De Oude Kuil is de naam van een kasteeltje en een landgoed ten noordoosten van Voorshoven.

Het is feitelijk een buitenhuis in eclectische stijl, en het werd in 1898 gebouwd door H. Schoolmeesters (1849-1938), die vrederechter was.

Het huis bestaat uit een aantal van rechts naar links in hoogte oplopende gebouwen, met geheel links een torentje, gedekt door een schilddak. Ook schuin daartegenover is een toren te vinden. Na een periode van leegstand werd het huis in 1982 gerestaureerd.

In het interieur bevindt zich een gaaf bewaarde neorenaissance eetzaal en ook bezit het huis een bijzondere bibliotheek.

Het landgoed maakt deel uit van het landschappelijk waardevol gebied De Brand. Het ligt op een droge dekzandrug en in de omgeving bevinden zich droge bossen. Ten oosten van het landgoed ligt het veel nattere terrein Jagersborg. Het woord kuil verwijst naar een veenkuil of waterplas.



De Oude Kuil

Account

by category

Login

Name

by region

Title

Name in English

Tussen de Diester- en de Maastrichtersteenweg, bespoeld door de Bosbeek, vindt men het gehucht "Wurfeld", op een afstand van ongeveer 2,5 km. van Maaseik.

De oudste schrijfwijze van de naam Wurfeld, is bewaard in een boek van de Borman: "le livre des fiefs du comté de Looz soux Jean d'Arkel".

1368: Petrus van der Heyden Werffele
1369: Warffelden
In 1393 wordt het Warfelde: toen ook was er reeds sprake van "Vergelshof"
1411: Warfelt.

Deze oude schrijfwijze bevestigt de mening van Prof. Carnoy over de betekenis van de naam: Warf is een soort wilg. Wurfeld betekent dus Wilgenveld.

Het is mogelijk, dat er reeds mensen in Wurfeld woonden in het neolitische tijdperk. Men heeft in het gehucht silex-stenen gevonden.

In de derde eeuw van onze tijdrekening liep de weg die de Romeinen aanlegden van Tongeren naar Nijmegen over Elen naar Siemkensheuvel en zo naar St. Jansberg door Wurfeld.
Landbouwers die daar ploegden, ontdekten er nog de sporen van.

In de 8ste eeuw maakte Wurfeld deel uit van een groot domein op de linkeroever van de Maas. Dit was eigendom van een bekende vrije heer, Adelhard geheten.
Hij woonde te Aldeneik en was vader van Harlindis en Relindis, twee heiligen die te Aldeneik een klooster van Benediktinessen gesticht hebben. Zo komt het dat Wurfeld sinds onheugelijke tijden deel uitmaakte van de parochie Aldeneik.

Voor de 16de eeuw bestonden te Wurfeld, buiten de molen, nog acht hoeven. Deze boerderijen dragen nog dezelfde naam als vroeger: Eendenhof-Blokhuishof-Bartelhof-Engelenhof-Hakenhof-Putmanshof (waarschijnlijk de hoeve die nu Kellenhof heet) - Knoopshof en Vergelshof.
Vergelshof is het type van een Frankische boerderij.

De pachters van deze boerderijen noemden men halven, omdat deze huurders de helft van wat de hoeve opbracht aan de eigenaar als pachtprijs moesten afstaan.

De vroegere bouwstijl kan men nog wel terugvinden in de huidige huizen, alleen werd het strooien dak door pannen vervangen. Verdiepingen waren er niet- alle vertrekken lagen gelijkvloers. Het woonhuis, de keuken en de slaapkamers grensden aan de koe- of schaapsstal. Langs de stal lag de schuur en verderop was er een apart gebouwtje: het bakhuis; vervolgens nog de "schaop" en de waterput.

Rond 1640 waagden twee kanunniken, inwoners van Maaseik, zich in de bossen en moerassen van Wurfeld om daar geestelijke hulp aan de bewoners te brengen. Deze twee kanunniken heetten Willem en Jacob Croll, ze behoorden tot het kapittel van Maaseik.

Nabij een open plek in het bos lag een weide met een vijver, vlak achter Vergelshof. Daar vonden de beide geestelijken een plaats waar zij een kapel bouwden, Als patroon voor deze nieuwe kerk kozen zij de H. Laurentius. Deze beide kanunniken Croll waren de eerste weldoeners van het gehucht.

In dezelfde periode bouwden zij ook een huisje op een twintigtal stappen afstand van hun kapel, op een plaats door een gracht omgeven, die aan een schans doet denken (dit is een verdedigde plaats).
Dit paviljoen, wat het in eerste instantie was, ligt aan de oorsprong van het huidige kasteel.

In een kamer wordt nog een schouw bewaard met het opschrift "Rara est concordia fratuum" ("zeldzaal is de eendracht tussen broeders").

In 1976 werden er de grachten geveegd en toen heeft men een muur ontdekt van circa 1 meter dik. Twee lagen zandstenen vormen de basis, daarboven bakstenen. Zou op die schans in de Middeleeuwen een mottoren gestaan hebben?

De grafsteen van de gebroeders Croll wordt bewaard in het Museactron te Maaseik.

Rond 1900 zag het kapelletje er zeer bouwvallig uit. In dat jaar besloot men een nieuwe, waardigere, kapel te bouwen. Hetgeen gebeurde in neo-gotische stijl., dicht bij de weg Maaseik-Neeroeteren gelegen. De heer Ludovic Nagels schonk een stuk grond, waarop dit kerkje kon gebouwd worden.

