Kasteel Cortewalle is een Vlaamse waterburcht te Beveren in België, die jarenlang bewoond werd door de familie de Brouchoven de Bergeyck.

Het kasteel dateert uit de 15e eeuw, en is een van de oudste van het Waasland. Het is opgetrokken in witte zandsteen, in de stijl van de Vlaamse renaissance. Het werd uitgebreid door Joos Vijd, die het naliet aan zijn neef Joos Triest. Gedurende eeuwen was het familiebezit van de families Triest, Goubau en De Brouchoven de Bergeyck. De familie De Brouchoven de Bergeyck verkocht het aan de gemeente Beveren in 1965.

In de 19de en begin 20ste eeuw werd door de familie De Brouchoven de Bergeyck met name de graven Charles de Brouchoven de Bergeyck (1801-1875) en Florimond de Brouchoven de Bergeyck (1839-1908) de laatste veranderingen aangebracht die Cortewalle zijn huidig uitzicht geven, zoals de hangbrug en het koetshuis dat het middeleeuws neerhof verving, naast talrijke interieuraanpassingen onder andere de Verlatzaal en de Blauwe kamer. Het interieur werd een laatste maal grondig gerenoveerd en aangepast aan de moderne tijd in 1909 door de laatste graaf Charles Rene de Brouchoven de Bergeyck onder andere door de benedenverdieping uit te breiden met nagenoeg de helft van het binnenplein. De restauraties van 1979 tot 2008 hebben het kasteel de uitstraling terug gegeven die het bezat onder de laatste graaf.

Sinds 1999-2000 bevindt het Archief De Bergeyck zich opnieuw op Cortewalle. Na de dood van gravin Joséphine Cornet d’Elzius de Peissant (1877-1960), weduwe van graaf Charles de Brouchoven de Bergeyck (1875-1935), raakte het archief verspreid onder leden van de familie De Bergeyck. Na haar werd het kasteel verkocht en niet meer bewoond. De openbare verkoop van de ganse inboedel in 1961 was evenmin gunstig voor bewaring. Doorheen de jaren werd het archief meer en meer verdeeld. In 1997 riep de Familievereniging De Brouchoven de Bergeyck alle bewaarders van het archief op om het opnieuw samen te brengen en te bewaren op het voorouderlijk kasteel Cortewalle.

In 2000 sloot de gemeente Beveren met de familie een bruikleenovereenkomst af voor het bijeen gezamelde archief. In 2005 werd ook een archiefbestanddeel uit het Sint-Paulusseminarie in bruikleen gegeven door het Bisdom Gent.

Sinds 2001 heeft de gemeente Beveren bevoegd personeel in dienst dat het archief ontsluit. Het Archief De Bergeyck is voortaan geordend en geïnventariseerd.

Het kasteel is sinds 1971 beschermd als monument en op afspraak te bezichtigen. Het park is openbaar. De jachthonden van de graaf woonden in een fraai gebouwd hondenhok, dat in het nieuws kwam toen het werd gerestaureerd voor 10.000 euro.

Kasteel Cortewalle

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

Kasteel Bosdam heeft veel generaties gehuisvest. Van gegoeden, adel tot zelfs enkele geestelijken. Sedert 2011 woont de familie Van den Berge-Olugo op dit unieke domein.

Voor het Bosdamkasteel moeten we ons verplaatsen naar het Oost-Vlaamse Beveren dat, met de fusie van 1977, de gemeenten Doel, Haasdonk, Kallo, Kieldrecht, Melsele, Verrebroek en Vrasene kreeg toegevoegd. Groot-Beveren, met haar 157 km² de grootste gemeente van Oost-Vlaanderen, leven ca. 48.000 inwoners.

Vertrekkend vanop de Grote Markt te Beveren, richting Gent, ligt onmiddellijk vooraan in de Oude Zandstraat links het Bosdamkasteel.

Voor de oprichting van het Bosdamkasteel bevond zich op dezelfde plaats een hof van plaisantie, Kretenborch (ook Cretenborch) geheten en die hofstede werd reeds vermeld in de 16de eeuw.

