Kasteel gelegen in prachtig domein met loofbomen, onder meer statige beukendreef, in de nabijheid van de Tappelbeek. Het hof werd begin 15de eeuw verbouwd door Maximiliaan T'Seraerts, nogmaals verbouwd en gerestaureerd door J.J. Meyers in het eerste kwart van de 19de eeuw.

Dubbel omgracht kasteel met neogotische dienstgebouwen tussen beide grachten. Eerste brug geflankeerd door vierkante pijlers geornamenteerd met spitsbogen en bekroond met gebeeldhouwde wapenuitrusting. Tweede brug met drie rondbogen en ijzeren leuning; begroeide bakstenen poort geflankeerd door slanke ronde torens onder leien naaldspits verbonden door trapgevel; spitsboogdoorgang naar een ommuurd binnenhof, begroeide ronde toeren op de zuidwestelijke hoek en begroeid paviljoen onder klokvormig leien dak op de noordwestelijke hoek. Aan noord- en oostzijde: L-vormig kasteel van twee bouwlagen onder leien afgewolfde zadeldaken, gemarkeerd door torens, topgevels en schouwen.

Hoofdvleugel ten oosten van het binnenhof, verankerde baksteenbouw met ten zuidwesten een polygonale bakstenen toren (eerste kwart van de 19de eeuw) onder leien spits, geflankeerd door arkeltorentjes, diverse muuropeningen.

Ten zuidoosten een polygonale hoektoren met overkragende bekroning en kantelen. Gecementeerde verankerde westelijke voorgevel, toegangstravee hoger opgaand met een trapgevel; spitsboogvensters op de begane grond, segmentboogvensters op de tweede bouwlaag. Verankerde bakstenen noord-, oost- en zuidgevels op een natuurstenen plint met rechthoekige en spitsboogvensters. Verspringende oostelijke achtergevel, hoger opgaande en uitspringende tweede travee met puntgevel op schouderstukken, overhoeks topstuk.

Ten noordwesten lagere haakse zijvleugel onder leien zadeldak met dakvensters, op de noordwestelijke hoek een ronde toren met overkragende bovenverdieping op consoles en een leien klokvormige spits. Verankerde baksteenbouw met aangepaste west- en zuidgevel; in- en uitgezwenkte westelijke topgevel met overhoekse topstukken. Rechthoekige en segmentboogvensters.

Aanhorigheden uit de 19de en de 20ste eeuw in het domein, onder meer hoeve met langsschuur van golfplaten onder leien schilddak, behouden volume wijzend op oudere kern.

Links van eerste toegangsbrug portierswoning (nummer 2) van acht traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (kunstleien). Bakstenen lijstgevel op een gecementeerde lint, verhoogd met getrapte dakvensters. Kruis- en kloosterkozijnen met hardstenen dorpels. Geprofileerde rondboogdeur in vijfde travee. Ertegenover bakstenen koetshuis met segmentboogpoorten.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/14527


Kasteel Hof van Liere

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

Het Vrieselhof is een kasteel en een gelijknamig provinciaal groendomein in Oelegem, een deelgemeente van de Belgische gemeente Ranst. Het ongeveer 80 ha grote gebied is eigendom van de provincie Antwerpen en wordt ook door haar beheerd.

Het kasteel

Geschiedenis

De naam "Vrieselhof" gaat terug op Jan van Vriesele, een edelman uit Kontich die rond 1300 ongeveer 24 bunders grond kocht in Oelegem (ongeveer 32 ha). Hij gaf de grond als bruidsschat voor zijn dochter. Meer gegevens uit die tijd zijn niet bekend. In 1450 werd een belangrijke hoeve met heerlijke rechten vermeld op het domein, dat bossen, heide en moerasgebied omvatte. In 1457 was er sprake van een "ridderlijk hof, geheten 't hof van Vriesele". De eigenaar, Matheeus van Steenbergen, kreeg toen van Filips de Goede, de hertog van Bourgondië toestemming om aan zijn hof een laathof op te richten. Dit was een lagere rechtbank waar een meier kon oordelen over plaatselijke geschillen. In 1495 erfde Josine van Steenbergen het domein. Toen werden voor het eerst hofgrachten vermeld.

Onder de eigenaars van het kasteel bevonden zich enkele burgemeesters van Antwerpen: Kosten van Halmale en Hendrik van Halmale.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (16e - 17e eeuw) gingen de inwoners van Oelegem meermaals schuilen in het kasteel.

Vanaf 1509 hadden leden van de familie van Halmale het domein in bezit. De laatste telg, Alfons-Ignace van Halmale stierf kinderloos in 1788. Daarna kwam het kasteeldomein in handen van Charles-Ignace d'Oultremont en zijn vrouw Anne-Henriette de Neuf. Deze laatste had toch nog banden met de familie van Halmale: haar grootmoeder was Barbara Anna Philippa van Halmale (dochter van Alexander Jozef van Halmale, die eveneens burgemeester van Antwerpen was). Voor de nieuwe erfgenamen was het kasteel een buitenverblijf waar ze weinig verbleven.

In de 19e eeuw gebeurden er restauratiewerken aan het kasteel. Het nabijgelegen koetshuis met stalling dateert van 1877.

In 1910 werd graaf Louis de Brouckhoven de Berkeyck eigenaar van het geheel. Hij liet het oude kasteel herbouwen in neo-Vlaamse-renaissancestijl met trapgevels, speklagen en hoektorens, maar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog lieten de Belgische troepen het kasteel om strategische redenen afbranden op 7 oktober 1914. Tussen 1917 en 1919 werd het huidige kasteel herbouwd in dezelfde stijl als het pas recent gebouwde, verwoeste kasteel. In 1974 werd het kasteel en het bijhorende domein door de kleinkinderen van Louis de Brouckhoven de Berkeyck verkocht aan de provincie Antwerpen.