Van de oude kerk werd alleen een steen met het wapenschild van de gebroeders Croll bewaard. deze is ingemetst in de toren van het kasteeltje. Tevens zijn er nog enkele glasramen (in de nieuwe ker en in het Museactron te Maaseik) en bestaat er nog een tekening van Z.E. Heer Claessens van 1895.

In 1942 maakte Mgr. Kerkhofs van Wurfeld een rectoraat. De eerste rector was E.H. Nouwkens.

In 1945 liet mej. Ludovique Nagels een pastorie bouwen. Dankzij haar giften en deze van de parochianen was het eveneens mogelijk om een school te bouwen (1947) en in 1953 te vergroten.

Sinds 1956 is Wurfeld een parochie. De eerste pastoor was E.H. Claessen; in 1963 werd hij opgevolgd door E.H. Scheymans.

Ieder jaar wordt op 10 augustus in de kerk het feest van de H. Laurentius, de parochieheilige, gevierd. Vermelden wij hier nog, dat in de schatkamer van de St. Catharinakerk te Maaseik de relieken van de H. Laurentius in een prachtige zilveren houder worden bewaard.

Voordat de school langs de Kapelweg werd gebouwd, kregen de kinderen de gelegenheid, gedurende twee jaar, 1ste, 2de en 3de klas te volgen in een lokaal van het Kasteel. Ook heeft een kleuterklas onderdak gevonden in een gebouwtje, ter beschikking gesteld door mevrouw Stephanie de Fraipont, en dit tot 1969.

In 1971 werd door de bewoners van Wurfeld een parochiezaal gebouwd, op een stuk grond geschonken door Mej. Ludovique Nagels. Alles werd door de parochianen zelf bekostigd. Deze zaal draagt de naam "Wilgenveld".

Maar grijpen wij nog even terug in de tijd. Tijdens de Franse revolutie werden alle kerkelijke goederen verkocht. Zo ook te Wurfeld. Alleen het paviljoen bleef eigendom van de Kerkfabriek van Maaseik. Zo ruilde deze Kerkfabriek, in 1840, dit huis met tuin, voor een stuk land in de huidige Rozenboomgaardstraat, toebehorend aan Adriaan Eykholt, heer van Vissersweert. Deze laat het na aan zijn zoon Jan-Hendrik, de laatste Heer van Vissersweert.
Hierna komt het goed in het bezit van zijn dochter Apolline, die huwde met de Heer H. Nagels.

Louis Nagels, burgemeester van Maaseik (1792-1795) was de vander van Henri (1884), schepen van Maaseik, wiens zoon Louis (1893) commissaris was van het arrondissement te Tongeren, vader van Ludovic (1933) eerste advocaat-generaal bij het beroepshof te Luik.

De dochters van deze laatste: Ludovique Nagels (1973) en Stephanie de Fraipont-Nagels (1976), bewoonden alleen het kasteel. Men vindt de familie Nagels vanaf 1500 in Maaseik.

In 1797 kwam een order van de stad om alle kruisbeelden en beelden uit de kerken te verwijderen. Zo kwam zeker één beeld, een St.-Anna-ten-Drieen, toegeschreven aan de Meester van Elsloo (XVde eeuw) onderdak vinden in het paviljoen.
Rond 1900 werd het door de heer Ludovic Nagels ontdekt: zijn dochter Ludovique Nagels let het in de vijftiger jaren in de Romaanse kerk van Aldeneik plaatsen.

Eveneens hebben er kluizenaars in Wurfeld gewoond. Het waren E. Frater Henricus Willems (1692); die in het klooster der E.H. Reguliere Kanunninken van het H. Kruis te Maaseik overleed op 30 september 1748.
Mathias Aangehouren, overleden te Maaseik op 9 viemidor van het jaar 6 der Franse Republiek.

De legenden die te Wurfeld de ronde deden, tot na de eerste wereldoorlog, geven ons een idee welke de gedachten waren van de bewoners van Wurfeld.

Elke nacht, wanneer de maan en de sterren de helft van hun nachtelijke weg hebben afgelegd, komt een oude man, met lange witte baard, omgord door een stralende mantel, gezeten in een gouden koets, getrokken door drie witte paarden, over het water van de gracht van het kasteeltje. Zijn gelaat is somber en treurig, zijn ogen kijken naar het diepe water. Zou hij een schat willen ontdekken die in de modder verborgen ligt? Driemaal doet hij zijn ronde. Dan verdwijnt hij in de nacht.
Waarom deze man het rijk der doden verlaat is verder een raadsel.

Degenen die de koets gezien hebben, merkten ook aan een raam van het Kasteel (een kamer uit de 17de eeuw) een mannetje. Rond middernacht begint hij goudstukken te tellen. Het is de vroegere rentmeester van de adellijke heer, die zijn meester bedroog en daarom gedoemd werd elke nacht opnieuw zijn rekeningen te maken. Maar tot op heden kloppen ze nog altijd niet.

Dit werd allemaal verteld, 's avonds rond de haard, bij het "uchtere". Ook de geschiedenis van "Houtebeen".

De stadsmensen noemde de inwoners van Wurfeld "zandknopers", omdat de meeste boeren meer zand in hun schoven hadden dan koren.

Wurfeld is een gesloten burcht, zonder vestingsbouw, waar generatie na generatie de grond bewerkt werd door moedige boeren, die al hun krachten inspanden om van Wurfeld te maken, zoals wij het nu kennen. En dat is gebeurd met als enig wapen: de ploeg.