De vroegst gekende eigenaar van Kretenborch was Jakob Danssaert, schildknaap; schepen te Beveren; enz. Jakob Danssaert, zoon van Jan Danssaert, huwde met Maria Rondeel, dochter van Jan Rondeel en van Josina de Kever. Jakob Danssaert I overleed te Beveren op 22 november 1538 en werd in de Sint-Martinuskerk aldaar begraven. 

Na Jakob I Danssaert werd zijn oudste zoon, Jan II Danssaert, eigenaar van Kretenborch. Jan II huwde rond 1550 met Clara Ben, die te Beveren overleed op 16 november 1569. Op dat ogenblik was Jan II Danssaert reeds overleden (te Beveren op 10 augustus 1566), waardoor hun zoon, Jakob III Danssaert, de hofstede Kretenborch erfde.

Jakob III Danssaert, advocaat van de Raad van Vlaanderen; baljuw van de heerlijkheden Levergem, Doorn en Ter Beeckx; enz… maakte gedurende 39 jaar deel uit van het bestuur van Beveren (als griffier en als schepen).

Hij huwde met Maria Zaman en verbond zich na haar dood, in een tweede huwelijk met Clara van Vlierden (+ 23 april 1632).

Jakob III Danssaert overleed op 5 september 1632 -op 74-jarige leeftijd- en werd op zijn hofstede Kretenborch opgevolgd door zijn zoon Gillis.

Jonkheer Gillis Danssaert (Beveren 13 januari 1591 - Waasmunster 10 december 1650), heer van Ter Varent onder Bazel; schildknaap; hoofdschepen van het Land van Waas; enz., huwde met Margaretha van Steelant (22 augustus 1659). Op 22 maart 1644 verkocht het echtpaar Danssaert-van Steelant de hofstede Kretenborch voor 900 gulden aan Jan de Leeuw, zoon van Gillis de Leeuw, Stadhouder en meier van Melsele.

Jan de Leeuw (+ Beveren 1674), schepen te Beveren, huwde -te Haasdonk op 1 september 1647- met Josine Wauman (+ 1661), dochter van Thomas Wauman (+30 september 1635), schepen te Haasdonk, en van Maria Snouck.

Na de dood van haar vader erfde Anna-Maria de hofstede Kretenborch. Anna-Maria de Leeuw huwde in 1676 met Jan-Baptist Dullaert, baljuw van het Land van Saeftinge; stadhouder van Beveren; enz., weduwnaar van Joanna van Goethem.

De echtelieden Dullaert-de Leeuw namen hun intrek op een grote hoeve te Doel en verhuurden Kretenborch aan Petrus van den Heuvele, dokter.



Jan-Baptist Dullaert overleed te Doel op 19 april 1694, waarna Anna-Maria de Leeuw hertrouwde -te Doel op 22 juni 1695- met Jan Vergauwen, stadhouder van Kieldrecht-Doel. Zij verhuurden Kretenborch in 1696 aan Antoon van Damme, advocaat.

Op 30 mei 1697 verkochten Jan Vergauwen en Anna-Maria de Leeuw: "zeker huis, schuur en stallingen, met alle de edifitiën, mitsgaders landerijen, ca. 2,5 gemet groot" voor 2.000 gulden aan Adriaan Maes, die de koop had gesloten voor zijn zoon Jozef Maes.

Jozef Maes was -op 27 maart 1681- gehuwd met Catharina de Leeuw, zus van Anna-Maria de Leeuw en Adriaan Maes was getrouwd met Anna Dullaert, die een zus was van Jan-Baptist Dullaert, de eerste echtgenoot van Anna-Maria de Leeuw.

Jozef Maes, meier te Kallo, had slechts één dochter, Anna-Catharina, die haar vader opvolgde op Kretenborch.

Anna-Catharina Maes (1682-1752), huwde -te Beveren op 26 november 1707- met Pieter Baert (1671-1759), schepen en burgemeester van Beveren, zoon van Jan Baert (+ 1676) en van Catharina Vanderbraecken (+ 1682).

