lange dreef vanaf het kasteel tot de Rundvoorstraat, vast rond 1750. Oude Ferrariskaarten geven deze structuur reeds duidelijk weer. De gronden naast de dreef waren niet allemaal eigendom van de kasteelheer. Oorspronkelijk liep het domein tot aan de Heidebeek en werd het omringd door bossen en hooiland. Achter het kasteel werd in dezelfde tijd een stervormige drevenstructuur aangelegd, het zogenaamde "Sterbos", in de 21e eeuw een speelbos voor kinderen. Begin 20e eeuw werd het park heraangelegd in een Engelse landschapsstijl, die veel minder streng was. Onder meer de U-vormige hofgracht dateert uit die tijd. Grote delen van de oudere dreefstructuur zijn nog wel herkenbaar.

Verschillende wateren doorkruisen het gebied van het Vrieselhof: naast de hofgracht zijn er de Heidebeek, het Groot Schijn, de Rosse Beek en de Vrieselbeek.

De Heidebeek begrenst het oorspronkelijke parkgedeelte. Het noordelijk gedeelte voorbij deze beek behoort evenwel ook tot het provinciaal domein Vrieselhof. Het is een stuk Schijnvallei, waardoor het Groot Schijn loopt, een rivier die ontspringt in Westmalle en uitmondt in de Schelde. De Schijnvallei heeft nog de kenmerken van de 19e eeuw bewaard. Tussen het Groot Schijn en de Heidebeek ligt het Vrieselgoor, een moerasachtig bebost gebied met een gedeeltelijke repelpercelering: repels verhoogde grond met tussenin afwateringsgrachten. Aan de overzijde van het Groot Schijn ligt het Goor, een laaggelegen moerassig land. Bij het Goor hoort een deel waardevol blauwgrasland. In 2013 kocht de provincie nog aanpalende stukken grond bij om dit blauwgrasland beter in stand te kunnen houden.

Het oostelijke deel van het domein tussen de Heidebeek en het Groot Schijn wordt begrensd door de Rosse Beek. Aan de overzijde van deze beek, buiten het domein Vrieselhof, ligt het Fort van Oelegem. Het deel naast de Rosse Beek, tussen de Heidebeek en het Groot Schijn, is een oud moerasbos dat onderhevig is aan kwel en waar geen onderhoudswerken gebeuren. Dit stuk bos heet "het Diep".

De Vrieselbeek loop binnen het oorspronkelijke parkgedeelte tussen het kasteel en het sterbos.