Dankzij hun blijft het gehucht gekenmerkt door stilte, schoonheid en aantrekkelijke verten.




https://www.kasteelwurfeld.be/nl/geschiedenis

Kasteel van Wurfeld

Het Kasteel Borgitter, in de volksmond bekend als "Witte Kasteeltje", is een kasteel dat zich bevindt ten noordwesten van Kessenich, vlak bij de Nederlandse plaats Neeritter.

Geschiedenis
Borgitter ("burcht langs de Itterbeek") was een gehucht dat tegenwoordig deel is van Neeritter zelf. Oorspronkelijk was het een eigengoed binnen de rijksheerlijkheid Kessenich, waar ook een banmolen, de Borchmolen, lag.

Het kasteel werd voor het eerst vermeld in 1546, maar het oudste gedeelte, een vierkante hoektoren, stamt al uit 1510. Het huidige rechthoekige gebouw werd waarschijnlijk pas gebouwd in de tweede helft van de 18e eeuw, want op de Ferrariskaarten werd een andere constructie getekend. Daarnaast ligt op het kasteeldomein een woning, oorspronkelijk twee hoeves: het Breukskenshof en het Grotenhof of Halfeshof. Voorts is er een centraal poortgebouw en een rentmeesterswoning.

Het kasteel werd gebouwd door Jan van Waes, drossaard van Horne en tweede echtgenoot van Elisabeth van Kessenich. Na 1700 waren telgen uit dit geslacht heer van Kessenich. Die konden nu dus hun intrek nemen in de heerlijke residentie, Den Berg. Rond die tijd begon echter het verval van deze burcht op te treden, op grond waarvan de heren van Waes in het Witte Kasteeltje gingen resideren. Dit was met zekerheid het geval vanaf 1726, toen de inboedel van de burchtkapel werd overgebracht naar de kapel aldaar.

Eigenaars van het kasteel na 1800
De twee dochters van de laatste vrouwe werden verplicht hun goederen te verkopen. In 1804 werden ze opgekocht door Hendrik Jozef Michiels van Kessenich, advocaat te Roermond en lid van de Provinciale Staten van Limburg en de Raad van State. In 1822 werd hij door Koning Willem I in de adelstand verheven met de titel van baron bij eerstgeboorte. Zijn zoon, Jan Alexander Hubert, bracht verfraaiingen aan en zorgde ervoor dat het kasteel Belgisch grondgebied werd. Willem Jozef Hendrik Hubert was de laatste "Michiels van Kessenich" die op het kasteel woonde. Hij liet de grafkapel op Den Berg bouwen en deed schenkingen aan de kerk van Kessenich.

In 1910 overleed Willem Jozef, en het kasteel kwam aan zijn zuster, die gehuwd was met Carel van Nispen tot Sevenaer. Alle landgoederen in Kessenich werden in 1922 verdeeld onder hun drie kinderen. Sindsdien woonden Margaretha en Lodewijk von Bönninghausen op het kasteel. In 1947 werd het kasteel verkocht aan een maatschappij, die het in 1950 verder verkocht aan de Conventuelen. Die wilden er eerst een internaat vestigen, maar zagen dat uiteindelijk niet meer zitten. In de jaren 1970 werd het kasteel gekocht door Peter Hubert Meuser uit Hochneukirch.

Kasteel Borgitter

Chateau 'Ommerstein' is an exceptional 18th century classicist castle, renovated to the highest specification and steeped in history dating back to the 13th century. Between 1999 and 2007 the property has undergone a severe restoration using the most exclusive and luxury materials and combining modern design with classic elegance and a flavour of art-deco.

The monumental steps in massive Belgian hard stone lead up to the main building which comprises a generous sized reception hall with cloak room leading through to a boardroom-office in French oak, a grand dining room with open fire with adjacent a fully equipped Obumex kitchen and the home cinema room with open fire again. In the hallway, the stairs or elevator rise up to the first floor boasting four substantial suites with walking wardrobes and ensuite bathrooms, and a utility area with washing and laundry facilities.

The underground cellar with original vaulted ceilings comprises a leisure complex with sauna, gym, rain shower and two hot tubs as well as an authentic wine cellar. Furthermore, there's a heated outdoor swimming pool and a outdoor shower in the garden accesible from the huge outdoor terrace as well as from the wellness-area.

The chateau is set in a unique historic park of 13,5 ha, designed by a renowned garden architect in 1810, and displays some of the oldest trees of Belgium as well as two natural streams and the typical castle moat.

The shares of a company holding full ownership of the building described below are hereby offered for sale. The price of the shares of the aforementioned company is to be determined on the basis of the books of account of that company, taking into account a valuation of the building displayed hereafter.

https://www.sothebysrealty.be/en/castle-manor-for-sale-limbourg-ommerstein--detail-2495.html#:~:text=Kasteel%20Ommerstein%20dateert%20uit%20de,meest%20luxueuze%20en%20duurzame%20materialen.&text=Vanop%20het%20ruime%20binnenplein%20betreedt,massieve%20trap%20in%20Belgische%20hardsteen.

Kasteel Ommerstein

Het huidige kasteel werd waarschijnlijk gebouwd in 1667 als buitenverblijf/residentie/hoeve door Michael de Selys (Selijs, Selis), die de heerlijkheid in 1619 van prins-bisschop Ferdinand de Bavière in pand kreeg; de Selys was toen burgemeester van Maastricht.