In het huwelijk Baert-Maes zagen -tussen 1708 en 1724- tien kinderen het levenslicht, die bijna allen jong stierven. Slechts één dochter bereikte de volwassen leeftijd: Isabella-Clara (1713-1804).

Isabella-Clara Baert huwde -te Beveren op 23 oktober 1737- met Christiaan-Norbert Wouters (1711—1786), licentiaat in de beide rechten; heer van Sijsele; enz., zoon van Christiaan Wouters en van Susanna-Maria Forckaert.

Christiaan-Norbert Wouters herbouwde rond 1758 de hofstede en herdoopte zijn eigendom in "Bosdamkasteel".

De priesters Michael en Franciscus Wouters bewoonden het Bosdamkasteel tot aan hun dood, respectievelijk in 1820 en 1828, waarna hun zus, Maria-Isabella Wouters, het Bosdamkasteel openbaar liet verkopen.

Op 13 mei 1828 kocht Antoon-Frans Versmessen het Bosdamkasteel, voor 8.500 gulden, voor zijn zus, Maria-Catharina Versmessen (1776-1857), douairière van Charles-Eugène de Villers du Fourneau (Mechelen 17 december 1780 — 9 november 1819), dochter van jonkheer Antoon- Hubert Versmessen, schepen te Beveren, en van Maria-Francisca Nijs.

Het echtpaar de Villers du Fourneau-Versmessen had zes kinderen, waarvan er vier vroegtijdig overleden. 

Marie-Virginie de Villers de Fourneau erfde het Bosdamkasteel. Zij was -te Brussel op 9 mei 1827- gehuwd met Walerand-Pierre-François-Joseph, baron de Maleingreau d’Hembise.

Walerand-Pierre, baron de Maleingreau d’Hembise (1793 - Beveren 9 december 1869) en Marie-Virginie de Villers de Fourneau (1801 -Beveren 8 augustus 1875) hadden zes kinderen, waarvan er vier hun ouders overleefden. 

Cécile-Sophie-Joséphine de Maleingreau d’Hembise (Brussel 9 september 1835 - Beveren 13 maart 1929), erfde het Bosdamkasteel met 2 ha 92 a 10 ca grond. Zij huwde met Léon-Baudouin-Louis-Oscar-Joseph-Ghislain, ridder van Male de Ghorain (Sint-Jans-Molenbeek 11 december 1837 - Beveren 5 december 1913), doctor in de politieke en sociale wetenschappen; eigenaar te Sint-Joost-ten-Noode; enz., zoon van Josse, ridder van Male de Ghorain (1803-1886), en van diens eerste echtgenote, Pétronille Popelaire de Terloo (1812-1851).

Lucien-Baudouin-René, ridder van Male de Ghorain verwierf het Bosdamkasteel dat hij bewoonde tot aan zijn dood op 12 september 1950.

Zijn erfgenamen verkochten het kasteeldomein in 1951 aan Hector Cuelenaere-Potvliege uit Maldegem, waarvan de erfgenamen het goed -met een oppervlakte van rond de 6.300m²- verkochten aan dokter Antoine Busschaert-Weyn. Het overige deel van het kasteeldomein werd verkaveld in Bosdamwijk 1 en Bosdamwijk 2.

Na belangrijke aanpassingswerken nam de nieuwe eigenaar zijn intrek in het Bosdamkasteel.

https://www.kasteelbosdam.be/geschiedenis.html

De familie Busschaert verkocht het kasteelgoed in de jaren 80 aan de Antwerpse reder van Tunesisch afkomst A. Labiad-Philips.

Deze verkocht het midden jaren 90 aan de familie Eggermont welke het goed in 2011 verkochten aan de familie Van den Berge-Olugo.

Het Bosdamkasteel is dus sedert 1951 particulier bezit en bijgevolg niet toegankelijk voor bezoekers. Wel kan het goed vanop de openbare weg waargenomen worden. Ook was zowel het exterieur als interieur te zien in diverse TV programma's in Nederland en België.