Functies

Het grootste deel van de tijd had het kasteel een woonfunctie. In de 18e en 19e eeuw had het nog enkele andere functies: in 1797 werd het een tijdelijke verblijfplaats voor de Augustijnen van Antwerpen nadat hun klooster gesloten werd en in 1818 werd het verhuurd als Rijkswachtkazerne.

In 1975, een jaar na de verkoop aan de provincie Antwerpen, werd het domein opengesteld voor wandelaars. Van 1977 tot 1999 was het "Provinciaal textiel- en kostuummuseum" gevestigd in het Vrieselhof. Door een gebrek aan middelen kon slechts een beperkt deel van de collectie tentoongesteld worden. In 2002 verhuisde het museum naar Antwerpen en kreeg het de naam Modemuseum Antwerpen. In 2003 vestigde het Provinciaal bibliotheekcentrum zich in het kasteel, samen met administratieve diensten. In 2011 werd binnen het Provinciaal bibliotheekcentrum een "bibliotheek van Vlaamse klassiekers" geopend. Hierin worden werken van klassieke Vlaamse schrijvers verzameld en uitgeleend. In 2014 besliste de provincieraad van Antwerpen het departement cultuur te herstructureren. Het bibliotheekcentrum zou samen met de Dienst Cultuurspreiding en Kunsten samengevoegd worden tot een nieuwe Dienst Bibliotheken en Kunsten. In 2015 verhuisde het Provinciaal bibliotheekcentrum naar Antwerpen, maar de verzameling Vlaamse klassiekers bleef in het Vrieselhof.

Een aantal ruimtes in het kasteel worden door de gemeente Ranst gebruikt voor ceremonies.

Het vroegere koetshuis is omgebouwd tot een drank- en eetgelegenheid, genaamd Remise (een oud woord voor koetshuis).

Het domein

Het domein Vrieselhof bestaat uit verschillende delen. Het eigenlijke kasteelpark kreeg vorm in de 18e eeuw. Alfons-Ignace van Halmale legde de drevenstructuur op het domein, met onder meer de een kilometer lange dreef vanaf het kasteel tot de Rundvoorstraat, vast rond 1750. Oude Ferrariskaarten geven deze structuur reeds duidelijk weer. De gronden naast de dreef waren niet allemaal eigendom van de kasteelheer. Oorspronkelijk liep het domein tot aan de Heidebeek en werd het omringd door bossen en hooiland. Achter het kasteel werd in dezelfde tijd een stervormige drevenstructuur aangelegd, het zogenaamde "Sterbos", in de 21e eeuw een speelbos voor kinderen. Begin 20e eeuw werd het park heraangelegd in een Engelse landschapsstijl, die veel minder streng was. Onder meer de U-vormige hofgracht dateert uit die tijd. Grote delen van de oudere dreefstructuur zijn nog wel herkenbaar.

Verschillende wateren doorkruisen het gebied van het Vrieselhof: naast de hofgracht zijn er de Heidebeek, het Groot Schijn, de Rosse Beek en de Vrieselbeek.

De Heidebeek begrenst het oorspronkelijke parkgedeelte. Het noordelijk gedeelte voorbij deze beek behoort evenwel ook tot het provinciaal domein Vrieselhof. Het is een stuk Schijnvallei, waardoor het Groot Schijn loopt, een rivier die ontspringt in Westmalle en uitmondt in de Schelde. De Schijnvallei heeft nog de kenmerken van de 19e eeuw bewaard. Tussen het Groot Schijn en de Heidebeek ligt het Vrieselgoor, een moerasachtig bebost gebied met een gedeeltelijke repelpercelering: repels verhoogde grond met tussenin afwateringsgrachten. Aan de overzijde van het Groot Schijn ligt het Goor, een laaggelegen moerassig land. Bij het Goor hoort een deel waardevol blauwgrasland. In 2013 kocht de provincie nog aanpalende stukken grond bij om dit blauwgrasland beter in stand te kunnen houden.

Het oostelijke deel van het domein tussen de Heidebeek en het Groot Schijn wordt begrensd door de Rosse Beek. Aan de overzijde van deze beek, buiten het domein Vrieselhof, ligt het Fort van Oelegem. Het deel naast de Rosse Beek, tussen de Heidebeek en het Groot Schijn, is een oud moerasbos dat onderhevig is aan kwel en waar geen onderhoudswerken gebeuren. Dit stuk bos heet "het Diep".

De Vrieselbeek loop binnen het oorspronkelijke parkgedeelte tussen het kasteel en het sterbos.

Vrieselhof in Oelegem

The castle of Bossenstein is a moated castle in the small town of Broechem (Ranst), north of the city Lier in the province of Antwerp. The first mention of the castle dates back to 1346. The owner of the castle at that time was 'Johannes van Busco' also known as 'Van den Bossche'. To this person the castle is named today. Other names were Halmaleshof and Allemanshof, after names of later owners.

Characteristic for the castle is the keep, which is one of the oldest parts of the castle. The wings were built much later. Because it is a moated castle, the only entrance is through a brick bridge. Central to the building is a courtyard surrounded by galleries. In 1660 'Willem van Halmale' converted the castle into a magnificent and opulent building. he added the stucco ceilings and mounted panels on the walls depicting the arrival of Ferdinand of Austria in Antwerp. He also built the beautiful driveways to the castle. When you walk up the castle grounds, you can see his escutcheon and the year 1660 on the square gate tower. In the course of time the castle had a lot of owners. In 1900 it stood empty for a period of time and got in decay. A few years later, during the First World War the castle got damaged even more.