Midden 17de eeuw werd de naam Fanson aan de familienaam de Selys toegevoegd, en vanaf 1656 droeg de familie de titel van baron. Michael de Selys wordt reeds in 1660 vermeld als eigenaar van de schans van Dorne, één van de twee schansen van Opoeteren, waarop hij dit kasteeltje liet bouwen; mogelijk was hij reeds eigenaar van de schans toen hij in 1619 heer van Opoeteren werd.

De rechthoekige omwalling van het geheel, de ligging in de moerassige vallei van de Bosbeek, en het feit dat de plaats op de Ferrariskaart (1771-1777) Fort d'Op Oeteren wordt genoemd, wijst op het oorspronkelijke en latere gebruik van de plaats als schans. Het huis was nooit een permanente residentie van de familie; zij verbleef waarschijnlijk meestal in Maastricht. Michael de Selys wordt ook vermeld als burgemeester van Luik.

De oudste datering die in het gebouw aanwezig is bevindt zich op een gietijzeren haardplaat: 1632, samen met het wapenschild van abt Nicolaus de Fancon van de Sint-Hubertabdij. Waarschijnlijk is deze haardplaat hergebruikt; zij kwam mogelijk in het bezit van de familie de Selys na hun alliantie met de familie de Fanson. Op een gevelsteen boven de deur komt de datering 1667 voor, die waarschijnlijk verwijst naar de bouw van het huidige huis; op de gevelsteen bevinden zich twee wapenschilden, waarvan het linker dat van baron de Selys is, het rechter kon niet geïdentificeerd worden. Dezelfde datering en dito wapensschilden komen voor op de twee smeedijzeren windvanen van het dak.

Toch moet aan dit gebouw een oudere constructie voorafgegaan zijn, aangezien reeds in 1660 (testament van pastoor Joosten) een huis van de heer Michael de Selys vermeld wordt op de schans. In het gebouw bevindt zich nog een tweede gietijzeren haardplaat, gedateerd 177 [9?], met twee wapenschilden van de Selys, en in de tuin een hardstenen waterbekken, eveneens met wapenschild van de Selys en de datering 1770. De dateringen in de twee gevelstenen in het dienstgebouw tegenover het woonhuis zijn niet meer leesbaar. Het kasteel werd in 1790 geplunderd door Luikse opstandelingen. Tijdens de Franse bezetting vluchtte de toenmalige baron de Selys naar Duitsland. Zijn weduwe keerde begin 19de eeuw terug naar het Schanshof, waar ze in 1831 overleed. Het goed werd in 1845 samen met zijn twee hoeven en twee watermolens, de Houbenmolen en de Dorpermolen) gekocht door Louis Chrétien Bemelmans, inspecteur en chef te Luik.

De oudste afbeelding is die op de Ferrariskaart (1771-77): binnen de rechthoekige omgrachting bevinden zich vier gebouwen. Het rechthoekig gebouw in de noordoosthoek is het woonhuis, dat nog steeds bestaat; ertegenover bevindt zich een L-vormig dienstgebouw; ten zuidwesten hiervan bevinden zich de hoeven in twee rechthoeken, parallel tegenover elkaar gelegen langgestrekte gebouwen. Het geheel is omringd door de moerassige beemden van de vallei van de Bosbeek.

In de Atlas van de Buurtwegen (1845) is de omgrachting nog steeds aanwezig, met duidelijke ingang aan de smalle zuidzijde. Het woonhuis heeft nog steeds zijn oorspronkelijke rechthoekige vorm; van het L-vormige dienstgebouw bleef alleen de haakse noordvleugel bewaard. Het noordelijke hoevegebouw bleef bewaard, het zuidelijke werd vervangen door twee rechthoekige gebouwen. Tussen dit gedeelte en het woonhuis bevond zich toen een klein, vierkant gebouw, de zogenaamde kapel. De dreven die zich in deze periode rondom het kasteel bevinden wijzen op een parkaanleg uit eind 18de - eerste kwart 19de eeuw. Deze parkaanleg bestond nog in de tweede helft van de 19de eeuw; het noordgedeelte was met een brug over de gracht en een houten hek met het kasteel verbonden.

In 1910 werd tegen de noordoosthoek van het woonhuis een vierkante toren aangebouwd van één travee en drie bouwlagen onder schilddak, voorzien van lisenen en rechthoekige vensters. De achtergevel van het woonhuis werd voorzien van een ruime, driezijdige erker (salon) met terrassen. In de periode 1926-28 ondernam Georges Bemelmans verschillende verbouwingen: de vierkante toren werd afgebroken, en een ronde toren aangebouwd tegen de zuidzijgevel; hij bouwde de erker met terrassen om tot het gesloten geheel onder schilddak, zoals het er nu uitziet.

De zogenaamde kapel verdween in de jaren 1980.

Uit een aantal oude foto's blijkt dat het noordgedeelte van de hoeve het woonhuis omvatte -de pachterswoning-, een dwarsschuur en mogelijk een stal. De vleugel dateert in kern mogelijk uit de tweede helft van de 17de of de 18de eeuw maar werd echter recent sterk aangepast en ingericht als horecazaak, zodat een exacte datering moeilijk is.

Van de twee vleugels die tegenover dit pachtershuis lagen rest thans niets meer. De zuidvleugel verdween volledig, de noordvleugel werd in de tweede helft van de 19de eeuw vervangen door een neoclassicistisch koetshuis.



https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/72342

Kasteel de Schans

De Commanderij van Gruitrode is belangrijk cultuurhistorisch erfgoed in Gruitrode, in het noorden van Belgisch-Limburg. De commanderij was tot 1801 een van de twaalf commanderijen binnen de balije Biesen van de Duitse Orde en was daarmee onderhorig aan de landcommandeur te Alden Biesen. De commanderij fungeerde als tussenstop naar de Rijksheerlijkheid Gemert, richting 's-Hertogenbosch.