Stukken overgenomen uit het boekwerk "Van kasteel naar kasteel" door Paul Arren.

https://www.kasteelbosdam.be/geschiedenis.html

Kasteel Bosdam

Het landgoed Hof Ter Saksen is een openbaar educatief natuurpark met wandelpaden, op de grens van Beveren en Haasdonk. Het domein van 27 hectare groot is sinds 1982 eigendom van de gemeente Beveren. Het landgoed bestaat uit weilanden, akkers, een bosgebied, een arboretum en een kasteelpark. Op het kasteelpark staat een kasteel, een hoeve, en een orangerie. De achterste toren van het kasteel is 36 meter hoog, even hoog als de Sint-Jacobuskerk van Haasdonk. Het kasteel is gebouwd volgens de Neoclassicistische architectuur en toont overeenkomsten met monumenten van de Franse architecten Ange-Jacques Gabriel en François-Joseph Bélanger.

Geschiedenis
Het landgoed werd in de middeleeuwen ‘Het Schaek’ genoemd. Oorspronkelijk stond er een boerderij en een herberg. De herberg was een populaire stopplaats langs de Oude Heerweg die Antwerpen met Gent verbond. In 1781 werd de herberg afgebroken en werd er een kasteel gebouwd.

De oudste eigenaar van het landgoed was Margareta Noethaeckx (1365), dochter van ridder Diederik Noethaeckx, de grafelijke raadsheer en meier van Destelbergen[1]. Later kwam het domein in bezit van de familie Vijd, dezelfde familie die het kasteel van Cortewalle in Beveren bouwde. Gregorio Del Plano (1604) kocht het landgoed in 1594 en het bleef vier generaties in de Del Plano-familie. Uiteindelijk verkocht één van zijn nazaten het aan Pieter-Franciscus Piers, de toenmalige burgemeester van Beveren. In 1699 liet Pieter-Franciscus Piers het domein over aan Matthias van der Burcht.

In 1781 nam de vrijmetselaar Jan-Baptist Vermessen, hoofdschepen van het Land van Waas, het landgoed over. Omstreeks 1804 liet hij de gebouwen afbreken en liet een kasteel bouwen in neoclassicistische stijl. In 1812 bouwde hij de orangerie en de hoeve. Vermessen bouwde de toren even hoog als de kerktoren van Haasdonk en liet aan alle zijden uurwerkplaten zetten. Zo moesten de inwoners niet meer naar de kerktoren kijken om het uur te lezen als een provocatie naar de Katholieke gemeenschap. Het kasteel zelf werd gebruikt als ontmoetingsplaats voor vrijmetselaars.

Tegen 1815 waren de verbouwingen compleet en woonde de familie Schoutheete de Tevarent in het kasteel. Het bleef eigendom van de familie Vermessen. In 1824 werd de zoon van Jan-Baptist, Antoine Versmessen (1777-1837) burgemeester van Haasdonk.

Tenslotte kocht in 1920 de textielfabrikant Edmond Meert het als zomerverblijf. Het landgoed bleef eigendom van de familie en de laatste gekende eigenaar was André Meert, die uitsluitend in de hoeve woonde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel zwaar beschadigd door de Duitse bezetter. Duitse officieren woonden in het kasteel en de soldaten waren gestationeerd in de orangerie. Het domein werd toen gebruikt als opslagplaats voor oorlogsmateriaal.



Kasteel Hof ter Saksen

The castle was built in 1594 to replace an older castle that was burned down ten years earlier. In 1878 the so called water castle was restored and enlarged to a design by Antwerp architect Joseph Schadde.

The castle is built up in brick and sandstone. The special style is enlivened by round and eight-edged turrets, cantilevered wall parts and staircases.

At the moment the castle is not protected monument, it was last used as a study and education center by the Catholic order the 'Brothers of Love'. When the last brother left the castle, it was donated to the town of Kruibeke to make it a accessible place for all people of the neighbourhood. The town of Kruibeke also owns the park surrounding the castle. Every year there is a big international festival, free to the public.

https://www.amazingbelgium.be/2017/11/castle-altena-kruibeke.html

Castle Altena (Kruibeke)

Het kasteel Sorghvliedt bevindt zich in een park met vijver en (deels bewaarde) rechthoekige omgrachting. Het kasteel en de aanhorigheden klimmen op tot het tweede kwart van de 18de eeuw.