Eventually it got restored again and altered to the more modern look it has today. Also big windows were added. Sinds 1962 the castle area is a protected landscape. At this moment the castle is built around a golf course, the Bossenstein Golf and Polo Club.

https://www.amazingbelgium.be/2017/04/the-castle-of-bossenstein.html

Kasteel Bossenstein

Zogenaamd Zoerselhof, heden hotel-restaurant. Classicistisch kasteel uit het vierde kwart van de 18de eeuw, ingeplant binnen uitgestrekt domein in Zoerselbos. Domein door Zoerselhofdreef verbonden met de baan Lier-Malle en ten westen door Monnikendreef, aangelegd in de 19de eeuw, verbonden met Voorne. Deze laatste verbindt de dorpscentra van Zoersel en Sint-Antonius.

Historiek
Kern van Zoerselhof was de hova, dit is de landbouwuitbating Hoodonc, voor eerst vermeld in 1287. Waarschijnlijk bestond voor de schenking van het bos Hooidonk in 1233 een jachtverblijf toebehorend aan de hertog van Brabant, die het jachtrecht bezat in dit bos. De Sint-Bernardsabdij koos dit als vertrekpunt van een hoevecomplex. Uit deze eerste hoeve, 'Grote hoeve van Hooidonk' of ook 'Achterste hoeve' genaamd, werd circa 1566 de 'Kleine hoeve van Hooidonk' gesplitst. Deze twee hoeven groeiden voor 1638 uit tot vier hoeven. De Grote hoeve van Hooidonk lag binnen de grachten van het vroegere 'hoff', wat doet vermoeden dat deze hoeve bij het jachtverblijf lag. Bij deze hoeve hoorde een 'camer oft quartier' van de abt of rentmeester dit is de huidige woning zogenaamd Trapke op. De Grote hoeve van Hooidonk brandde af op 21 maart 1754. Kort daarop werd de hoeve herbouwd. Domein vanaf 1757 met de kerk verbonden door zogenaamd Torendreef, geveld in 1951. Huidig gebouw met vertrekken voor abt en provisor werd opgericht in 1787 door provisor Bonifacius De Wolf (provisor of rentmeester, de afgevaardigde van de Hemiksemse abdij, die de abdijgoederen beheerde in naam van de abt). Vandaar de gedenksteen aan de westgevel van het kasteel met datering en vermelding "B N A" (Benedictus Neefs abt) en "BDWPV" (Bonifacius De Wolf Provisor). Volgens V. Blommaert werd het kasteel opgericht op oudere funderingen. Aangeslagen tijdens de Franse Revolutie, zodat het domein in 1797 in handen kwam van J.P. Schmitz, die het in 1803 verkocht aan D'Arquet en Tréau. Kende verscheidene eigenaars onder meer baron Van de Put, die grote herstellingswerken liet uitvoeren. Na Tweede Wereldoorlog ingericht als hotel-restaurant. Op 4 november 1956 door brand geteisterd, waarbij de bovenste verdieping werd vernield. Echter onmiddellijk hersteld.

Beschrijving
Domein omvat het rechthoekig kasteel (nok loodrecht op de straat), oranjerie en koetshuis met aanpalende L-vormige hoeve en voormalige provisorwoning (zie Jagersdreef nummers 3, 5, 7) aan noordzijde. Aan de zuidwestzijde van het kasteel, vijver verbonden met rechthoekige omgrachting. Aan oostzijde geometrische tuin met omhaagde graspartijen, waarin twee monumentale vazen, flankerende bomenrij.

Domein toegankelijk via recente poort met ijzeren hek. Geasfalteerde rechte weg door geometrische tuin leidt naar hoofdgebouw. Lijstgevels van zeven traveeën (oost en west) en vijf traveeën (noord en zuid) en twee en een halve bouwlaag onder licht hellend schild(?)dak. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op dito plint. Puilijsten en eenvoudige overkragende daklijsten. Middentravee van de oost- en westgevels geaccentueerd door lisenen. Zuidgevel met vierkante toren van drie bouwlagen onder ingesnoerd uivormig dak (leien), waarin dakkapellen. Flankerende rechthoekige uitbouw uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (?) met portiek, op tweede bouwlaag kapel met halfronde apsis en borstwering met wapenschild. Recente aanbouwsels van één bouwlaag onder platte daken bij oost-, west- en noordgevels.

Rechthoekige, enkele beluikte vensters in vlakke omlijsting, trapezoïdale sluitstenen bij eerste bouwlaag. Bewaarde kruisramen met kleinhouten. Rechthoekige deuren bij de west- en noordgevels, met in bovenlichten roedeverdeling zoals voorkomend bij de voormalige provisorwoning en voormalig molenhuis. L-vormige oranjerie en koetshuis, van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadel- en plat dak (Vlaamse pannen). Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op arduinen plint. Gevelordonnantie bepaald door gedrongen pilasters met geprofileerd kapiteel, onder uitspringende, nog deels gelede, architraaf. Verdiepte rondboogpoorten in geriemde omlijsting.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/14651

Het Zoerselhof in Zoersel

Gravenwezel Castle, locally known as Kasteel 's-Gravenwezel, lies east of the village with the same name, just north-east of the city of Antwerp, in the province of Antwerp in the Flemish region in Belgium.

The builder of the first castle at this site isn't known. But the castle was built as part of a line of defense around the city of Antwerp.