Ligging
Het middeleeuwse kasteel betrof een prachtige waterburcht waarvan de grachten gevoed werden door de Itterbeek met aansluitend een pachthoeve. Het belang van de commanderij blijkt oa. uit het feit dat er in Gruitrode munten werden geslagen. Gruitrode groeide uit tot een belangrijk regionaal handelscentrum.

De commanderij ligt in de Belgische deelgemeente Gruitrode in de provincie Limburg. De commanderij bestond uit een door een gracht gescheiden kasteel en een vierkantshoeve.

Geschiedenis
Roeterhof ten tijde van het Graafschap Loon

Al in de tijd van het graafschap Loon stond hier een kasteel: het Roeterhof of (ook: Hof Roethem). De restanten van dit Roeterhof zitten vandaag in de bodem van de binnenkoer van het huidige kasteel.

In 1346 werd Gruitrode met huys, hof en dorp door Diederik van Heinsberg, die graaf was van Loon, in leen overgedragen aan Walram van Gulik, die bisschop was van het Aartsbisdom Keulen.

570 jaar Duitse Ridderorde
In 1416 werd er melding gemaakt van de aankoop van het domein door de landcommandeur van Alden Biezen, Ivan van Cortenbach. Deze liet in 1424 de kerk van Gruitrode bouwen. In 1432 kwam de leenplicht te vervallen.

De gebouwen werden in 1485 vernield als gevolg van een conflict tussen de families Marck en Arenberg. De huidige gebouwen in Maaslandse renaissancestijl zijn gebouwd tussen 1485 en 1568. In dat jaar begon de Tachtigjarige Oorlog en trachtte Willem van Oranje, via een oversteek van de Maas bij Stokkem, Maastricht te veroveren. Dit mislukte echter waarop de prinselijke troepen zich via de Geuzenbaan terugtrokken, de confrontatie met de Ridders van de Duitse Orde vermijdend.

Tot de Napoleontische tijd bleef het goed in het bezit van de Ridders van de Duitse Orde, die het bezit steeds uitbreidden en rijkdom verwierven. Destijds was er een muntslagerij en een brouwerij van deze orde gevestigd. In 1801 hief Napoleon de religieuze bezittingen op en werden ze geleidelijk aan verkocht aan particulieren. Krachtens artikel 4 van het Verdrag van Schönbrunn (1809) vielen al de vroegere bezittingen van de Duitse Orde toe aan de bestaande vorstendommen en verviel de exemptie.

Post-Napoleon

In 1801 werd de commanderij verkocht aan Robert de Selys-Fanson uit Opoeteren.
Korte tijd later werd ze doorverkocht aan de familie Starre- Pullinckx, een brouwersfamilie uit Maastricht.

Omstreeks 1850 werd ze verkocht aan de familie De Naveaux, die de commanderij tot 1949 in bezit had.

Vanaf 1949 kwam de boerderij in bezit van de familie Lipkens. Het kasteel werd gekocht door de Heer Jean Kristus uit Bree, die er in zijn jeugdjaren woonde. Na zijn overlijden werd het in 1966 verkocht aan Dokter Berghs uit Maaseik, die de eerste restauraties aanvatte. Op zijn beurt werd het kasteel en boerderij in 1988 gekocht door de heer Mommers uit Nederland, die echter kort daarna verongelukte. Tot 1995 heeft de heer Janosch Frolian uit Duitsland het kasteelgedeelte gerenoveerd en niet gerestaureerd, gezien hij weinig rekening hield met de authenticiteit van het historisch geheel.

Daarna is het kasteel herhaaldelijk in andere handen overgegaan, het laatst in 2003 naar de familie Van Megchelen, die de vierkantshoeve doorverkocht aan de familie Beckx.
In 2006 startte men met de instandhouding van de beschermde vierkantshoeve. De tiendeschuur werd in 2010 volledig vernieuwd. Dan komen de ingangspoort, de stallingen en het brouwerijgebouw aan de beurt. Daarvoor wordt een nieuw dossier voorbereid door de ontwerper in samenwerking met de dienst Ruimte en Erfgoed Limburg aangezien het om een beschermd monument gaat.

Recente ontwikkelingen

In augustus 2012 schonk de familie Van Megchelen de commanderij aan de gemeente Meeuwen-Gruitrode, die het kasteel daardoor voor 100 jaar in erfpacht heeft verworven. Het cultuurhistorisch erfgoed zal dienstdoen als toeristische toegangspoort tot het natuurgebied de Duinengordel met mogelijk horecavoorzieningen en erfgoedlogies. De familie Becx blijft eigenaar van de boerderijhoeve, inclusief de tiendeschuur.

Eind juni 2015 raakte bekend dat de NV Kasteel Commanderij Gruitrode en de familie van Megchelen het kasteel en de gronden aan de gemeente Meeuwen-Gruitrode verkoopt voor 10 000 euro waardoor de lopende erfpacht vervalt. Het kasteel krijgt als bestemming: onthaalpoort van het Duinengordelproject waardoor het geheel een cultuurhistorische en toeristische invulling krijgt. De Commanderij wordt een van de toegangspoorten tot het Nationaal Park Hoge Kempen .