Historiek
Tijdens de 16de eeuw bevond zich op deze locatie een hoeve, 'Winckeleynde' genaamd, en een aanvankelijk klein 'hof van plaisantie'. Het goed was van 1660 tot 1815 in het bezit van de familie du Bois, die tussen 1745 en 1750 het huidige rococokasteel liet optrekken op de 16de-eeuwse grondvesten en kelders naar ontwerp van Jan Peter Van Baurscheit de Jonge, die ook verantwoordelijk was voor de tuininrichting in de jaren 1752-1753. Begin 19de eeuw werd de belvedère opgericht.

De kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) geeft het kasteel weer ten zuiden van Hoboken en omgeven door een rechthoekige omgrachting. Het is bereikbaar vanuit het westen en het zuiden via een dreef. Buiten de omgrachting bevinden zich enkele bijgebouwen. Aan weerszijden van de omgrachting, ten oosten en ten westen, wordt een moestuin afgebeeld. Ten zuiden ervan ligt een park. Dreven aan de oost- en westzijde omgeven het geheel. De kaart van Vandermaelen (1846-1854) stelt het Château de Zorg Vliet” voor met een grotere rechthoekige omgrachting en een langgerekte vijver ten zuiden van het kasteel. Deze gracht is niet volledig gesloten: aan de oost- en noordkant is een deel van het domein niet omgracht.

In 1937 kocht de gemeente Hoboken het kasteel en het park aan. In 1937-1940 werd het kasteel ingericht als gemeentehuis. Het park werd later publiek toegankelijk gemaakt en het kasteel werd omgevormd tot districtshuis. Bij de restauratie van 1972-1973 verdween de oorspronkelijke bepleistering van het hoofdgebouw. In het park werden de vroegere moestuin en boomgaard vervangen door sportvelden, de twee fonteinen zijn afkomstig van Expo '58.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/11463

Kasteel Broydenborg

Sorghvliedt Castle (Dutch: Kasteel Sorghvliedt) is a building in Belgium with a history dating back to the 16th century. It was originally a farm building called Wickeleynde owned by the merchant Jean Plaquet and his wife Maria Leydeckers. In 1660, it came into the hands of the du Bois family. From 1745 to 1750 it was completely rebuilt by Arnold du Bois. The Rococo structure was designed by the architect Jan Pieter van Baurscheit the Younger (1699–1768). The castle and the surrounding park were purchased by the town of Hoboken in 1937. It became the town hall in 1940. From 1983, following the extension of Antwerp, the castle became the district hall of Hoboken.

In the park there is an orangerie and a belvedere on an artificial hill.

The castle is open to the public from 9 am to 1 pm on weekdays but is closed on public holidays.

Sorghvliedt Castle


The Wissekerke Castle is situated in the village of Bazel of Kruibeke municipality in the East Flanders province of Belgium. Although a castle stood at this site since 10th century, the present castle was largely built in the 15th century with lake, park and a suspension bridge. The suspension bridge by the castle is one of the oldest surviving wrought iron suspension bridges in Europe and was designed in 1824 by Jean-Baptiste Vifquain, an engineer from Brussels.

Many famous people lived at Wissekerke castle, including the influential family of Vilain XIIII. For 139 years the members of this family were the mayors of Bazel. Through the centuries the castle has been rebuilt and renovated. The most important building works were completed in the 19th and 20th centuries. Most of the present architecture recalls 19th century neo-gothic style. The major interior features also date from this period. The castle, the gatehouse, the iron suspension bridge and the pigeon tower were listed as monuments in 1981. In 1989 the castle was purchased by the town of Kruibeke, which has since handled the restoration work. The castle is also venue to many cultural activities, tours and exhibitions.

In spite of the modest span of 23 meters, the bridge is of great industrial archaeological value, because of its historical and structural uniqueness. Since 1981, the bridge at Bazel has been a protected historic monument.

Wissekerke Castle

Het Schoonselhof is het domein waar zich de stedelijke begraafplaats van de Belgische stad Antwerpen bevindt. Het ligt op het grondgebied van de districten Hoboken en Wilrijk.