In the early Middle Ages 's-Gravenwezel fell, as a fief, under the rule of the land of Breda. In 1287 it became the property of the knight Gerard van Wezemaal. The oldest known vassal of Gravenwezel was Walterus, Count of Wesele, who was mentioned in 1312. During the 14th and 15th century ownership changed hands several times and the oldest parts of the castle date back to these times. In 1495 the castle was bought by Jan de Glymes, Lord of Bergen op Zoom. The March of Bergen op Zoom kept ownership until 1561.

The most important period for the castle began when it was bought by the Van Susteren family in the 18th century. From 1740 on, the castle was rebuilt as a contemporary country mansion by the Antwerp architect JP. van Baurscheit. The former closed courtyard was torn down and replaced by a terrace from which a stone bridge led to the surrounding park. Another bridge was built on the east side of the terrace to connect the U-shaped bailey. The architect kept the original medieval castle intact but focused completely on rebuilding the south facade of the castle.

In 1774 the castle came into the possession of the widow Isabella Vecquemans de la Vère, who completed the rebuilding of the castle's exterior and redecorated the interior. Through hereditary succession the castle came into the hands of the barons Gillès de Pélichy, who would be mayors of the neighboring village from 1830 till 1929.

In 1983 the last baroness Gillês de Pélichy died and her heirs decided to sell the castle. So, in 1984 the castle was bought by the Antwerp art and antique dealer and collector Axel Vervoordt. He uses the castle for exhibitions and as his residence. He has entertained lots of famous people in this castle such as members of the Belgian and Dutch royal families as well as the pop star Sting.

Mr. Vervoordt used to open his castle to the public two times a year. When I visited I was stunned by the beautiful interiors in the castle, really a must-see. Alas, it was not permitted to take pictures inside the castle due to insurance terms. At present this castle residence can not be visited.



https://www.castles.nl/gravenwezel-castle

Gravenwezel Castle


Het kasteel is gelegen naast Woonzorgcentrum Wommelgheem. Vandaag huisvest het de kantoren van het bedrijf Palmyra Brands, investeerder in onder meer Armonea en Orelia. Beide bedrijven baten woonzorgcentra uit. 

Oorspronkelijk was het kasteel een burchthoeve die in 1542 werd verbouwd tot een kasteel in Toscaanse stijl. Enkele jaren later werd het vernield door Maarten Van Rossum, vandaar de naam Verbrandhof. Later werd het (minder luxueus) heropgebouwd. Een ingrijpende verbouwing in 1897 gaf het kasteel zijn huidige uitzicht. Bij die verbouwing werden enkel de 16de-eeuwse toren en de kapel behouden. In 2015 vond een nieuwe opknapbeurt plaats. 

Historische omgeving
Het geheel vertoont kenmerken van de neo-Vlaamse renaissancestijl en is er een laat voorbeeld van. Het kasteel mag echter niet op zichzelf beschouwd worden, maar moet gezien worden in het kader van zijn onmiddellijke omgeving. Aan het kasteel zelf is nog een restant te vinden van de vroegere hofgracht. Voor het gebouw bevindt zich een open ruimte waarop de oudere remises bewaard zijn. Dat gebouw dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw, het werd later volledig omgevormd tot woonhuis.

De boerderij die we tegenover de voormalige remises aantreffen, werd in 1816 gebouwd. De oorspronkelijke functie van het geheel is volledig verloren gegaan, maar ondanks alles heeft het toch een historisch kader ontwikkeld en blijft het kasteel behouden omwille van het dorpsgezicht en zijn esthetische waarde.

https://www.wommelgem.be/kasteel-selsaeten

Kasteel Selsaete in Wommelgem

De eerstgekende eigenaar van het kasteel is Petrus van Hecke. Deze verkocht op 30 december 1648 de hoeve met den speelhuyse Kijkuit aan Aloysius du Bois.

Het goed veranderde geregeld van eigenaar en in 1722 werd het kasteelgoed overgedragen aan kanunnik Christianus Terninck.

Bij testament van 11 oktober 1742 werden de bezittingen overgedragen aan de stichting Terninck.

In de zeventiende eeuw, de periode van de Contrareformatie, ontstonden in de Zuidelijke Nederlanden tal van godvruchtige instellingen. Geestelijken en bemiddelde leken lieten aan het einde van hun leven goederen en bezittingen na aan religieuze instellingen of stichten met hun kapitalen caritatieve werken. Zo deed ook in september 1697 kanunnik Christiaan Terninck ( 1667-1745), thesaurier van de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. De Stichting stond in voor de huisvesting en opvoeding van een aantal weesmeisjes. De bestuurders van de Stichting Terninck verkochten het kasteeldomein De Kijckuytop 12 juni 1750 aan jonkvrouw Anna-Maria du Bois, die de bezittingen op 22 augustus 1753 overdroeg aan E.H. Joannes van Eij, deken van de kathedrale kerk van Antwerpen.

E.H.van Eij schonk het goed op zijn beurt op 22 maart 1762 aan Hermanus-Josephus Botermans, koopman te Antwerpen. Diens kinderen lieten op vrijdag 10 november 1769 het eigendom, groot 8 hectaren, openbaar verkopen op de Antwerpse vrijdagmarkt. De koop werd gesloten door notaris Geeraert Deelen, gezworen roeper was Julianus-Josephus Timmermans, in naam en voor rekening van Jean- Michel-Joseph van Havre en diens echtgenote Catherina Lunden. De koopsom bedroeg 12.528 gulden wisselgeld.