Commanderij van Gruitrode

Thans gemeentehuis. Ter Motten was een Loons leen, gelegen aan de heirbaan, naast het leen Houtissen, en waarschijnlijk in dezelfde periode ontstaan. Er bevond zich mogelijk een mot of ouder kasteel op de plaats van het huidige. De oudst gekende heer is Willem de Rommershoven, vermeld in 1375. Het leen is achtereenvolgens in handen van de families de Horpmael, de Papenhoven, de Waemes (circa 1500), de Coursel en sinds 1637 van de Luikse familie de Rosen, die in 1723 de heerlijke rechten van Dilsen in pand ontvangt van prins-bisschop Louis de Berghes. Door huwelijk komt de heerlijkheid in 1784 in het bezit van de familie de Saeren. Het kasteel gaat na 1863 over naar de families van Aefferden en Moreau de Bellaing. In 1973 verkoopt Renée Moreau de Bellaing het kasteel met park aan de gemeente.

Het huidige kasteel werd gebouwd in 1725 door baron Michel de Rosen. De oudste voorstelling van het kasteel biedt de tekening van Remacle Le Loup (circa 1738): het kasteel, een rechthoekig gebouw met flankerende lagere bijgebouwen, is hier nog voorzien van zijn oorspronkelijk barokportaal, en de dienstgebouwen beperken zich tot een langgestrekte vleugel achter het kasteel. Links en rechts van het kasteel bevindt zich een kleine, ronde toren. Het voorliggende park bestaat uit twee delen: het eerste deel in formele stijl, het tweede deel een uitgestrekt grasperk met een bomendreef; beide delen zijn door een hek afgesloten. Een notenbomendreef verbindt het kasteel en het gehucht Houtissen met de dorpskern aan de Maas. Op de Ferrariskaart (1771-77) is het dienstgebouw reeds voorzien van haakse vleugels. Bij de aanleg van de Rijksweg (1812-13) wordt het park in twee verdeeld; de oude ingang van het kasteel bevindt zich aan de Stokkemerbaan, de nieuwe aan de Rijksweg. In 1932 wordt het kasteel voorzien van een vleugel, aangebouwd tegen de achtergevel. Het park is thans een landschapspark met enkele merkwaardige bomen.

Het kasteel is een breedhuis van het dubbelhuistype, drie traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak (leien). Geel geschilderde baksteenbouw op een souterrain, voorzien van kalkstenen keldervensters met hanenkam. Kalkstenen hoekbanden in regelmatig verband. De middentravee is afgelijnd met twee bepleisterde pilasters met hardstenen lijstkapiteel, en bekroond met een driehoekig fronton met uurwerk. Gekorniste kroonlijst waaronder een geprofileerde, hardstenen lijst. Smeedijzeren muurankers. De oorspronkelijke, kalkstenen kruiskozijnen werden vervangen door de huidige, rechthoekige vensters met hergebruik van materiaal voor de kalkstenen omlijstingen, en voorzien van geprofileerde hardstenen druiplijsten en lekdrempels; voorheen beluikt. De bel-etage is voorzien van een vleugeldeur met smeedijzeren hek. De oorspronkelijke barokdeur werd vervangen door de huidige, rechthoekige deur in een geprofileerde, hardstenen omlijsting met sluitsteen en neuten; bordes met recente trap.

Twee flankerende bijgebouwen met dergelijke ordonnantie, eveneens onder mansardedak.

Tegen de achtergevel werd een recente vleugel bijgebouwd, voorzien van twee hoekrisalieten en een middenrisaliet in de vorm van een vierkante toren. Mansardedaken, de toren met peervormige spits en smeedijzeren bekroning. De toren fungeert thans als trappenhuis, verlicht door middel van een groot rondboogvenster in hardstenen omlijsting. Hardstenen plint en dito waterlijsten.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/71124

Kasteel Ter Motten

Het kasteel van Leut (ook: Kasteel Vilain XIIII) is een kasteel in de Belgisch Limburgse plaats Leut, gelegen in een parkachtig bos vlak bij de Maas.

Geschiedenis
Er was op deze plaats reeds sprake van een primitieve burcht in de 13e of 14e eeuw. Deze werd gebouwd door de familie Van Tongeren, welke van 1202 tot 1383 hier heerste. Er bleven van dit gebouw geen overblijfselen bewaard, maar de grote diameter van de huidige zuidoostelijke ronde hoektoren toont aan dat deze op een oudere -ronde- structuur werd gebouwd. Dit zou een vijf verdiepingen tellende toren hebben betroffen.

In 1475 kwam de heerlijkheid Leut aan Godard van Vlodrop, die ook heer van Dalenbroek en Mettekoven was. In 1485 was Willem van Vlodrop heer van Leut. In dit jaar werden het dorp en het kasteel platgebrand tijdens de vete tussen prins-bisschop Johan van Horne en het Huis van der Mark.

Vermoedelijk was het kasteel toen in een dermate slechte staat dat, in elk geval tussen 1485 en 1537, een nieuw, zeshoekig kasteel werd gebouwd in de vorm van een waterburcht. Een prent uit 1561 toont twee grachten met een portiershuisje rond een kasteel met plompe torens. Van deze bouwfase resten nog de mergelstenen delen van het huidige kasteel, te weten de twee ronde hoektorens, de twee vierkante torens van het dienstengebouw, en enkele muurresten. Wellicht bouwden de Spanjaarden het slot later nog verder uit tot een fortificatie.