In 1911 kocht de stad Antwerpen, op initiatief van de Schepen van Cultuur, Frans van Kuyck, het landgoed Schoonselhof om het als begraafplaats in te richten. De officiële opening vond plaats op 1 september 1921. In 1936 werd het oude Kielkerkhof gesloten en in 1938 werden een groot aantal monumenten van deze begraafplaats overgebracht naar het Schoonselhof.

De omgeving van het kasteel werd in 1943 al beschermd als landschap. In 1992 werden het kasteel en neerhof beschermd als monument. Begin augustus 2007 werd de begraafplaats Schoonselhof door minister Dirk Van Mechelen beschermd.

Parkbegraafplaats
Het Schoonselhof werd ingericht als een parkbegraafplaats. Een wandeling op Schoonselhof toont een verscheidenheid aan ingerichte parken, zoals een onderhouden park met bloemperken en fraaie monumenten; een park met scheefgezakte, onleesbare en bemoste zerken en oude lindebomen; een park geflankeerd door het donker beukenbos en grafmonumenten waar ontwerpers zeer creatief te werk gingen.

In een Joods gedeelte werden grafmonumenten van de Kielbegraafplaats bijeengebracht en twee parken werden toegewezen aan de islamitische gemeenschap.

De strooiweide met vaste planten en omringd met groene heesters wordt goed onderhouden. Op 18 januari 1972 vond de eerste asverspreiding plaats.



Kasteel Schoonselhof in Wilrijk

Het Steen is a medieval fortress in the old city centre of Antwerp, Belgium, one of Europe's biggest ports. Built after the Viking incursions in the early Middle Ages as the first stone fortress of Antwerp, Het Steen is Antwerp's oldest building and used to be its oldest urban centre.

Previously known as Antwerpen Burcht (fortress), Het Steen gained its current name in around 1520, after significant rebuilding under Charles V. The rebuilding led to its being known first as "'s Heeren Steen" (the King's stone castle), and later simply as "Het Steen" (the stone castle). The Dutch word "steen" means "stone", and used to be used for "fortress" or "palace", as in the "Gravensteen" in Ghent, Belgium.

The fortress made it possible to control the access to the Scheldt, the river on whose bank it stands. It was used as a prison between 1303 and 1827. The largest part of the fortress, including dozens of historic houses and the oldest church of the city, was demolished in the 19th century when the quays were straightened to stop the silting up of the Scheldt. The remaining building, heavily changed, contains a shipping museum, with some old canal barges displayed on the quay outside.

In 1890 Het Steen became the museum of archeology and in 1952 an annex was added to house the museum of Antwerp maritime history, which in 2011 moved to the nearby Museum Aan de Stroom. Here is also a war memorial to the Canadian soldiers in World War II.

At the entrance to Het Steen is a bas-relief of Semini, above the archway, around 2nd century. Semini is the Scandinavian God of youth and fertility (with symbolic phallus). A historical plaque near Het Steen explains that women of the town appealed to Semini when they desired children; the god was reviled by later religious clergy. Inhabitants of Antwerp previously referred to themselves as "children of Semini". An organization concerned with the historic preservation of Het Steen and Semini, Antwerp Komitee Semini in Ere (AKSIE), formed in 1986, holds annual celebrations at Het Steen as cultural events.

At the entrance bridge to the castle is a statue of a giant and two humans. It depicts the giant Lange Wapper who used to terrorise the inhabitants of the city in medieval times.

Het Steen

De Graventoren in Rupelmonde is een overblijfsel van de waterburcht uit de 12de eeuw die werd gebouwd door de graven van Vlaanderen ter verdediging van de Schelde en de Rupel.

Geschiedenis

In de 12de eeuw bouwden de graven van Vlaanderen ter verdediging van de Schelde en de Rupel een kolossale vesting omgeven door een brede wal, die rechtstreeks in verbinding stond met de Schelde. Aangezien indertijd bijna alle transport nog via water gebeurde, waren deze rivieren van zeer groot economisch belang.