Jean-Michel-Joseph van Havre liet het oude hof van plaisantie afbreken om er een nieuw gebouw op te trekken. Na de aankoop van het kasteelgoed begon hij geleidelijk gronden aan te kopen, zodat hij het eigendom op korte tijd aanzienlijk vergrootte. Toen de heer van Havre overleed in 1804 was het eigendom inclusief landerijen, weiden en bossen uitgegroeid tot een oppervlakte van 55 hectaren. De meeste van deze aankopen gebeurden tussen 1770 en 1775.

Tijdens de Franse overheersing werden de goederen van de gevluchte familie door de Franse staat aangeslagen en openbaar verkocht. Men slaagde er toch in om alle verbeurd verklaarde goederen via tussenpersonen opnieuw te verwerven. Na de dood van Jean-Michel was het zijn zoon Charles-Joseph-Antoine van Havre die het domein in eigendom verkreeg. Charles van Havre liet grote veranderingen aan het kasteel en het domein uitvoeren, het kasteel werd volledig verbouwd naar de heersende bouwtrents. Het Egyptische huis, dat later als jachtpaviljoen dienst deed, werd eveneens door ham opgericht. Dit gebouw werd echter afgebroken midden de jaren zestig. Door zijn toedoen werden ruime vijvers, hovingen en het park achter het kasteel aangelegd. Charles van Havre stierf in 1814, waarna het domein overging naar zijn zoon Constantin.

Constantin-Charles-Marie van Havre werd in 1813 gevraagd lid te worden van het Legion d' Honneur. Deze eenheid werd door Napoleon in 1813 opgericht voor zijn persoonlijke bescherming. In 1851 werd hij senator voor het arrondissement Antwerpen. Het was in datzelfde jaar dat hij aan de gemeente Wijnegem gronden schonk waarop de eerste degelijke schoollokalen werden gebouwd. Deze gronden waren gelegen achter de inmiddels afgebroken kerk aan de Turnhoutsebaan. Constantin was tevens Kolonel-Commandant van de Antwerpse Burgerwacht. Hij bleef in functie tot 1855, het jaar waarin hij stierf.

Na het overlijden van Constantin van Havre werden de onroerende goederen, gelegen onder Schoten en Wijnegem, in opdracht van zijn weduwe, Catharina-Reine-Marie-Josépha della Faille, getaxeerd door architect- schatter E. Van Cuyck. De waarde van gronden en gebouwen werd bepaald op 413.923 Bfr. De totale oppervlakte te Wijnegem bedroeg 66 ha. 86 are, te Schoten: 45 hectaren. 95 are en 37 centiaren.

Gustave-Charles-Antoine-Marie van Havre, zoon van Constantin, werd de volgende eigenaar van het domein. Hij was lid van verscheidene wetenschappelijke genootschappen, organisaties en verenigingen. Ook op politiek gebied was hij zeer actief. Zo was hij burgemeester van Wijnegem (1848-1892), tweemaal senator, lid van de Provincieraad en kapitein van de Antwerpse Burgerwacht. Het was Gustave van Havre die in de huidige Oud- Gasthuisstraat het eerste gasthuis deed bouwen voor besmettelijke ziekten. Zijn kleinzoon, Georges-Charles-Marie-Clément-Raphaël van Havre, werd de tweede burgemeester uit deze familie te Wijnegem (1919-1934). Naast burgemeester was hij ook actief in het Wijnegemse verenigingsleven. Zo was hij erevoorzitter van de fanfara de Wijngaard en de schuttersgilde Sint Sebastiaan. Hij verwierf als ornitholoog wereldfaam en zijn boeken worden nog steeds als belangrijke standaardwerken voor de ornithologie beschouwd.

Het kasteel Kijckuit is nog steeds in het bezit van de familie van Havre.

http://www.belgiumview.com/belgiumview/tl1/view0000482.php4?pictoshow=0000482aa

Kasteel Kijckuit in Wijnegem

Kasteel Bouwelhof, met huidig uitzicht van circa 1820, gelegen op een volledig omgracht domein.

HISTORIEK
Bouwel, voorheen één geheel met Grobbendonk, zie gemeente-inleiding, werd zelfstandig in 1487; de eerste heer van het onafhankelijke Bouwel was Huybrecht Brant, die enkele jaren nadien een kasteel oprichtte dat als "praetorium van Bouwel" de geschiedenis zou ingaan; een afbeelding in Le Roy (1696) toont ons veeleer een omgrachte hoeve dan een kasteel. Voor de aanleg van de warande met de vermaarde waterwerken was ridder van Roosendael verantwoordelijk; hij was als militair ingenieur, gespecialiseerd in vestingbouw, in dienst van de Spaanse gouverneur in ons land en werd aldus in 1666 belast met het ontwerp voor de uitbouw van de vesting Charleroi aan de Samber. Ridder van Roosendael, toenmalige heer van Bouwel, bootste het fort van Charleroi met zijn acht bolwerken en vesten in 't klein na binnen zijn goed te Bouwel; hoewel het geheel op bevel van de Spanjaarden moest afgebroken worden, tekenen de omtrekken van de bolwerken zich nog gedeeltelijk af in de vesten rondom en in het binnenbos.