Eind 17e eeuw volgde een derde bouwfase. Mogelijk werd deze uitgevoerd door Adriaan Gustave van Vlodrop, die van 1664 tot 1698 heer was van Leut, of door diens opvolger, Karel Vlodrop-Wartensleben. Een groot deel van het mergelstenen kasteel werd afgebroken en vervangen door een U-vormig landhuis, waarbij slechts de twee ronde hoektorens nog herinnerden aan het voormalig defensief gebruik. Het bakstenen landhuis heeft kenmerken van de Lodewijk XIV-stijl.

Omstreeks deze tijd legde Adriaan Gustave bij het kasteel ook een classicistisch sterrenpark aan. Hij had daarvoor een compact grondgebied verkregen door het kopen of permuteren van land, bijna uitsluitend gelegen op het "Meulenend". Enkele jaren later was er dan ook sprake van een "nieuwen casteelwegh gaende nae de wintmeulen". Statige hoofddreven, vertrekkend uit het zuiden, westen en oosten, kruisten elkaar vlak voor het slot. Ze symboliseerden de macht van de heer over de drie dorpen van de Rijksheerlijkheid Leut – Eisden – Meeswijk. De Ferrariskaart beeldt een strak geometrisch geordend park af, met kenmerken van de Franse tuin.

In de 18de eeuw geraakte het kasteel in verval. In 1753 was de heerlijkheid Leut van de familie Van Vlodrop door koop overgegaan op het geslacht Van Meeuwen, een katholieke adellijke familie uit Maastricht die ook de heerlijkheden Hartelstein en Raven bezat. Willem van Meeuwen luidde de vierde bouwfase in, in classicistische trant en met rococo-elementen. Ook het interieur werd in deze stijl aangepast en uit deze tijd stammen de oudste nog bestaande onderdelen van het interieur, zoals een trap in rococostijl. Ook de heden nog bestaande dienstgebouwen dateren uit deze periode.

Het kasteel kwam uiteindelijk in bezit van het geslacht De Billehé en, in 1822 kwam het kasteel, door huwelijk van Pauline de Billehé met de Gentse graaf Charles Vilain XIIII, in bezit van het geslacht Vilain XIIII. Ook toen werd er nog verbouwd, met name de op de Maas gerichte oostgevel.

Charles Vilain XIIII was betrokken bij de oprichting van het onafhankelijke België in 1830. Hij was diplomaat, katholiek kamerlid voor onder meer het arrondissement Tongeren-Maaseik en nadien minister van Buitenlandse Zaken. Het kasteel droeg voortaan zijn naam. De Franse geometrische stijl raakte begin 19de eeuw uit de mode en graaf Vilain XIIII gaf in 1830 de destijds befaamde landschapsarchitect Charles-Henri Petersen (1792-1859) de opdracht voor een “Plan Générale des Embellissements de la Campagne de Leuth”. Petersen ontwierp een Engels landschapspark. In de directe omgeving van het kasteel kwam een “gesloten” tuin met bossen, fruitweiden en een lange loofgang. Deze leidde naar de zeven beuken, telkens geplant als aandenken bij de geboorte van Vilains zeven dochters. Dit gedeelte ging dan over in een grootser open park met kronkelende paden en exotische bomen zoals de libanonceder en de mammoetden. Het plan van Petersen werd maar gedeeltelijk uitgevoerd. De oorspronkelijke dreven met eiken, linden en kastanjebomen bleven behouden.

Nadat zijn 7 dochters, die ongehuwd waren gebleven, gestorven waren ging het kasteel een andere functie vervullen. Het werd gekocht door de S.A. Charbonnages Limbourg-Meuse, de exploitant van de steenkoolmijn van Eisden, en ingericht als ziekenhuis. In 1957 werd er als uitbreiding een nieuwe vleugel bijgebouwd. Na de sluiting van het ziekenhuis in de jaren tachtig van de 20e eeuw werd er een verpleegtehuis voor bejaarden in ondergebracht. Het kasteel, het park en de dreven werden als monumenten van natuurschoon geklasseerd.

In het kasteel en de bijgebouwen zijn tegenwoordig een horecabedrijf en een antiekwinkel gevestigd. In het hoofdgebouw werden tot voor kort regelmatig klassieke concerten gegeven.

Kasteel Vilain XIIII

Kasteel d'Aspremont-Lynden is een kasteel in de oude kern van Oud-Rekem in Belgisch-Limburg. Het kasteel werd gebouwd voor de adellijke familie d'Aspremont-Lynden, die vanaf de 17e eeuw van hieruit het Rijksgraafschap Rekem bestuurde.

Geschiedenis

In de Karolingische tijd bevond zich op de locatie waar later het kasteel zou worden gebouwd, een motte, de eerste vesting op een verhoging in de uiterwaarden van de Maas uit de tiende eeuw. Deze vesting werd omstreeks 1350 vervangen door een ovaalvormige burcht. Tot 1507 bewoond, raakt ze vervolgens in verval en in 1597 werd in opdracht van graaf Herman d'Aspremont-Lynden een waterkasteel gebouwd. Het bestaande kasteel is hier slechts een restant van.

In 1792 eisten de Fransen het kasteel op en richtten het in als militair hospitaal. Als zodanig werd het tot 1795 gebruikt, waarna het oorspronkelijke geheel deels werd afgebroken. Vanaf 1809 deden de gebouwen dienst als gesticht voor bedelaars en van 1891 tot 1904 als heropvoedingsgesticht voor jongens. Na een ingrijpende verbouwing was het kasteel van 1921 tot 1967 in gebruik als psychiatrische instelling. In het voormalig woongedeelte waren ten tijde van de psychiatrische instelling een aantal grote verpleegzalen ingericht. Eerder, in 1857, hadden ook al grootschalige restauratiewerken plaatsgevonden.