In 1254 werd het kasteel in opdracht van Margaretha van Vlaanderen aanzienlijk uitgebreid en vond het archief van het graafschap Vlaanderen er een veilig onderkomen. Ook in de volgende eeuw bleven de opeenvolgende graven de burcht regelmatig renoveren. Rond 1330 trachtte graaf Lodewijk I met allerlei voorrechten de urbanisatie van Rupelmonde te stimuleren, maar opeenvolgende conflicten fnuikten haar groei. Een laatste grote renovatiecampagne vond plaats tijdens de Vlaamse Opstand (1379-1385), waarbij het kasteel min of meer haar uitzicht behield tot in de 17de eeuw, zoals te zien is op de gravure van het kasteel in Sanderus' Flandria illustrata. In 1583 werd de burcht door Servaas van Steelant overgedragen aan de Spaanse veldheer Alexander Farnese. Een tegenaanval van Filips van Marnix van Sint-Aldegonde mislukte. De burcht bleef tot in 1647 in gebruik als staatsgevangenis, maar werd in de decennia daarna stelselmatig gesloopt.

Het kasteel vormde de achtergrond van verschillende historische terechtstellingen en gevangenisstraffen. Hier liet Robrecht III van Vlaanderen zijn oudste zoon Lodewijk I van Nevers arresteren op beschuldiging van hoogverraad omdat deze de zijde van de Franse koning had gekozen. Hij zou ternauwernood aan onthoofding zijn ontsnapt door de oplettendheid van kastelein Jean de Verrières. In 1338 werd Zeger van Kortrijk, bondgenoot van Gwijde van Dampierre, er op bevel van de koning van Frankrijk onthoofd en hield Filips de Goede de gemaal van Jacoba van Beieren,Frank van Borssele, in 1432 in hechtenis op het kasteel. Tot slot zat ook Mercator er in 1544 gedurende zeven maanden gevangen op beschuldiging van ketterij.

Door de lange strijd van Spanje en de Verenigde Provinciën tegen Frankrijk, werd het Gravenkasteel in 1678 opnieuw ernstig vernield en werden de nog bruikbare bouwmaterialen gerecupereerd door de plaatselijke bevolking. Zo werd materiaal van de burcht gebruikt bij de bouw van de plaatselijke Onze-Lieve-Vrouw-Bezoekingkerk. Hoewel het middeleeuwse Gravenkasteel nooit werd hersteld, deed het nog tot 1748 dienst als militaire verschansing. In 1817 werden in opdracht van baron Guillaume de Feltz (1744-1820), schoonvader van graaf Philippe Vilain XIIII, de laatste bouwresten van de burchtruïne opgeruimd en werd op de oorspronkelijke torenvoet van Doornikse kalksteen een bakstenen jachtpaviljoen opgetrokken.

Op initiatief van de Antwerpse romancier Lode Baekelmans en de dichter Bert Peleman werd er in 1955 een Schelde- en Mercatormuseum ingericht. De torentinne biedt vandaag de dag aan de bezoekers van het museum een spectaculair zicht op de Scheldevallei.

Burchtruïne Graventoren

Oorspronkelijk verblijfplaats van de heer van Walburg. Heerlijkheid ontstaan in 1550 door de vereniging der heerlijkheden van der Moeren en Willemaers door ridder Willem van Waelwijck, onder de benaming "Hof van Walburg", naar diens echtgenote Walburgis. Hij sloopte het in puin vallende kasteel en verving het door het huidige. Door erfenissen en verkopingen werd het kasteel in 1618 onder meer ingericht als brouwerij. In 1846 kwam het in handen van J.F.G. van Naemen-Boeye, die het in 1851 volledig herstelde en aan de 19de-eeuwse smaak aanpaste.

Waterburcht in traditionele bak- en zandsteenstijl bestaande uit twee langse vleugels van verschillende lengte, met steil zadeldak (nok parallel aan de straat, leien) gevat tussen trapgevels. In de oksel van noordelijke- en zuidelijke vleugel, polygonale traptoren waartegen rechthoekige slotkapel. Rechts van de noordvleugel, ermee verbonden, doch voor de gevellijn uitspringend, een nagenoeg vierkante woontoren, qua volume en uitzicht gelijk aan de vrijstaande duiventoren links van het kasteel. Voor de zuidelijke gevel, ruim terras met twee prieeltjes.