Het oude kasteel verdween begin 19de eeuw; de toenmalige eigenaar, de familie Bosschaert de Bouwel, die het goed in bezit kreeg in 1789, liet het circa 1820 vervangen door het huidige complex in classicistische stijl naar ontwerp van della Faille de Leverghem, neef van bouwheer Paulus Josephus Bosschaert de Bouwel. De fundamenten van het praetorium zouden naar verluidt bewaard zijn in het grasveld vóór het kasteel. Het park werd vermoedelijk in 1818 als Engelse landschapstuin aangelegd; in 1859 moest een deel van de aanleg opgeofferd worden voor de spoorlijn Antwerpen-Herentals. In de periode 1836-1866, onder August Bosschaert werden de verschillende dienstgebouwen opgericht, onder meer paardenstallen en koetshuis, hovenierswoning en boswachterswoning ( Stationlei nummer 44).

BESCHRIJVING

Het kasteel is gelegen aan het einde van een lange toegangsdreef; deze driedubbele beukendreef werd volgens mondelinge overlevering aangelegd in 1791 en verbreedt zich voor het kasteel tot een cirkelvormig voorplein. Het oorspronkelijke poortgebouw werd in 1873 vervangen door een ijzeren hek. Bepleisterde en beschilderde constructie op rechthoekige plattegrond; zeven traveeën en drie bouwlagen in verkleinende ordonnantie onder schilddak (nok loodrecht op dreef, leien). Symmetrisch opgebouwde lijstgevel afgelijnd door een klassiek hoofdgestel op gekoppelde consoles. Midden- en zijrisalieten tussen pilasters en hogerop gegroefde lisenen, in het middenrisaliet als het ware ter ondersteuning van het bekronende, gebogen fronton. Overluifelde rechthoekige deur op de begane grond. Beluikte, overigens eenvoudige rechthoekige vensters. Meer sobere achtergevel van negen traveeën: centraal risaliet van drie traveeën, op de begane grond voorzien van rondbogige deurvensters met balkons; typisch eigentijdse V-roeden en waterlijsten op doorgetrokken imposten. Tegen de noordwestgevel werd in 1873 een gebogen houten vestibule gebouwd; deze bevat de diensttoegangen en diende ook ter verbetering van de luchtcirculatie tussen eerste en tweede verdieping.

De Hof van Bouwel

Waterburcht met bouwgeschiedenis opklimmend tot het einde van de 13de eeuw, met latere voorgebouwen en Franse tuin op het neerhof. Door een dubbele lindedreef (zogenaamde Kasteeldreef), aangelegd in de tweede helft van de 17de eeuw, verbonden met de Sint-Pieterskerk en de pastorie in het centrum van de gemeente, ter illustratie van de vroegere relatie tussen kerkelijke en wereldlijke macht. Deze dreef vormt trouwens één van de assen van het omringende parkbos.

Historiek
Reeds in de Romeinse periode zou er volgens sommige literatuurbronnen op deze plaats een villa gestaan hebben; verdere gegevens hierover ontbreken. In het laatste kwart van de 13de eeuw kreeg Gerard van Rotselaar, heer van Vorselaar, toelating van de hertog van Brabant om hier een waterburcht op te richten. Onafgezien van herhaaldelijke verbouwingswerken bleef de plattegrond van deze uit Grimbergse steen opgetrokken, middeleeuwse burcht grosso modo bewaard: een omgracht ensemble met vier ronde hoektorens, oprijzend uit het water; de toegang bevond zich aan de oostzijde, de woonvleugel aan de westzijde. Vanaf 1645 werd het sterk vervallen kasteel ingrijpend hersteld en heropgebouwd door pater Karel Eugeen d'Arenberg; de familie d'Arenberg kreeg het kasteel in bezit van de de Lignes via de familie van Bergen. In 1663 verwierf ridder Jan Proost het kasteel. Hij zette de verbouwingswerken verder en startte daarnaast met de aanplanting van de omringende eikenbossen en de aanleg van de lindedreef. Een gravure van F. Ertinger van 1678 (uitgave J. Le Roy) toont ons het toenmalige kasteelcomplex met onregelmatige omgrachting; de rechthoekige woonvleugel geritmeerd door zware steunberen aan de buitengevels en voorzien van twee ronde hoektorens aan de achtergevel, bevond zich ten westen; het voorliggende binnenhof was omgeven door een slotmuur voorzien van zware steunberen met weergang bovenop, twee ronde hoektorens en centraal in de oostzijde een massief, zeshoekig en torenvormig poortgebouw met houten ophaalbrug. Begin 18de eeuw verkocht aan Philippe Louis de Pret, die circa 1730 verfraaiingswerken liet uitvoeren waarbij J.P. Van Baurscheit betrokken was; in hoever het hier gaat om werken die gewoonlijk toegeschreven worden aan Karel van de Werve kon nog niet achterhaald worden; in de rekeningen van Van Baurscheit uit de periode 1733-1737, bewaard in het Antwerpse Stadsarchief, werden in ieder geval posten gevonden die ongetwijfeld betrekking hebben op werken aan het kasteel van Vorselaar, namelijk één van de twee arduinen poorten, doch dewelke is moeilijk uit te maken, en vermoedelijk ook een schoorsteen in het 18de-eeuwse salon, rechts van de hal (mogelijk is zelfs het hele salon geconcipieerd door de aangehaalde architect). Sommige auteurs uiten zelfs de veronderstelling dat de 18de-eeuwse bijgebouwen naar zijn ontwerp zijn opgetrokken; zo zouden onder meer de segmentboogvensters en de gebogen waterlijsten van de dakkapellen refereren aan de gebruikelijke vormentaal van de architect.