Van 1995 tot 1998 werd het kasteel opnieuw grondig gerestaureerd. De nieuwe eigenaar wilde in de jaren 1990 een bioscoopzaal in de kelder inrichten en liet daartoe de oude motte afgraven. De metersdikke muren van de eerdere bebouwing, die als een ronde ring onder de rechthoekige burcht lagen, verschenen hierbij weer aan de oppervlakte. Inmiddels is het bouwwerk weer van eigenaar veranderd en is het niet duidelijk wat er met het gebouw gaat gebeuren. De voortgang van het bouwkundig historisch onderzoek is vertraagd door geldgebrek.

Momenteel heeft het kasteel geen vaste bewoners of functies. In het voormalige woongedeelte is een klein museum over de geschiedenis van het complex ingericht. Anno 2018 wordt het gebruikt voor tentoonstellingen en presentaties.

Architectuur

De waterburcht van het kasteel werd in 1597 gebouwd door baron Herman van Lynden op de fundamenten van een middeleeuwse voorganger. d'Aspremont-Lynden is een goed voorbeeld van een kasteel in de stijl van de Maaslandse renaissance, waarvan de geblokte tussendorpelvensters en hoekblokken in Naamse steen en de combinatie van baksteen en natuursteen typische stijlkenmerken zijn.

De hospitaalgebouwen aan de Groenplaats en een aantal werkplaatsen zijn in de 19e en 20e eeuw toegevoegd in neo-Maaslandse renaissancestijl. Het poortgebouw dateert uit 1908.

Kasteel d'Aspremont-Lynden

Oorspronkelijk een hoevecomplex en jachthuis van de heren van Grevenbroek, vooreerst vermeld in een oorkonde van 1496. Het was achtereenvolgens in bezit van de families Van den Broeck en Van Bergen (15de - 16de eeuw), Schelen (eind 16de eeuw) en Holtbecker (17de eeuw), in 1742 van de eremieten van de Achelse Kluis, vanaf 1747 tot de 19de eeuw kasteel van de adellijke familie de Hubens, die circa 1758 volgens sommigen een nieuw kasteel bouwde, volgens anderen het oorspronkelijk veel bescheidener pand aanzienlijk uitbreidde.

Later, eigendom van de Leonaerdts, die het gebouw aanmerkelijk vergrootte, onder meer door een zuidvleugel van circa 1791. In 1835, in bezit van weduwe Wauters-de Sallez, rentenierster uit Hasselt. Na haar dood, in 1852 verkocht aan minister van staat, graaf de Theux de Meylandt (1794-1874). Zijn schoonzoon, graaf Alfred de Cornet d'Elzius de Peissant de Theux de Meylandt (1839-98) erfde het kasteel en gaf het in 1882-85 zijn huidig uitzicht, confer gedenksteen in de muur naast de kapel bij de zijïngang: onder meer bouw van de westvleugel met de grote toren, volledig bepleisteren en beschilderen van de buitenmuren om een eenheid in de verschillende bouwfasen te krijgen, bouw van een nieuwe paardenstal en koetshuis, afbraak van de oorspronkelijke hoeve voor het kasteel.

Na de dood van deze graaf werd het kasteel bewoond door zijn zoon Georges (1872-1946), burgemeester van Achel. In 1935, verkoop van het kasteel aan de kruisheren van Diest, die er een studiehuis van maakten. In 1959, herstel van het dak. In augustus 1992, verkoop aan de huidige eigenaar, die in koetshuis en paardenstal een brasserie en restaurant onderbracht, met de verwarrende naam "Kasteel Grevenbroek", en het kasteel restaureerde.

Op de Ferrariskaart (1771-77) wordt het kasteel Château d'Achel genoemd en aangeduid als een omgracht complex bestaande uit een neerhof, de voormalige boerderij, met een vijftal losstaande bestanddelen, en een kasteel met drie losstaande componenten, waarnaar ten oosten en ten noordoosten een drietal dreven liepen. Ten oosten bevonden zich toen een radiaal aangelegd park en een vijfhoekige vijver.

In de Atlas van de Buurtwegen (1845) bestaan het neerhof en het kasteel allebei uit drie losstaande elementen. De vijver heeft er een lange lus ten zuiden bijgekregen, zoals nu nog waarneembaar. In laatstgenoemde atlas komt het meest ten oosten gelegen, L-vormige bestanddeel waarschijnlijk overeen met de kern van het huidige kasteel.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/80072

Kasteel Grevenbroek

In the Middle Ages, Den Dool castle served as a summer residence for the abbots of the Abbey of Sint-Truiden. The first mention is from 1282. Around 1340 the first abbot, Amelius van Schoonvorst, was there as a refugee during the wars of Liège against prince-bishop Engelbert van der Mark. In 1361 the castle and farm were burned down by knight Hendrik van Halbeek. The castle was restored between 1443 to 1470. and again in 1522. It became a fortified mansion with a ring wall with towers and a deep canal.

Further enhancements were carried out by Abbot Hubertus van Sutendael (1638-1663), who had an entrance gate built in 1621 and a castle chapel in 1649. The complex was transformed in a classical style in the 18th century.

Den Dool was occupied by German soldies in the first and second World Wars causing damage to buildings. Since 1994, De Dool Castle Brewery has been located in the farm of the castle. Various restoration work was carried out in the following years.

https://www.spottinghistory.com/view/9262/den-dool-castle/