Noordelijke vleugel (noordgevel) van zes traveeën en twee bouwlagen met hoge rechthoekige vensters (19de eeuw) voorzien van kwarthol geprofileerde zandstenen negblokken en ontlast door een gebogen strek met zandstenen aanzet- en sluitstenen. Boven de tweede en voorlaatste travee een getrapt dakvenster (drie treden en topstuk) met nagenoeg vierkant venster. Houten kroonlijst op modillons. Verankerde zijtrapgevels (dertien treden en topstuk) met rechthoekige vensters op onregelmatige plaatsen aangebracht.

Zuidelijke vleugel (zuidgevel) van negen traveeën en twee bouwlagen. Eenvoudige rechthoekige vensters en deur in de tweede travee, alle voorzien van zonneblinden. Gevel beëindigd op gelede architraaf en houten kroonlijst op modillons. Linkerzijtrapgevel (tien treden en topstuk) van vijf traveeën, evenals de voorgevel voorzien van rechthoekige vensters en deur, sommige nog met zonneblinden; in de geveltop twee nagenoeg vierkante vensters. Rechterzijtrapgevel met in elke bouwlaag twee rechthoekige vensters. Op de middenpenant van de begane grond, ingemetselde gedenkstenen: "Hunne Majesteiten Koning Albert en Koningin Elisabeth van België verbleven in dit kasteel in oktober 1914 na het beleg van Antwerpen", "G.D. Waelwyck, Force n'est droit", "Reaedificavit J. Van Naemen-Boëyé, Anno 1851". Achtergevel met twee zichtbare traveeën en centraal, getrapt dakvenster. Rechthoekige vensters met kwarthol geprofileerde zandstenen negblokken. Korfboogdeur met arduinen waterlijst en diamantkopsluitsteen.

In de oksel van beide vleugels, achtzijdige traptoren op vierkante plattegrond en bekroond door een ingesnoerde helmspits (leien). Baksteenbouw met verwerking van zandsteen voor de hoekblokken en speklagen. Rechthoekige muuropeningen op onregelmatige plaatsen ingeplant. Onderaan, rechthoekige harstenen gedenksteen: "Bezoek van Z.M. Koning Boudewijn inhuldiging 'Heirmanklok' 4 nov. 1956". Tegen de noordzijde van de torenvoet, rechthoekige slotkapel met trapgevel (vijf treden en topstuk) en zadeldak met brede overstek en houten modillons. Verhoogde begane grond met spitsbogig blindvenster met geschilderd traceerwerk. Bovenverdieping met rechthoekige venstertjes.

Nagenoeg vierkante woontoren rechts naast de noordelijke vleugel. Verankerde bak- en zandsteenarchitectuur van twee bouwlagen afgedekt door een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien) tussen twee trapgevels. Per bouwlaag in elke gevel een getralied kloosterkozijn met zandstenen, kwarthol geprofileerde hoekblokken.

Ten westen van het kasteel, vrijstaande duiventoren, identiek aan laatstgenoemde en voorzien van een groot aantal muurankers in de vorm van Sint-Andrieskruis. Naast deze toren, een stenen, gekasseide brug op drie rondbogen en aan de kasteelzijde voorzien van een gietijzeren hek aan bakstenen pijlers met zandstenen dekplaat.

Ruim terras voor de zuidelijke vleugel, uitkijkend over de parkvijver en op de twee vrije hoeken gemarkeerd door prieeltjes. Verankerde bak- en zandsteenbouw op vierkante plattegrond en afgedekt door een tentdak (leien) met dakkapel aan de noordzijde. Elke zijde geopend door een rondboogvenster in vlakke bakstenen omlijsting met imposten en sluitsteen; tot cordon doorgetrokken lekdrempels. Sommige vensters blind gemetseld, met geschilderde imitatieramen. Rondboogdeur volledig analoog aan de vensters, in de naar elkaar gekeerde zijden. Gevel bekroond door zandstenen fries met bakstenen casementen; brede dakoverstek op houten modillons.



https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/15237