Na de dood van Philippe Louis de Pret in 1755, werd het kasteel geërfd door zijn dochter Maria Anna de Pret, die in 1734 gehuwd was met Karel Philippe van de Werve. In de loop der eeuwen volgden diverse herstellingswerken en verbouwingen elkaar op. Zo zou Karel Philippe van de Werve circa 1756 frontaal tegenover het kasteel nieuwe U-vormig ingeplante bijgebouwen, waar onder stallen en woningen voor het personeel, hebben laten optrekken ten oosten van het kasteel; het geheel was omgeven door een gracht en toegankelijk via een brug met smeedijzeren hek. Tegelijkertijd werd volgens sommige literatuurbronnen tussen deze heden nog bestaande bijgebouwen en het kasteel een tuin aangelegd die doorliep tot het voormalige binnenplein van het kasteel; de oorspronkelijke gracht aan de oostzijde werd gedempt en de slotmuur met ingangstoren werd gesloopt om het zicht op het hoofdgebouw vrij te maken. Hierdoor kwamen de oostelijke hoektorens volledig vrij te staan. Uit het onderzoek van oud kaartenmateriaal als de Ferrariskaart van 1771-1778, de Vandermaelenkaart uit het midden van de 19de eeuw en de militaire kaart van 1870 blijkt echter dat deze werken pas uitgevoerd werden in het midden van de 19de eeuw; dit wordt trouwens bevestigd door de kadasterschetsen van 1862, waar de muren en het poortgebouw die op dat moment nog ingetekend waren, verdwijnen. De aangehaalde slopingswerken maakten dus waarschijnlijk deel uit van de neogotische verbouwing in het derde kwart van de 19de eeuw, door de toenmalige eigenaar Filips-Maria-Jozef-Herman (+ 1884) van de Werve, burgemeester van Vorselaar. Op het kadaster werden de wijzigingen geregistreerd in de periode 1862-1885. Het massieve, defensieve karakter moest wijken voor een "pittoresk" ensemble met veelvuldig voorkomende torentjes en kantelen. Voornamelijk de oostelijke gevel werd grondig aangepast: de gevel werd verhoogd, waardoor een nieuwe rij vensters kon gestoken worden en een ruimere zolderverdieping ontstond, die trapvormige bekroningen kreeg; de oorspronkelijke vensters werden vergroot of aangepast, onder meer tot tudorbogig of spitsbogig in de uiterste travee; de hoeken werden voorzien van kleine ronde hoektorentjes en centraal op de gevel werd een monumentale aanbouw met bekronende ronde toren gerealiseerd; het dak kreeg acht neogotische dakkapellen en in de achtergevel twee getrapte dakvensters. De centrale, rechthoekige uitbouw in de westgevel, heden de trapzaal, kreeg neogotisch maaswerk in de vensters, gekanteelde arkeltorentjes en vermoedelijk ook een nieuw dak met peerspits. In de zuidelijke zijgevel werden op de begane grond balkons aangebracht. Ter plaatse van de vroegere slotmuur, ter hoogte van de oude steunberen, kwam een lage, ten dele gekanteelde borstwering. In 1911 kwam het goed als bruidsschat in handen van baron Edouard de Borrekens. In hetzelfde jaar werd de Franse tuin aangelegd door tuinarchitect Juchem uit Mortsel.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/47582

Kasteel Borrekens

The Castle de Renesse is a castle located in the village of Oostmalle (Malle), in the Campine region of the province of Antwerp (Flanders, Belgium). It is currently owned by the municipality of Malle.

History
14th century
In 1374 Jan van Harduemont sold his domain in Oostmalle to Costijn van Berchem, a descendant of Arnoldus Berchthout, who lived near Antwerp.

1431–1464: Construction of the first castle by Willem van Berchem
Willem van Berchem, who himself lived at Wommelgem, built a castle at Oostmalle between 1431 and 1464. He was married to Mechtildis Cock van Werdenborgh. Nothing remains of this original castle, and the only remaining visible vestiges are the donjon which now is the articulation point of the castle and the so-called tournament beam which is now placed above the fireplace in the knight room. In 1459 his daughter Elisabeth married Wouter van Hamal, who thereby inherited the Oostmalle domain, and added vast property in Limburg and Liege.

On 30 November 1501, their daughter Anna van Hamal married Frederik van Renesse (b. 13 March 1470), descendant of a Diederick VI, 12th count of Holland and Sophie van Rheinick. He was Drossaard of Diest and Breda, Councilor of Charles V, Holy Roman Emperor and stadtholder of the Netherlands, Zeeland and Friesland. After his death in 1538, he was succeeded by his son Jan van Renesse who married Elisabeth van Nassau, an illegitimate daughter of Henry III of Nassau-Breda, who was an uncle of William the Silent.

1542: Devastation of the Castle
In 1542, William Duke of Guelder rose against Emperor Charles V. His troops were led by Maarten van Rossum, notorious for his pillage of the Campine region. The village of Oostmalle and most of the castle were burned to ashes. Only the main tower of the castle and the church tower of Oostmalle remained intact.

1545–1548: a new castle is built by Jan VIII van Renesse

A new castle was built after the destruction of the original van Berchem castle. The remaining tower was incorporated in the horseshoe-shaped service buildings (neerhof), and a bridge connected the neerhof (E: lesser court) with the opperhof (E: main court). The main building of the castle was built as a square with four towers at each corner. The roof was covered with tiles and the towers with gold coloured slate. Some famous guests who stayed at the castle were emperor Charles V (1545, 1548), Margaret of Parma (1561), Lamoral, Count of Egmont and his wife, William I of Orange-Nassau, to name a few. On 28 July 1561, Frederik van Renesse succeeded his father as Lord of Oostmalle, he married Helena Torck.

The struggle between the Protestant north of the Netherlands and the Spanish-controlled Southern Netherlands, left its marks on the region and Oostmalle suffered severely from the Eighty Years War. The occupation of the castle during the Eighty Years War by soldiers (1538 - 1603) did no good to the state of the castle. Fernando Álvarez de Toledo, 3rd Duke of Alba even confiscated the property of Frederik van Renesse for a while.

Willem van Renesse, married to Margaretha van der Aa van Renesse, son of Frederik, was the last occupant of the castle. After he died in 1630, the family moved to Elderen in Limburg. In 1700, Count Francis Hyacinthus van Renesse, allowed secretary Peter De Jonghe to live in the service building. Around 1730 Frans Lambrechts van Renesse married Carolina van Breidbach Burrescheim.

1790–1800: Decline and demolition
Over the years, the main building decayed slowly, because of a lack of funding for maintenance and repairs. In 1729, N. Spirlet became scout, stadtholder and steward of Oostmalle. Spirlet did his best to manage the property as well as possible, but eventually, without success. In 1793, the main building of the castle was demolished and between 1778 and 1830 the farm was also destroyed.

1830: The beginning of a new era
On 6 October 1830, Count Clement-Wenceslas de Renesse-Breidbach sold the castle and the domain to Viscount Leonard Pierre Joseph du Bus de Gisignies, who had been commissioner-general of the Dutch East Indies, for the United Kingdom of the Netherlands, and afterwards was appointed Minister of State by William I of the Netherlands.

Léonard du Bus de Gisignies renovated the old service building into a country house with large windows and redesigned the interiors in Empire style. The neighbouring field was transformed into an English garden with distinctive trees such as sequoias. His grandson Bernard Daniel, son of the famous ornithologist Bernard du Bus de Gisignies, would live in the castle and become mayor burgomaster of Oostmalle.

In 1896, Isabelle, the only daughter of Viscount Bernard Daniel du Bus de Gisignies (1832–1917), the oldest du Bus-heir, married Count Maximilian de Renesse-Breidbach. Shortly after the birth of their sixth child, Isabelle died. Maximilian then married Godelieve, the only daughter of Viscount Chretien du Bus de Gisignies (1845–1883), younger brother of Bernard Daniel, and together they had seven children.

1920: Twentieth century, redesign of the castle
After World War I, Maximilian started rebuilding the castle in Flemish Neo-renaissance style. However, construction was stopped after completion of the right-wing of the castle. The 16th century left-wing remained as it was, but was no longer used to live in.

During both World War I and World War II, the German military occupied the castle. On 15 March 1941 a British bombardment destroyed part of the left wing of the castle. Towards the end of the war, in 1944, the castle was used by British and Canadian forces as a hospital. The tornado which devastated Oostmalle on 25 June 1967, spared the castle but the damage in the park remains visible until today. Count Thierry de Renesse-Breidbach, who had been mayor of Oostmalle since 1933, died on 24 October 1973. Ever since his marriage with Clara Van Gelder, he no longer lived at the castle and had been contemplating selling the castle to the village of Oostmalle. It took until after the union of Oostmalle and Westmalle in 1977, before the castle was acquired by Malle.

On 16 May 1983 the castle and the domain were acquired by the municipality of Malle. Since 25 March 1985, the castle and its surroundings have been owned by Domein de Renesse a non-profit organization responsible for the administration of the castle, and is now being used as a museum, for cultural activities and concerts.

Renesse Castle


Het hof van Schoten werd reeds als hoeve vermeld in 1232. Het betrof op dat moment waarschijnlijk eerder een hoeve dan een kasteel. Het huidige kasteel, dat verschillende malen van eigenaar veranderde (alle eigenaars vanaf het begin van de 16de eeuw zijn gekend), was van 1564 tot aan de Franse Revolutie de zetel van de heren van Schoten.

Het eerste kasteel, vermoedelijk uit de eerste helft van de 16de eeuw (?), waarvan de vierkante aanleg met omwatering, de onderbouw van muren en torens en de Valkentoren bewaard bleven, werd in 1542 door Maarten van Rossem verwoest. Circa 1550 vatte Jan van Crombach, burgemeester van Antwerpen, de bouw van het huidige kasteel aan (zie de typische bak- en zandsteenarchitectuur van buitenmuren en torens). Na 1564 liet Melchior Schets het ‘hof van plaisantie’ omvormen tot de bestuurlijke residentie van de heerlijkheid Schoten. Omstreeks 1750 liet J.B. Cornelissen de Weynsbroeck de voor- en achtergevel verbouwen (zie de lichtere baksteen, de afwezigheid van speklagen en de decoratie van hoofdingang en balkon), de torens met tentdaken afdekken en de bijgebouwen met uitzondering van de Valkentoren afbreken.

De oude beukendreef met aan het eind het omgrachte kasteel is als structuur nog herkenbaar zoals op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). Het waterkasteel wordt op deze kaart omgeven door moestuinen, een klein sterrenbos en enkele losstaande gebouwen binnen een nagenoeg rechthoekige omgrachting. Parkbossen en dreven omgeven het kasteel. Op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) is de structuur van het kasteeldomein duidelijk herkenbaar.

De neogotische kapel onderaan de noordwesttoren dateert van circa 1900. Op 7 september 1972 brandde de westvleugel af. Herstellings- en restauratiewerken van het hele kasteel werden uitgevoerd in 1974-76 onder leiding van architect Jos Gabriëls.

Sinds 1950 is het domein gemeente-eigendom; in 1955 werd het ingericht als cultureel centrum met een openbaar park van 30 hectare en 5 hectare sportinrichtingen. De overige 25 hectare werden voorbehouden voor woningbouw, voornamelijk villabouw.


https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/14322